- Chủ tiệm vàng thu mua trái phép hàng trăm ngàn USD nhưng vì có nhiều tình tiết giảm nhẹ nên được cấp sơ thẩm áp dụng hình phạt tiền là 30 triệu đồng. Điều đáng nói là xung quanh việc cấp sơ thẩm xử lý số tiền hàng trăm ngàn USD được thu giữ trong vụ án có quá nhiều điều chưa được làm rõ.

“Quýt làm…cam chịu”?

Theo nội dung vụ án, Công ty TNHH kinh doanh vàng Kim Hiền Bình Minh (tiệm vàng Kim Hiền Bình Minh) có chủ sở hữu và người đại diện theo pháp luật là ông Đặng Thế Bình. Tuy nhiên, người điều hành chính mọi hoạt động kinh doanh liên quan đến tiệm vàng trên là Nguyễn Thị Minh – vợ ông Bình.

Mặc dù doanh nghiệp không được cấp giấy phép kinh doanh thu mua ngoại tệ nhưng từ tháng 9/2013, Nguyễn Thị Minh đã cho nhân viên gọi điện đến ngân hàng để biết tỷ giá ngoại tệ ngân hàng mua vào, bán ra trong ngày. Trên cơ sở đó, Minh thu mua lại ngoại tệ của khách hàng với giá thấp hơn rồi đem bán để hưởng lợi số tiền chênh lệch.

Ngày 19/11/2013, Cơ quan Cảnh sát điều tra – Công an TP.HCM phối hợp với Công an quận Tân Bình tiến hành kiểm tra tiệm vàng trên thì phát hiện Nguyễn Thị Minh có hành vi thu mua trái phép của Đỗ Thị Hà (nhân viên tiệm vàng Kim Hà) 80.000 USD và của Cao Xuân Dũng (nhân viên tiệm vàng Kim Phát Bảo) 3.300 USD và 255 AUD.

Sau khi sự việc vi phạm bị phát hiện, Nguyễn Thị Minh còn tự nguyện giao nộp 100.000 USD, 500.000 Bath (tiền Thái Lan), 5.000 RM (Ringgit tiền Malaysia) cùng một đầu thu camera và toàn bộ giấy tờ, chứng từ viết tay, ghi chép số liệu thể hiện hoạt động kinh doanh của tiệm vàng Kim Hiền Bình Minh.

Tại cơ quan điều tra, bị cáo Minh thừa nhận hành vi kinh doanh trái phép. Về số ngoại tệ 100.000 USD, 500.000 Bath, 5.000 RM mà bị cáo tự nguyện giao nộp bị cáo khai đã mua vào 2 ngày 18 và 19/11/2013. Toàn bộ quá trình mua – bán được tiệm vàng ghi chép lại và lưu trong sổ sách.

{keywords}
Chủ tọa đang tuyên án.

Tuy nhiên, sau đó, bị cáo Minh và con gái là chị Nguyễn Thị Vi Thoa bất ngờ thay đổi lời khai, cho rằng toàn bộ số ngoại tệ này là của chị Thoa nhờ mẹ giữ hộ. Chị Thoa yêu cầu được nhận lại toàn bộ số tiền trên.

Về 80.000 USD Minh mua của Đỗ Thị Hà thì người này khai số ngoại tệ trên là của bà Nguyễn Thị Hòa Lan. Ngày 19/11/2013, bà Lan có nhờ Hà đi bán giùm số tiền này, Hà đem đến tiệm vàng Kim Hiền Bình Minh bán được 1,7 tỉ đồng nhưng chưa kịp nhận tiền thì bị cơ quan chức năng phát hiện, thu giữ. Bà Lan cho biết mình không hay biết việc tiệm vàng Kim Hiền Bình Minh kinh doanh trái phép và đề nghị được nhận lại số tiền này.

Ngày 10/6/2014, vụ án được đưa ra xét xử theo thủ tục sơ thẩm. Nhận định có đủ cơ sở kết luận bị cáo Nguyễn Thị Minh đã phạm tội kinh doanh trái phép nhưng xét thấy bị cáo có nhiều tình tiết giảm nhẹ, nhân thân tốt, lần đầu phạm tội, sức khỏe hiện tại yếu nên HĐXX xem xét, giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo và áp dụng hình phạt tiền, phạt bị cáo 30 triệu đồng.

Về xử lý vật chứng, bản án sơ thẩm nhận định đối với số tiền 100.000 USD, 500.000 Bath, 5.000 RM do bị cáo Minh khai số tiền trên là của con gái là chị Thoa gửi giữ giùm, chị Thoa cũng khai nhận số tiền trên là của mình gửi mẹ nên tòa tuyên trả lại toàn bộ số ngoại tệ này cho chị Thoa. Về số tiền 80.000 USD liên quan đến bà Nguyễn Thị Hòa Lan do liên quan đến hành vi kinh doanh trái phép của bị cáo Minh nên bị tòa tuyên tịch thu sung quỹ Nhà nước.

Như vậy, với phán quyết trên có thể hiểu bà Lan đã “tạm” mất 80.000 USD và được quyền chờ bị cáo Minh thanh toán lại bằng cách khởi kiện ra tòa bằng vụ án dân sự chứ đây không phải là một phán quyết trong bản án hình sự.

Kiến nghị hủy án

Sau phán quyết trên, bị cáo Minh đã kháng cáo kêu oan. Với tư cách người có quyền lợi, nghĩ vụ liên quan, bà Lan kháng cáo đề nghị sửa phần xử lý vật chứng, tuyên trả lại cho bà 80.000 USD.

Tại tòa, bị cáo Minh vẫn cho rằng mình bị oan. Tòa hỏi “bị cáo kinh doanh thu mua ngoại tế có giấy phép không?” – “Dạ, không”. “Lúc cơ quan chức năng vào kiểm tra, bị cáo có thu mua số ngoại tệ trên không?” – “Dạ, có”. Nghe đến đây, vị chủ tọa bức xúc và cho biết tội danh của bị cáo đã rõ.

"Về việc xử lý vật chứng, việc cấp sơ thẩm tuyên trả lại cho con gái bị cáo số ngoại tệ 100.000 USD, 500.000 Bath, 5.000 RM (tương đương hơn 2 tỉ đồng) là một phán quyết “rất thô thiển”, cấp phúc thẩm sẽ kiến nghị Giám đốc thẩm theo hướng tuyên hủy toàn bộ bản án". Nghe vậy, bị cáo Minh ngay lập tức rút kháng cáo kêu oan. Riêng bà Lan vẫn giữ yêu cầu kháng cáo.

Trong phần phát biểu quan điểm, đại diện VKSND Tối cao đồng tình với HĐXX, nhận định bản án sơ thẩm là “một phán quyết thô thiển”, cần phải xem xét lại. Viện đề nghị tuyên y án sơ thẩm và kiến nghị Giám đốc thẩm hủy toàn bộ bản án.

HĐXX nhận định: “bà Lan - người bị hại không có lỗi trong việc bị cáo phạm tội, không bắt buộc phải biết việc bị cáo có kinh doanh trái phép hay không, rõ ràng số tiền này thuộc quyền sở hữu hợp pháp của bà Lan nhưng cấp sơ thẩm lại tuyên tịch thu sung công quỹ.

Ngược lại, tại rất nhiều tài liệu, lời khai của bị cáo có trong hồ sơ vụ án chứng minh số tiền 100.000 USD, 500.000 Bath và 5.000 RM chính là số ngoại tệ bị cáo đã thu mua trước đó thông qua việc kinh doanh trái phép nhưng cấp sơ thẩm căn cứ vào những lời khai vô căn cứ của bị cáo và con bị cáo để trả lại toàn bộ toàn bộ cho con bị cáo là không đúng, nếu phải tịch thu sung công quỹ thì phải tịch thu số tiền này mới đúng.

Bị cáo bị truy tố ở khoản 2 điều 159 BLHS (hình phạt từ 3 tháng đến 2 năm tù) nhưng cấp sơ thẩm chỉ áp dụng phạt tiền, tuyên tịch thu tiền của bà Lan còn tuyên trả lại toàn bộ số tiền cho con bị cáo là “một sự thô thiển”, HĐXX nhận định.

Sau khi nghị án, HĐXX tuyên chấp nhận yêu cầu kháng cáo của bà Lan, sửa phần một phần bản án sơ thẩm về việc tịch xung công quỹ, trả lại cho bà Lan 80.000 USD. Cũng trong phần tuyên án, tòa khẳng định do phán quyết trên không bị kháng cáo, kháng nghị nên cấp phúc thẩm không thể xem xét và sẽ kiến nghị giám đốc thẩm hủy toàn bộ bản án.

M.Phượng