- Thế giới có quá nhiều người giỏi đã làm ra rất nhiều thứ phi thường. Thế mà những nhạc sĩ giỏi nhất Việt Nam chỉ bằng nhạc sĩ trung bình của thế giới…

Nhìn ra thế giới rất… choáng

- Qua ba chương trình diễn ra ở TP HCM, Đà Nẵng và Cần Thơ, Viettel Privilege Concert đã gây ấn tượng mạnh mẽ với khán thính giả. Là người chỉ huy dàn nhạc và phối khí toàn bộ các ca khúc thể hiện trong chương trình, Đỗ Bảo có hài lòng với những gì đã mang tới cho công chúng và anh có bị cảm giác phải vượt qua thách thức khi hòa trộn tới bốn không gian âm nhạc khác nhau trong cùng một chương trình?

- Đó thực sự là một thách thức. Nhất là trước khi chương trình đầu tiên diễn ra ở TP HCM, tôi phải chịu một áp lực quá lớn. “Đề bài” hòa trộn nhiều không gian âm nhạc khác nhau rất khó để giải quyết một cách ổn thỏa, nếu làm không “tới” thì sẽ trở thành món “lẩu âm nhạc”, mang tính thập cẩm, có khi còn trở nên… lẩm cẩm. Nhưng làm tới tầm thì khán giả sẽ được trải nghiệm nhiều cảm xúc và trạng thái âm nhạc khác nhau, từ chiêm nghiệm tới sôi động và cao trào cảm xúc, rất phong phú, đa dạng và hấp dẫn.

Đỗ Bảo xuất hiện trên sân khấu chỉ huy dàn nhạc nhẹ

Cho đến giờ thì mọi thứ đã diễn ra suôn sẻ và tràn ngập những ấn tượng tốt đẹp khi chương trình lần lượt dừng chân tại các thành phố. Phải thừa nhận là ý tưởng về chương trình là cực tốt. Ngay cả đối với một chương trình nghệ thuật thuần túy cũng khó đạt tới sự hòa quyện như thế giữa các không gian âm nhạc khác nhau chứ đừng nói rằng đây lại là một chương trình tổ chức để tri ân khách hàng.

Tôi nghĩ rằng, khi ý tưởng sáng tạo mới mẻ được hỗ trợ bởi những cái đầu táo bạo, dám nghĩ dám làm thì kết quả như mọi người thấy rồi đấy. Tôi thực sự trân trọng chương trình bởi doanh nghiệp đã không chi đồng tiền để chăm sóc thông thường mà dành cho khách hàng của họ cơ hội thưởng thức văn hóa nghệ thuật với chất lượng và tầm cỡ xứng đáng. Trong cơ hội đó, có chỗ để các nghệ sĩ được tôn vinh và tỏa sáng.

- Một số người vẫn băn khoăn khi chữ concert đặt vào cạnh tên của Viettel Privilege? Đỗ Bảo nghĩ sao về chuyện này?

- Một số người cứ hay nghĩ ngợi hoặc phát biểu linh tinh là vì thiếu tự tin và thích tỏ vẻ. Đừng dùng định kiến để áp đặt lên người khác, sự vật khác ngoài bản thân mình. Với những hình thức nghệ thuật có sự tìm tòi mới, tôi nghĩ, tốt nhất là nên mở rộng cánh cửa đón nó, bước vào và thưởng thức trước đi đã, từ từ hãy bình luận sau. Cá nhân tôi thì tôn thờ việc nghe nhạc một cách vô tư không định kiến.

Kể cả những người tự nhận là nhà phê bình âm nhạc mà không chịu cởi mở để nhìn nhận khách quan thì cũng có thể tự nhốt mình trong những pháo đài của định kiến hạn hẹp. Cuộc sống bây giờ rất nhiều thứ giá trị cùng tồn tại. Không thể có thái độ đơn cực được nữa mà phải đa chiều.

Nhiều chương trình nghệ thuật khác chưa làm được như Viettel Privilege, là hòa trộn nhiều không gian âm nhạc khác nhau trong cùng một chương trình. Ở đây, Viettel làm được điều đó, thì nó mang tính concert.

Đỗ Bảo (áo đen) và ca sĩ Thụy Vũ trên sân khấu

Nhìn ra ngoài thế giới thấy rất choáng váng. Thế giới có quá nhiều người giỏi đã làm ra rất nhiều thứ phi thường. Thế mà những nhạc sĩ có thể giỏi nhất Việt Nam, có thể nắm vững những kỹ thuật mới và phù hợp với xu hướng sáng tạo mới - số này hiếm lắm, còn lại là trung bình và kém - kể cả sáng tác lẫn phối khí; những người giỏi nhất đó đều chỉ bằng nhạc sĩ trình độ trung bình của thế giới.

Nhạc sĩ không phải chỉ là mơ mộng rồi vung ra mấy nốt nhạc mà còn phải biết chơi đàn, biết hòa âm, phối khí, mà cái gọi là “biết” ở đây thực sự là phải “giỏi”, để đảm bảo ai làm việc với tác phẩm của mình thì cũng không bị trở ngại gì. Chứ nhiều người nhạc lý cũng còn không biết, gọi là “sáng tác” nhưng thực chất là cứ quăng ý tưởng ra đấy, khác nào đưa ra một bản vẽ của công trình đẹp đến mấy thì đẹp nhưng không thể xây nổi.

Có thể tôi hơi cực đoan về điểm này nhưng thật sự là đừng ngồi một chỗ để tự mình làm ếch ngồi đáy giếng, coi trời bằng vung, hơi một tí đã tưởng mình ghê gớm, nghĩ mình là ngôi sao, tự huyễn hoặc mình. Điều đó có thể không đáng trách nhưng mà rất đáng thương. Và nó không đúng với con đường phát triển của thế giới.

Nhận thức và lựa chọn

- Vậy, các nhạc sĩ Việt nên có tâm thế gì để thoát khỏi tự ti và vươn ra tiếp cận với thế giới, theo Đỗ Bảo?

- Thế giới hiện đại không còn biên giới nào về thông tin và sự hòa quyện về thẩm mỹ. Con người trên toàn thế giới dần dần giống nhau về nhận thức và cảm thụ nghệ thuật. Có khác thì là sự hướng về cái gốc nội tại của từng dân tộc. Theo tôi thì nhận thức ra điều đó để biết cái quý giá nhất của mình, chất liệu phù hợp với tâm hồn dân tộc mình. Điều đó quá tinh tế, rồi lại phải lựa chọn thái độ như thế nào để hướng tới và vượt qua? Bởi vì nghệ thuật luôn luôn là một con đường chông gai, chưa bao giờ bình yên.

- Tham gia sáng tác phần khí nhạc có vẻ như là để thỏa mãn cái tôi cá nhân sáng tạo của người nghệ sĩ là chính? Khi sáng tác khí nhạc, chưa chắc nhạc sĩ đã cần công chúng số đông xúm lại nghe tác phẩm của mình? Còn ca khúc lại bắt buộc phải thỏa mãn cái tai của một lượng công chúng rất lớn mới được coi  là thành công?

- Đúng vậy. Ngoài ra còn có thêm một khía cạnh nữa, khí nhạc như mảnh đất rộng, trên đó có thể bố cục, kiến trúc, sắp xếp, xây dựng một công trình có lớp có lang. Còn ca khúc thì chả khác gì nhà mặt tiền trên … phố cổ Hà Nội, chật hẹp thì chẳng đâu bằng nhưng vẫn phải bày biện cho đủ đầy hết mọi thứ. Thế mới khó.

Ca sĩ Nam Khánh, nhạc sĩ Đỗ Bảo và ca sĩ Hoàng Bách

Mọi người thường hay chụp mũ cho ca khúc một cái “mác” là bình dân, nghĩa là ở tầm thấp. Nhưng thật ra thì ca khúc là một hình thức âm nhạc phù hợp với nhiều trạng thái của người nghe nhạc mọi thời đại.

Trong ca khúc có tổng hòa các nghệ thuật, cho phép người nhạc sĩ được sáng tạo với những cung bậc tình cảm khác nhau rồi còn được hòa âm, phối khí, chơi đàn và nhiều khi là hát luôn tác phẩm của mình.

Vì thế nên mặc dù luôn tri ân với nghề bằng khí nhạc nhưng tôi vẫn dành nhiều thời gian để sáng tác ca khúc. “Thời gian để yêu” được công bố năm 2008, đã sắp đến hạn 4 năm cho ra đời một sản phẩm mà tôi tự định kỳ cho chính mình. Năm 2012 tới, tôi sẽ ra album mới. Công bố ca khúc là một cách được tương tác với khán thính giả và nhận lại nhiều giá trị rất khó đo đếm. Tôi luôn cảm ơn nghề nghiệp vì điều đó.

Tuệ Minh (thực hiện)