- Bí
mật thành công của người Do Thái, không gì hơn là sách. Người Do Thái
có thể tiết kiệm vô số những khoản chi, nhưng sẽ không tiết kiệm tiền
cho sách và thực phẩm bồi dưỡng một bà mẹ mang thai.
Trong vòng một năm trở lại đây, có một nhóm sách Do
Thái được chủ định nhập về Việt Nam với mong muốn thay đổi tư duy người
Việt. Nói gì thì nói, hàng trăm năm qua, dân tộc Do Thái đã là một dấu
hỏi đầy tò mò về khả năng sinh tồn kì diệu. Trải qua những thăng trầm
khó tin trong lịch sử, chủ nghĩa phục quốc Do Thái ấp ủ của những người
Do Thái lưu vong đã trở thành hiện thực khi nhà nước Israel được thành
lập năm 1948.
Nhiều thập niên cuối thế kỉ 20, hai chữ Do Thái và
Israel được truyền thông thế giới, đặc biệt là truyền thông Mỹ quan tâm
sâu sắc. Người Do Thái cũng xuất bản nhiều sách vở và liên tục sản xuất
thông tin cho con cháu đời sau. Dữ liệu của họ thật đáng kinh ngạc. Chỉ
riêng tư liệu về cá nhân Ben-Guirion - người dẫn dắt phong trào phục
quốc - cũng đã lên tới hơn nửa triệu bản.
Cuốn sách quan trọng về giáo dục kiểu Do Thái |
Trở
thành một hiện tượng sinh tồn đặc biệt, thế nên sách về người Do Thái
vào Việt Nam trong thời kì khủng hoảng niềm tin và giải pháp không phải
không có lý do. Từ giáo dục đến chính trị, thương trường, thể loại nào
cũng đã có đầy đủ đại diện.
Có ý nghĩa thực tiễn nhất và gần gũi với đời sống
nhất là "Vô cùng tàn nhẫn, vô cùng yêu thương" (2013) - một tác phẩm của
bà mẹ mang hai dòng máu Trung Quốc và Do Thái. Có thể nói, 90% thông
điệp từ cuốn sách này có thể áp dụng ngay khi mà một bộ phận giới trẻ
Việt Nam vẫn đang mất phương hướng bởi không có được sự dẫn dắt, động
viên hợp lý từ những người lớn tuổi.
Sinh ra trong thời kì kinh tế tương đối đầy đủ, tầng
lớp trẻ tuổi được thụ hưởng một nền văn minh vật chất, nhưng lạc lối
trong định hướng tinh thần lẫn tương lai.
Thực
ra phương pháp trong cuốn sách cũng không có gì là "tàn nhẫn", Sara chỉ
nói về việc hạn chế nuông chiều con cái về mặt vật chất và o bế chúng
về mặt tinh thần. Sara Imas cũng đề cập về việc hạn chế sử dụng quyền
lực của cha mẹ như thế nào để tạo được sự tự tin và độc lập cho con trẻ,
cũng như xây dựng một bầu không khí dân chủ trong gia đình. Các con của
bà đều đã đạt được thành công trong xã hội, trở thành những Yuppie
(triệu phú trẻ tuổi) và luôn hướng về mẹ với một niềm kính trọng, yêu
thương.
"Vô cùng tàn nhẫn, vô cùng yêu thương" đã trình bày
một cách dễ hiểu và đầy tính thuyết phục những điểm mạnh cơ bản của
người Do Thái, bắt nguồn từ phương pháp giáo dục tính tự lập, sự tự tin,
cách thức sinh tồn để từ đó xây dựng mơ ước và sống một cuộc đời ý
nghĩa.
Trí tuệ Do Thái: Tại sao người Do Thái được xem là thông minh? |
Khá
tương đồng với "Vô cùng tàn nhẫn, vô cùng yêu thương" là "Trí tuệ Do
Thái" (2013) - một cuốn sách đầy tham vọng trong việc nâng cao khả năng
tự học tập, ghi nhớ và phân tích - những điều đã khiến người Do Thái
vượt trội lên, chiếm lĩnh những vị trí quan trọng trong ngành truyền
thông, ngân hàng và những giải thưởng sáng tạo trên thế giới.
Được viết bởi Eran Katz - người lập kỉ lục Guiness
về khả năng nhớ được một dãy 500 chữ số chỉ trong một lần nghe - "Trí
tuệ Do Thái" nói về khả năng chuẩn đoán và nhận biết người khác, phương
pháp học tập khác thường, tính toán nâng cao hiệu quả và duy trì niềm
vui sống.
Cuốn sách của Thomas Friedman, người Mỹ gốc Do Thái từng 3 lần giành giải Pulitzer |
Một
trong những cuốn sách đáng chú ý nữa trong bộ sách Do Thái là "Từ
Beirut đến Jerusalem" (2014), được viết bởi một tác giả hết sức quen
thuộc - Thomas Friedman, người Mỹ gốc Do Thái từng 3 lần giành giải
Pulitzer, tác giả của Thế giới phẳng, Chiếc Lexus và cây Oliu, Nóng
phẳng chật, Từng là bá chủ. Cái nhìn của Thomas mang đặc trưng rất báo
chí - khách quan và không hề tô hồng hiện thực của cuộc đối đầu dai dẳng
giữa người Do Thái và người Palestine.
Cũng giống như tất cả các tác phẩm Thomas từng viết,
đây là một tập nghiên cứu đồ sộ và vô cùng giá trị về sự phức tạp và
tính bộ lạc của khu vực Trung Đông, khi mà những người đàn ông luôn canh
cánh trách nhiệm sinh tồn giữa lòng sa mạc nóng bỏng, khan hiếm thức
ăn, nước và lương thực. Sự gian khổ làm nên con người Do Thái, và cũng
là điểm thử thách để xem từ đó nảy sinh ra sự tàn nhẫn hay lòng yêu
thương.
"Tiểu sử David Ben-Gurion" thiếu tính thực dụng nhưng nhiều sức mạnh và lòng quyết tâm |
"Tiểu
sử David Ben-Gurion" thiếu tính thực dụng nếu so với số sách Do Thái kể
trên, nhưng chứa đựng nhiều sức mạnh và lòng quyết tâm, ý chí sắt đá.
Viết về người đàn ông ấp ủ giấc mơ phục quốc từ thời thơ ấu, tác phẩm
này giống như một cuộc ngược dòng về lịch sử những năm đầu thế kỉ 20,
gợi nhớ đến những năm tháng gây dựng phong trào cách mạng tại Việt Nam.
Con người cá nhân của Ben-Gurion cũng được mô tả ở
nhiều khía cạnh, trên bàn đàm phán cũng như đời tư. Đặc biệt, những
trang viết của ông khá gợi cảm hứng về một con người có khả năng truyền
đạt lý tưởng một cách hấp dẫn bằng ngòi bút.
Nếu ai đó đã đọc "Quốc gia khởi nghiệp" (cuốn sách
Do Thái với lượng bán khá thành công trong năm 2013) và hứng thú với đề
tài về người Do Thái, thì những lựa chọn kể trên là hữu ích. Đặc biệt ở
khía cạnh giáo dục cơ bản, thật khó có thể bỏ qua "Vô cùng tàn nhẫn, vô
cùng yêu thương". Tác giả Sara Imas đã đạt được khả năng giữ thăng bằng
đáng nể khi đi trên dây giữa lằn ranh mong manh của tình cảm và lý trí.
Hồ Hương Giang