- Hút thuốc lá từ lâu đã được cảnh báo là sẽ gây ra rất nhiều loại bệnh tật nguy hiểm khác nhau. Nhưng bỏ ngoài tai những lời này, khoảng 15 triệu người Việt Nam hàng ngày vẫn vô tư xài thuốc lá như một thứ không thể thiếu.

Chết sớm hơn người không hút 20 năm

Một trong những tác hại lớn nhất của thuốc lá là gây ung thư phổi. Thống kê tại bệnh viện K cho thấy: Người hút thuốc lá trong vòng 6 tháng có nguy cơ bị ung thư phổi cao gấp 6,5 lần so với người không hút. Đặc biệt, người hút thuốc lá có thể chết sớm hơn 20 năm so với người không hút.

Bệnh viện K và khoa ung bướu của bệnh viện Bạch Mai đã tiếp nhận không ít những bệnh nhân bị ung thư phổi giai đoạn cuối do hút thuốc lá nhưng bệnh nhân hoàn toàn không hay biết. Khi hút thuốc lá còn thấy “ngon” thì người bệnh vẫn vô tư xài ầm ầm, nhưng khi đến viện thì mọi chuyện đã quá muộn. Có những bệnh nhân khi vào chụp chiếu thì phổi đã đen kịt, nước trong phổi có màu như nước cống!

Nhiều người vẫn vô tư hút thuốc lá dù biết tác hại của nó (Ảnh: N.Anh)
Mới đây, WHO đã làm một thử nghiệm để đánh giá chính xác khả năng gây hại của thuốc lá đối với lá phổi của con người. Theo đó, mỗi điếu thuốc lá có chứa 18mg nhựa (hay còn gọi là hắc ín). Đốt hết 150 điếu thuốc, màu nước trong bình kín (tượng trưng cho lá phổi) chuyển thành màu vàng. Đốt thêm 230 điếu nữa, nước chuyển thành màu đen như màu café. Đốt hết 400 điếu, nước chuyển màu đen kịt.

Sau khi cô đặc nhựa trong bình nước, các nhà khoa học thu được 7,2g hắc ín, rất đắng và dính. Đây cũng chính là thứ xâm nhập vào phổi con người sau khi hút thuốc. Chúng tồn tại lâu dài và gây ra bệnh ung thư phổi.

“Trong khi đó, một người nghiện thuốc có thể hút đến 20 hoặc hơn 20 điếu thuốc/ngày. Vì thế có thể hiểu tại sao tuổi thọ của một người hút thuốc trong thời gian dài lại giảm mạnh so với người không hút”, ông Trần Văn Thuấn, Phó Giám đốc bệnh viện K cho biết.

Tai biến mạch máu não, sảy thai, liệt dương vì hút thuốc lá

Bệnh viện Bạch Mai đã cấp cứu cho nhiều trường hợp bệnh nhân bị tai biến mạch máu não do hút thuốc lá. Nguyên nhân được xác định là các chất độc trong khói thuốc lá (nicotine) ban đầu sẽ kích hoạt các chất truyền dẫn thần kinh trung gian gây tỉnh táo, thư giãn nhưng nếu hút thuốc thường xuyên thì các thành mạch máu bị tổn thương.

Đây là mầm mống gây ra chứng xơ vữa thành mạch máu làm nguy cơ tai biến mạch máu não tăng lên gấp đôi. Nguy cơ tai biến mạch máu não càng tăng cao đối với những người từng có tiền sử mắc bệnh về huyết áp hoặc hút thuốc trong thời gian dài.

Bệnh nhân ung thư ở Bệnh viện K chờ đến lượt xạ trị. Những người hút thuốc lá có nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi cao gấp 6,5 lần so với người không hút (Ảnh: N.Anh)

Đối với các trường hợp phụ nữ hút thuốc lá trong thời kỳ có thai có thể khiến thai nhi giảm trọng lượng, sinh non, băng huyết sau sinh, dễ sẩy thai ngẫu nhiên, gia tăng tần suất sinh ra thai nhi bị bất thường bẩm sinh. Với người đang cho con bú: nicotine được thải qua sữa có thể ảnh hưởng đến trẻ sơ sinh.

Đặc biệt là nam giới hút thuốc lá có thể bị suy nhược sinh dục, thậm chí liệt dương. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây nên tình trnạg vô sinh và rối loạn cương dương ở nam giới. Cơ chế của việc này rất đơn giản: Chất độc trong khói thuốc khiến mạch máu trong dương vật bị co thắt thường xuyên hoặc tắc mạch máu làm mất khả năng cương cứng. Ngoài ra, khói thuốc còn làm giảm khả năng sản xuất tinh trùng, giảm khả năng di chuyển của tinh trùng khiến nguy cơ vô sinh tăng cao.

Đối với hệ thần kinh, khói thuốc lá làm giảm số lượng các tế bào thần kinh trong não, làm suy giảm trí nhớ. Khói thuốc lá còn gây ung thư môi, ung thư thanh quản, ung thư thực quản, ung thư bàng quang và thận, ung thư cổ tử cung.

Các biện pháp cảnh báo, truyền truyền, xử phạt đều bất lực

Các con số về người chết do tai nạn giao thông có thể sẽ khiến nhiều người giật mình nhưng thực tế là số người chết do hút thuốc lá cao gấp 3 lần sô người chết vì tai nạn giao thông. So với HIV/AIDS thì hút số người chết do hút thuốc lá còn cao hơn con số này.

Một trong những nguyên nhân khiến việc cảnh báo, tuyên truyền về tác hại của thuốc là biến thành chuyện “đàn gảy tai trâu” là bởi khói thuốc lá không gây ra tác hại trực tiếp, tức thời như tai nạn giao thông hoặc HIV/AIDS. Nó chỉ âm thầm xâm nhập và tồn tại, phải mất một thời gian dài mới “phơi” ra hậu quả bệnh tật phũ phàng. Lúc đó, người bệnh có hối hận cũng đã muộn.

Bộ Y tế cũng đã đưa ra nhiều biện pháp hành chính nhằm làm giảm số người hút thuốc lá nhưng theo thông tin từ Văn phòng chương trình phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế) thì hơn một năm rưỡi kể từ khi ban hành quy định cấm hút thuốc lá nơi công cộng, cả nước chỉ có tỉnh Lào Cai xử phạt được … 10 người! Những biện pháp hành chính yếu ớt sẽ không có hiệu quả nếu người dân chưa tự giác bảo vệ sức khỏe của mình.


·         N.Anh