Phim Việt hồn nhiên…nói dối!

Màn ảnh của “Dành cho tháng sáu” khép lại bằng những nụ cười chiến thắng, khi những buồn phiền vì tình yêu đầu đời của cậu thiếu niên Kiên (Huỳnh Anh) được giải tỏa trong trận bóng rổ cuối. Câu chuyện nhẹ tênh làm bộ phim học trò dễ dàng trôi tuột đi trong trí nhớ của người xem ngay khi vừa ra khỏi rạp chiếu. Nhưng nó quá trong sáng và hồn nhiên để chẳng ai nỡ buông lời trách cứ.

Phim “Dành cho tháng sáu”

Có một điểm ở bộ phim mà những bậc phụ huynh ý thức về trách nhiệm giáo dục của phim ảnh có thể trở nên bực dọc. Đó là chi tiết xoay quanh tình huống then chốt của toàn bộ phim: Kiên ngại ngùng tỏ tình với Minh (Trần Thiên Tú), cô bạn gái cùng lớp và là trưởng đội bóng rổ mà Minh là thành viên. Cô từ chối và nói đó là điều cô chưa bao giờ nghĩ tới. Kiên buồn giận bỏ về quê ở Thái Nguyên trước ngày trận đấu bóng rổ quan trọng diễn ra, khiến Minh và bạn thân của cả hai là Hoàng quyết định đi kiếm.

Những người làm phim trẻ cho thấy sự hồn nhiên khi xử lý tình huống này theo cách nghịch ngợm kiểu học trò: Để có lý do được phép đi xa, Minh giả giọng mẹ mình để gọi cho mẹ Hoàng xin phép về một chuyến đi nghỉ hè với lớp. Tuy nhiên, sự trong sáng của động cơ khó có thể khỏa lấp được thực tế: cả hai nhân vật thiếu niên vừa thực hiện một lời nói dối.

Nhưng có vẻ như những người làm phim “Dành cho tháng sáu” không để ý mình đã gieo vào câu chuyện một lời nói dối nho nhỏ. Họ quên đấy là chi tiết cần phải được xử lý khi bộ phim kết thúc, dù chỉ bằng một lời thú thật đáng yêu. Bộ phim gần như mải mê lao theo những khung hình đẹp mắt, chút lãng mạn đầu đời và phô diễn những giá trị thời thượng của tuổi “teen”.

Những chuẩn mực đạo đức nói chung như lòng trung thực, sự gương mẫu, biết nói không với cái xấu…cũng thường bị nhiều phim Việt bỏ qua khi xây dựng các chi tiết cho câu chuyện. Còn nhớ ở “Long Ruồi” (bộ phim Việt ăn khách nhất năm 2011), nhân vật chính là một hai lúa khù khờ tình cờ lọt vào âm mưu trộm khoản tiền lớn của một bố già khét tiếng ở Sài Gòn. Các nhà làm phim đã kể một “kết thúc có hậu” khi chàng hai lúa hỉ hả và không hề đắn đo với quán ăn mà anh vừa mở là nhờ khoản tiền phi pháp mà bố già tưởng thưởng do (lại vô tình) phá được những âm mưu.

Phim “Cánh đồng bất tận”

Thậm chí, để tăng thêm độ “thảm thiết” cho bi kịch, bộ phim được khen ngợi “Cánh đồng bất tận” còn đưa vào chi tiết: Trong bữa cơm trưa, trước mặt hai đứa con tuổi mới lớn, ông bố bỗng nổi cơn giận dữ quăng xấp tiền vào cô gái điếm tên Sương đang sống nương nhờ trên ghe và nói là để trả công (cho lần làm tình với cô đêm qua). Cô gái lẳng lơ và trơ trẽn đáp trả: “Ba mấy cưng xộp ghê”.

Còn nhớ, cùng mô tả những tội tình của người lớn trong mối liên hệ với trẻ em, bộ phim The Fighter (Võ sĩ, đề cử Oscar phim xuất sắc nhất năm 2011) toát ra sự nhân hậu khiến người xem rưng rưng nước mắt. Hễ khi các thành viên trong gia đình của nhân vật chính nổ ra xung đột, cãi vã, các nhà làm phim khéo léo để cho một nhân vật nào đó quát “mang những đứa trẻ ra ngoài” hoặc bồng vội chúng đi ra để chúng không chứng kiến những điều không hay của người lớn.

Buông một lời nói dối, gây ra một lầm lỗi, chọn một con đường sai…thường là cách để các bộ phim cài những nút thắt mở cho câu chuyện dõi theo hành trình của một nhân vật. Tinh thần nhân hậu của tác phẩm thể hiện qua cách mà các nhân vật chữa lành những tổn thương cho nhau, và sửa chữa những lỗi lầm dù lớn dù nhỏ. Đặc điểm này làm nên ý nghĩa nhân văn, giá trị đạo đức phổ quát, giúp bộ phim có thể vượt giới hạn của không gian và thời gian, đến cả các nền văn hóa khác.

Phải chăng những chi tiết này rất nhỏ nên phim Việt cho rằng khán giả sẽ chẳng ai chắp nhặt? Nếu bạn là khán giả phim Việt, bạn có đặt chúng thành vấn đề cần phải lên tiếng không? Và liệu rằng những điều nhỏ nhặt này có còn là nhỏ nữa không khi bản thân chúng ta trở thành nạn nhân của một hành vi tương tự trên phim?