- Một thời các bản làng vùng cao Xứ Thanh được ví như thủ phủ của cây thuốc phiện, từ đó đến nay nó vẫn đang tiềm ẩn “cơn bão” của căn bệnh HIV/AIDS hoành hành xóm bản.

“H” khắp mọi nơi

Theo con số thống kê của trung tâm y tế huyện Mường Lát, Thanh Hoá từ năm 2001 đến nay trên địa bàn huyện có 401 người nhiễm HIV/AIDS, trong đó 181 người chuyển sang AIDS, 59 người đã tử vong. Hiện nay đang điều trị ARV cho 155 người.

Chỉ trong năm 2012, toàn huyện đã phát hiện thêm 594 người nghiện ma tuý, nóng nhất vẫn là các xã như: Pù Nhi, Tam Chung, Mường Chanh...

Mẹ con chị Ngân Thị Lòng đang phải uống thuốc ARV

Cách trung tâm thị trấn Mường Lát khoảng 7 cây số, xã Pù Nhi trước đây được coi là thung lũng vận chuyển ma tuý từ Lào về Việt Nam. Chính vì vậy mà con trai, thanh niên trong bản nghiện nhiều vô kể.

Ông Lương Văn Xích, Chủ tịch UBND xã Pù Nhi cho biết, trong những năm qua nhờ thực hiện tốt chương trình vận động bà con xoá bỏ trồng cây thuốc phiện, người dân cai nghiện đến nay trên địa bàn xã chỉ còn 26 đối tượng nghiện hút.

Tuy nhiên, theo ông Xích đây chỉ là con số được báo cáo lên xã để theo dõi. Còn thực tế số người nghiện trên địa bàn cũng khó để nắm được chính xác. Chính vì vậy mà tình hình nghiện ma tuý và nhiễm HIV vẫn được lọt vào danh sách “đen” của huyện. 

Bản Na Tao có hơn 100 hộ dân, song nơi đây lại được xem là điểm nóng của nghiện ma tuý và HIV. 

Khi được hỏi về đối tượng nghiện ma tuý và người nhiễm HIV, Trưởng ban Vi Văn Thấm chỉ biết lắc đầu ngán ngẩm: “Bản Na Tao có 157 hộ với 676 nhân khẩu, trong đó 11 đối tượng nghiện chích ma tuý. Tổng số người nhiễm HIV 40 người, trong đó có 26 người đang điều trị ARV”.

Theo ông Thấm, thực tế con số này còn cao hơn, bởi rất nhiều người không chịu đi xét nghiệm, không ai công khai là mình nghiện ma tuý. Trong khoảng 5 năm trở lại đây chỉ tính riêng bản Na Tao đã có 8 người chết vì AISD.

Như chị Ngân Thị Lòng (26 tuổi) đã mang trong mình căn bệnh thế kỷ. Chị lấy chồng năm 2009, gia đình sống rất hạnh phúc và đang chờ đứa con đầu lòng ra đời thì cũng là lúc chồng chị bị nghiện ma tuý.

Ba năm sau sức khoẻ của chồng ngày một yếu, người gầy tóp lại chỉ còn da với xương. Sợ chồng có bệnh nên chị đưa anh đi khám. Cầm phiếu xét nghiệm trên tay chị chết lặng vì kết quả dương tính.

Rời nhà Lòng, chúng tôi ghé thăm nhà anh Hà Văn Lượng. Gặp chúng tôi Lượng kể về nguyên nhân dẫn đến “H” của mình: “Lúc còn trẻ mình cũng ham chơi bời nên vướng phải HIV. Từ ngày có bệnh trong người sức khoẻ giảm hẳn, tinh thần suy sụp, nhiều lúc mình nghĩ tìm đến cái chết nhưng được mọi người động viên, chia sẻ nên mình đã vực dậy”.

Còn đó những nỗi đau

Rời Pù Nhi, chúng tôi lại tiếp tục cuộc hành trình tới xã Tam Chung, nơi đây cũng được coi là điểm nóng của căn bệnh HIV/AIDS.


Những đứa trẻ nơi đây vẫn hồn nhiên trước HIV khắp mọi nơi

Theo báo cáo mới nhất của UBND xã Tam Chung, tính khoảng 7 năm trở lại đây toàn xã có gần 80 người chết vì HIV/AIDS, riêng bản Poọng có trên 40 người. Người chết thì đã ra đi nhưng có một thực tế là hậu quả để lại quá đau đớn. Đó chính là những đứa trẻ mồ côi không nơi nương tựa.

Chúng tôi vào bản Poọng, hình ảnh đầu tiên đập vào mắt chúng tôi là một bản làng yên ắng, có thể nói là buồn hiu hắt. Dưới mái nhà sàn mấy đứa trẻ quần áo nhem nhuốc đang lấy đất làm trò chơi. Vừa thấy người lạ chúng chạy té tung mỗi đứa một phương như đánh trận.

Phía trên là bà Hà Thị Pun, người có hai đứa con bị HIV trầm ngâm ngồi nhìn lũ trẻ mà sót lòng. Gặp chúng tôi bà chút bầu tâm sự: “Rõ khổ, chúng nó mồ côi cả cha lẫn mẹ. Tôi là bà ngoại chúng mà chẳng lo gì được cho các cháu. Không biết khi tôi chết đi bọn trẻ sẽ sống như thế nào?”. 


Để được sống trong một môi trường sạch HIV dường như là điều không thể đối với các em

Gạt nước mắt bà kể lại, con rể bà vốn là người chăm chỉ làm ăn. Năm 2003, trong lúc nông nhàn nó được đám trai làng đưa đi chơi, uống rượu say xỉn rồi rủ nhau hút chích. Từ hôm đó, cứ sau giờ cơm nó lại ra khỏi nhà cùng đám bạn rồi mắc bệnh từ khi nào không hay.

Bệnh truyền sang cho vợ. Chẳng bao lâu hai vợ chồng chết, để lại cho bà hai đứa cháu còn thơ dại. “Từ sau khi bố mẹ nó chết vì "ết", thằng Thướng (cháu bà) được đưa đi xét nghiệm, nhưng chờ mãi vẫn chưa thấy kết quả. Cái án tử  cứ treo lơ lửng trên đầu thằng bé 5 tuổi có vẻ mặt buồn rười rượi”, bà Pun tâm sự.

Có lẽ hoàn cảnh khốn khó nhất trong số những đứa trẻ mồ côi ở bản Poọng mà chúng tôi được biết là gia đình cháu Hà Thị C. Bố em đã chết 2 năm nay vì căn bệnh HIV, mẹ em Hà Thị Ph cũng bị HIV vì lây qua chồng.

Quá đau buồn cho số phận, chị thường bỏ nhà đi lang thang để lại 4 chị em. Đứa lớn mới 10 tuổi, đứa bé hơn 2 tuổi vật vờ đùm bọc nhau sống qua ngày trong ngôi nhà trống hơ trống hoắc. Thương cảm cho hoàn cảnh của mấy chị em ông Lò Văn May, người họ hàng xa, không có gia đình nhận về nuôi. Cuộc sống qua đi, mấy ông cháu sống nhờ bằng lòng hảo tâm của bà con trong bản. 

Chúng tôi rời bản Poọng khi trời đã sập tối. Cái lạnh miền sơn cước ùa về khiến nơi đây càng trở nên hoang vắng. Những ánh mắt trẻ thơ, tiếng thở dài của các cụ già dần chìm trong bóng tối giữa đại ngàn heo hút.

Lê Anh – Duy Quang