- Nếu coi bảo tàng là chỉ số đánh giá sự phát triển của một quốc gia thì chúng ta chắc không được xếp thứ hạng cao cho lắm.

Một bảo tàng mỗi năm có 8 triệu khách

Một góc Bảo tàng quốc gia Hàn Quốc, một trong những điểm đến hút khách du lịch nhất.
Bất cứ ai từng tới thăm các bảo tàng ở châu Âu đều bị mê hoặc bởi hàng trăm bảo tàng đủ loại, từ các bảo tàng về nghệ thuật, mỹ thuật, đến những bảo tàng về nghệ thuật đương đại, bảo tàng tượng sáp của những người nổi tiếng, thậm chí là những bảo tàng đồ chơi, xe hơi.... Mỗi bảo tàng đều có sức hấp dẫn riêng, nét độc đáo riêng mà người xem dường như không thể bỏ qua bất cứ địa chỉ nào nếu có thời gian dù giá vé vào cửa không phải là rẻ.

Tại nhiều quốc gia, đặc biệt là Đức, thậm chí người ta còn xây dựng cả một tổ hợp nhiều bảo tàng khác nhau vào một khu vực ngay giữa trung tâm thủ đô Berlin gọi là Kulturforum. Tại đây người xem có thể khám phá nhiều bảo tàng, gallery với những thể loại và chủ đề khác nhau cùng lúc. Gần khu vực bảo tàng này là các nhà hát Phihamonic, cụm rạp chiếu phim.... để phục vụ mọi nhu cầu giải trí của người dân. Berlin cũng là nơi có nhiều bảo tàng với hơn 150 bảo tàng các loại.

Quần thể bảo tàng Kulturforum tại Berlin, Đức.
Nếu coi bảo tàng là thước đo sự phát triển của mỗi thành phố và mỗi quốc gia thì có lẽ Paris luôn được xếp vào hàng đầu. Kinh đô ánh sáng có tới trên 170 bảo tàng, trong đó nổi tiếng nhất là Louvre, một địa chỉ mà tất cả những người yêu bảo tàng luôn khao khát được đặt chân đến một lần trong đời. Không chỉ là bảo tàng nổi danh nhất thế giới, Louvre nhiều năm liền giành vị trí số 1 trong danh sách Những bảo tàng được tham quan nhiều nhất trên thế giới. Năm 2011, Louvre đón tới 8,8 triệu khách (trong khi 3 năm trước đó luôn dừng ở con số 8,5 triệu).

Không chỉ thu hút bởi kiến trúc đặc biệt, cách bài trí khoa học và vô cùng hấp dẫn, Louvre cuốn hút người xem bởi nơi đây sở hữu tới 35.000 hiện vật, trong đó có rất nhiều hiện vật quý và các tác phẩm nghệ thuật gốc. Louvre hiển nhiên trở thành điểm đến không thể thiếu của khách du lịch khi đặt chân đến nước Pháp, cũng là niềm tự hào của người dân Pháp. 

Louvre nhiều năm liền giành vị trí bảo tàng có nhiều khách viếng thăm nhất thế giới. 
Hàng năm, Art Newspaer luôn công bố danh sách những bảo tàng có nhiều khách viếng thăm nhất thế giới và danh sách này rất ít có sự biến đổi lớn. Các bảo tàng của Pháp, Anh, Mỹ luôn xuất hiện trong danh sách này, có chăng chỉ là sự đảo thứ tự. Ngoài vị trí cao nhất dành cho Louvre (Pháp), các bảo tàng Metropolitan Museum Of Art (New York, Mỹ), British Museum, National Gallery, Tate Modern (Anh)... thường xuyên có tên trong top những bảo tàng có nhiều người xem nhất. Đứng ở một góc độ nào đó, chính bảo tàng đã tạo nên danh tiếng cho các quốc gia. 

Tương tự, Bảo tàng quốc gia Hàn Quốc cũng vài năm nay được coi là một trong những địa điểm du lịch hấp dẫn nhất của nước này mà các khách du lịch tìm tới với hàng triệu lượt thăm quan mỗi năm. Dù là một quốc gia châu Á nhưng riêng thủ đô Seoul đã có tới hơn 100 bảo tàng. Năm 2009, Tổ hợp bảo tàng quốc gia Hàn Quốc thậm chí còn xếp thứ 10 trong danh sách 10 bảo tàng có nhiều khách thăm quan nhất thế giới với trên 2,7 triệu người. Hàn Quốc cũng là quốc gia châu Á duy nhất có mặt trong danh sách này.

British Museum thu hút bởi kiến trúc đặc biệt.

5 năm mới có 1 triệu khách

Theo con số thống kê chính thức, lượng khách đến Bảo tàng Lịch sử quốc gia năm 2007 là 295.364 người. Năm 2008, con số này tăng đột biến lên 422.137 người do lượng khách đến thăm quan tại các triển lãm lưu động ngoài nước đã chiếm gần 161.000 người. Tuy nhiên 2 năm sau đó, lượng khách đến thăm quan bảo tàng liên tục giảm, năm 2010 thậm chí chỉ có trên 100.000 người. Năm ngoái lượng khách thăm quan đã tăng trở lại lên 273.000 người. Tổng lượng khách thăm quan bảo tàng trong 5 năm mới cán mốc 1 triệu lượt. Con số này được cho là quá thấp so với 1 bảo tàng tấm cỡ quốc gia.

"Nếu so với các bảo quốc gia trong khu vực và trên thế giới thì lượng người đến bảo tàng LSQG không phải là đông. Một trong những lý do đó là khách thăm quan đến VN có thời gian dừng chân tương đối ít. Thêm nữa hình thức trưng bày ở các bảo tàng quốc gia nước ngoài như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc,... hết sức hấp dẫn nên khách thăm quan đến ngày một đông. Những sản phẩm, hoạt động trưng bày cũng như các hoạt động khác của các bảo tàng quốc gia trong khu vực đã tạo thành thương hiệu, tạo ra 1 sự hấp dẫn để thu hút công chúng đến thăm quan bảo tàng. Bảo tàng đã thành điểm đến không thể thiếu trong đời sống sinh hoạt tinh thần. Còn ở VN, chúng tôi đang cố gắng tiếp cận trình độ của khu vực và thế giới", TS Vũ Mạnh Hà, Phó giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia, Phó ban xây dựng nội dung và hình thức trưng bày nói.

Bảo tàng Hà Nội do công ty thiết kế nổi tiếng của Đức, Architects von Gerkan, Marg and Partners thiết kế. Bảo tàng được thiết kế rất đẹp, không thua kém gì các bảo tàng có tiếng trong khu vực.

Hiện tại, Bảo tàng dân tộc học vẫn đang giành vị trí dẫn đầu trong số những bảo tàng thu hút nhiều khách du lịch nhất. Chị An Thu Trà, phó phòng truyền thông và công chúng, Bảo tàng dân tộc học cho biết lượng khách đến bảo tàng thời điểm năm 2006-2007 tăng vọt và từ đó đến nay bảo tàng luôn duy trì được lượng khách ở mức nửa triệu người mỗi năm. Và đến nay triển lãm Hà Nội thời bao cấp, sự kiện của mùa hè 2006 vẫn là sự kiện đáng nhớ nhất với lượng khách đông. Có được điều này ngoài chất lượng của triển lãm còn phải kể đến công tác truyền thông khá hiệu quả của bảo tàng.

Trong khi đó, bảo tàng Mỹ thuật VN năm 2011 chỉ đạt trên 39.000 lượt khách. Bảo tàng Hà Nội kể từ thời điểm khai trương (tháng 10/2010) cho đến nay, sau một năm rưỡi hoạt động mới chỉ có khoảng trên 130.000 lượt người, trong đó có hơn 2000 lượt khách nước ngoài. Hiện bảo tàng này vẫn đang trong giai đoạn trưng bày thử. Kế hoạch trưng bày chính thức vừa mới phê duyệt và đang triển khai. Do vậy chỉ khi có phần trưng bày chính thức bảo tàng này mới tiến hành bán vé, in tờ rơi quảng bá. Dù là một bảo tàng được đầu tư lớn, tới hơn 2000 tỉ đồng nhưng cho đến nay Bảo tàng Hà Nội vẫn chưa có website riêng, thậm chí đường dây điện thoại cố định cũng chưa có!? khiến cho việc liên hệ với bảo tàng để tìm hiểu thông tin, với một người bình thường, là vô cùng khó.

Lý do các bảo tàng thiếu thu hút và ít khách được cho là nằm ở công tác trưng bày chưa hấp dẫn và công tác tuyên truyền, quảng bá yếu.

Hoàng Vy