Ảnh khỏa thân được 'cởi' đến mức nào?

- Nghệ sĩ Thái Phiên vừa được Hội nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam trao tước hiệu nghệ sĩ xuất sắc vàng cho những đóng góp của ông trong quá trình chụp ảnh khỏa thân. Công nhận rồi thì sao? bởi việc các bức ảnh khỏa thân được công nhận và cấp phép triển lãm là một câu chuyện dài.

Việc nhiếp anh gia Thái Phiên được Hội đồng nghệ thuật Hội nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam trao tước hiệu E.Vapa.Gold (nghệ sĩ xuất sắc vàng) với bộ ảnh "Bước thời gian" là tín hiệu vui đối với những ai đang theo đuổi công việc chụp ảnh nude.

PV VietNamNet có buổi trò chuyện với NSNA Duy Anh - thành viên Hội đồng nghệ thuật để hiểu hơn về tác phẩm cũng như những cái nhìn "gỡ bỏ xiềng xích" với ảnh nude.

Cái nhìn cởi mở với đề tài nghệ thuật khỏa thân

Ranh giới giữa ảnh khỏa thân nghệ thuật và khiêu dâm xưa nay khá mong manh. Việc hội nghệ sĩ nhiếp ảnh VN trao tước hiệu cho NSNA Thái Phiên là bước tiến mới trong cách nhìn về thể loại ảnh này?

- Vừa qua, Hội đồng nghệ thuật đã chấm 6 bộ ảnh của 6 nhiếp ảnh: Hoàng Thạch Vân, Hồ Sĩ Minh, Tất Bê, Hoàng Minh, Lê Quang Phúc, Thái Phiên gửi tham dự. Cả 5 bộ đều đạt điểm cao. Duy có bộ của NSNA Thái Phiên là kỳ quái.

Mới bầy bộ ảnh ra tôi cứ tưởng là những củ khoai, lại đen thui thủi một đống, định cho rớt từ vòng gửi xe, nhưng nhìn gần vào mới thấy là lạ, hóa ra 15 bức ảnh người mẫu khỏa thân. Tôi thật sự bối rối. Chấm sao đây nhưng tôi xúc động khi thấy ảnh một bà mẹ mang bầu sắp đến ngày sinh với vẻ mặt rất hạnh phúc. Có lẽ đó là hình ảnh đẹp nhất với một con người, một hình ảnh đẹp cả về nội dung và ánh sáng.

Anh Thái Phiên đã rất khéo léo dùng ánh sáng để có thể che được khuôn mặt người mẫu, để bức hình không lồ lộ những thứ vốn bị coi là nhạy cảm. Thế là tôi thả phiếu và tiếp tục xem tiếp và quên cả đường về vì lần đầu tiên được thẩm định một thể loại khó chịu như thế này nhưng góc độ ánh sáng, bố cục, đường nét thì tuyệt.

Từ trước tới nay, Hội cũng trao nhiều giải cho các tác phẩm của các tác giả chụp ảnh khỏa thân nhưng công nhận bộ ảnh của NSNA Thái Phiên và cả quá trình sáng tác không ngừng nghỉ của anh thì đây là lần đầu tiên, Hội trao tước hiệu cao quý nhất này. Có thể coi đây là một cái nhìn cởi mở với đề tài vốn bị nhiều người coi là nghệ thuật 'cởi truồng'.

Không khuyến khích nhiều người tham gia chụp ảnh khỏa thân

Ảnh khỏa thân nghệ thuật, gợi dục và quảng cáo gắn với nhau trong nhiều năm liền. Việc Hội nghệ sĩ nhiếp ảnh tiên phong 'tháo bỏ xiềng xích' cho ảnh khỏa thân, liệu tương lai, sẽ còn nhiều hơn nữa những người lợi dụng nó với nhiều mục đích khác nhau và khi đó sẽ loạn ảnh khỏa thân?

- Đúng là nếu cởi mở quá sẽ loạn. Nhưng Hội đồng nghệ thuật đã công nhận những nỗ lực không ngừng của Thái Phiên. Những bức ảnh của Thái Phiên gửi tham dự đều là những bức ảnh đã được in sách, tái bản nhiều lần, in cả lịch. Tất cả những người trong Hội đồng nghệ thuật đều nhận thấy điều đó. Tuy nhiên, chúng tôi ghi nhận, dám công nhận những bức ảnh khỏa thân đẹp nhưng lại không khuyến khích nhiều người tham gia chụp ảnh khỏa thân. Nói có vẻ hơi mâu thuẫn nhưng nếu bạn hỏi tất cả những người trong Hội đồng nghệ thuật, ai cũng có quan điểm như tôi.

Tại sao lại không khuyến khích thưa ông?

- Tôi vẫn nói với sinh viên của mình rằng có rất nhiều đề tài theo đuổi chứ không riêng gì ảnh khỏa thân. Bởi đề tài này rất nhạy cảm nhất là với giới trẻ. Với một đất nước vẫn còn đậm chất Á Đông như Việt Nam thì vấn đề chụp ảnh khỏa thân vẫn còn nhạy cảm.

Bản thân tôi cũng là nhiếp ảnh gia, cũng có bộ ảnh khỏa thân đoạt giải nhưng tôi không khuyến khích chụp ảnh này. Tôi có 3 con gái, khi chúng lớn, tôi dừng công việc chụp ảnh khỏa thân bởi tôi không muốn con tôi ngại, lại càng không muốn ai chụp con tôi nên tốt nhất tôi không nên chụp con người ta.

Đã có rất nhiều nhiếp ảnh gia chụp ảnh khỏa thân mất nhiều hơn được vì gặp rắc rối khi chụp ảnh khỏa thân từ chính chồng, bạn trai và gia đình người mẫu. Lại nữa, dù có được công nhận thì để đưa ảnh khỏa thân gần hơn với công chúng - mở một cuộc triển lãm là vô cùng khó khăn. Đó chính là những lý do mà tôi và nhiều người trong hội đồng nghệ thuật dám công nhận những đóng góp của nghệ sĩ nhiếp ảnh cho tác phẩm ảnh khỏa thân nhưng lại không khuyến khích nhân rộng.

Nhưng có nhiều ý kiến cho rằng, Hội công nhận cũng chỉ theo kiểu "con hát mẹ khen hay". Còn từ phía cơ quan quản lý thì sao? Liệu Hội có đứng ra đấu tranh cho những tác phẩm ảnh khỏa thân mà Hội đã công nhận có được một triển lãm theo đúng nghĩa?

- Đúng là nghệ thuật thì đương nhiên không hắt hủi ai hết. Nhưng nói như thế không hẳn là chúng tôi "cưng" sản phẩm của ngành chúng tôi. Việc công nhận những bức ảnh khỏa thân của anh Thái Phiên cũng như một sự công nhận sự đa dạng nhiếp ảnh VN. Lâu nay, những người ngoài nghề vẫn nghĩ rằng ảnh khỏa thân bị ghẻ lạnh nhưng với những nghệ sĩ nhiếp ảnh như chúng tôi, điều đó là bình thường, ai cũng từng chụp thể loại này ít nhất một lần.

Hội đồng trao tước hiệu cho anh Thái Phiên hầu hết toàn những người có kinh nghiệm, cũng có nhiều tác phẩm xuất sắc. Chúng tôi tin những đánh giá của mình đều dựa trên sự hiểu biết sâu sắc về tác phẩm và tin những đánh giá của mình là đúng đắn không nhảm nhí. Thế nên tôi tin, cơ quan quản lý sẽ công nhận thôi.

Đã có những người âm thầm cống hiến cho nghệ thuật như vậy thì với tư cách là Hội đồng nghệ thuật chúng tôi có trách nhiệm phải ghi nhận những đóng góp đó. Chúng tôi vẫn âm thầm đấu tranh cho sự gian khổ của của nghệ sĩ.

T. Lê