– Trầm cảm, stress, tự cô lập mình và những rối loạn cảm xúc, rối loạn tri giác đều được xếp vào nhóm các bệnh tâm thần. Trong cuộc sống hiện đại ngày càng có nhiều những rối loạn này, nhưng người mắc không ý thức được sự nguy hiểm của nó. Hậu quả là họ đã có những hành vi tự hủy hoại bản thân mình, sau đó là hủy hoại cuộc sống của những người xung quanh.

LTS: Thời gian gần đây có rất nhiều vụ án mạng thương tâm xảy ra do người tâm thần là hung thủ.

Ngược lại, cũng có rất nhiều người tâm thần bị hãm hại, có thai và để lại hậu quả tiêu cực cho xã hội.  

Theo đánh giá của các chuyên gia tâm thần học, đây là hệ quả tất yếu của việc kiểm soát người mắc bệnh tâm thần không tốt, nhiều người mắc bệnh mà không hề biết nên không được cách ly, điều trị kịp thời. Việc chung sống với người bị tâm thần đang trở thành nỗi lo lắng của cả cộng đồng vì họ có thể bị “làm thịt” bất cứ lúc nào.

Hiện nay khái niệm “tâm thần” ngày càng được mở rộng, nhất là trong xã hội hiện đại, các triệu chứng tâm thần xuất hiện ngày càng nhiều do sức ép lớn từ công việc, cuộc sống.

Vì thế, việc tuyên truyền để cộng đồng hiểu đúng về bệnh tâm thần, việc đào tạo đội ngũ bác sỹ chuyên khoa tâm thần và đặc biệt là đẩy mạnh công tác dự phòng bệnh tâm thần đang trở nên cấp thiết.

 
Tự chặt tay, cứa chân để biết mình “còn sống”

Theo bác sỹ Nguyễn Văn Dũng, Viện sức khỏe tâm thần Quốc gia (Bệnh viện Bạch Mai), khái niệm tâm thần giờ không còn bó hẹp với ý nghĩa là bị điên, động kinh.

Khái niệm này hiện được đã mở rộng với biên độ rộng lớn: những người gặp sang chấn tâm lý, bị rối loạn cảm xúc, rối loạn tri giác, các biểu hiện tâm lý bất thường do sử dụng các chất kịch thích (ma túy, rượu bia, v...v…), tất cả đều được xếp chung vào bệnh tâm thần.

Theo bác sỹ Dũng, với biên độ đã được nới rộng, số lượng bệnh nhân bị tâm thần đã tăng lên nhanh chóng, đặc biệt nhất là chứng trầm cảm (năm 2010, thống kê cho thấy 46% dân số cả nước mắc chứng trầm cảm ở mọi cấp độ).

Đối tượng bị tâm thần ngày càng trẻ hóa. Nhiều người bệnh vì không được chữa trị kịp thời nên đã nảy sinh hành động tiêu cực, tự làm đau đớn bản thân để tìm được sự giải thoát (Ảnh: C.Q)
 
Hậu quả đầu tiên của những rối loạn tâm thần này là người bệnh có thể tự hại mình. Bệnh viện tâm thần ban ngày Mai Hương (trực thuộc Sở Y tế Hà Nội) đã tiếp nhận những trường hợp bệnh nhân tự cô lập mình với thế giới bên ngoài, luôn sống trong trạng thái tinh thần cực đoan, không tin ai và luôn nghĩ không ai tin mình.

Đến khi trạng thái cực đoan lên đến đỉnh điểm, bệnh nhân này đã tự rạch tay cho máu chảy ra để có cảm giác mình “vẫn còn sống”.

Nhìn máu chảy, cậu không hề có cảm giác sợ hãi, đau đớn, ngược lại cậu lại cảm thấy rất vui! Nhưng hành động này không thỏa mãn được lâu, cậu tiếp tục tìm đến một cảm giác mạnh hơn, đau đớn hơn nhưng thỏa 'mãn hơn', đó là tự cầm dao cứa chân rồi chặt đứt ngón tay trỏ của mình!

Cho đến khi được đưa vào viện điều trị, cậu luôn sống trong cảm giác chán nản, buồn bã và vẫn tiếp tục muốn tìm cảm giác mạnh hơn cảm giác tự chặt tay mình. Cậu muốn tự sát. “Cháu chán xã hội này lắm”, cậu luôn miệng nói với bác sỹ.

Tiến sĩ Ngô Thanh Hồi, Giám đốc Bệnh viện tâm thần ban ngày Mai Hương cho biết, đây chỉ là một trong số rất nhiều bệnh nhân trẻ đến khám và điều trị tại bệnh viện. Ngoài những cách như cậu bé này đã làm, có những em thường xuyên đập đầu vào tường, vào cửa kính hoặc đập đầu xuống sàn nhà, cắn tay rồi dứt tóc cho đến khi chảy máu hoặc rất đau đớn mới chịu dừng lại.

Lý giải điều này, bác sỹ Nguyễn Văn Dũng cho rằng, đó là trạng thái khiến người bệnh cảm thấy được giải thoát khỏi một điều gì đó bức bách đã dồn nén từ lâu.

Tự móc mắt, rạch bụng, cắt của quý

Không chỉ khiến mình bị thương theo những cách như trên, nhiều bệnh nhân tâm thần còn có hành động rất kích động, tàn nhẫn ngay với chính bản thân mình. Các bác sỹ tâm thần đã không ít lần chứng kiến bệnh nhân tâm thần tự móc mắt, rạch bụng, thậm chí cắt... của quý của mình vì bị ảo giác sai khiến.

Trường hợp tự cắt của quý (xảy ra vào năm 2010) là một bệnh nhân 27 tuổi (trú tại Bà Rịa – Vũng Tàu). Do mắc chứng “ảo thanh” nên người này thường xuyên nghe thấy những lời xui khiến văng văng trong đầu, nói rằng “chỗ ấy của ngươi là con chó xấu xí, hãy tiêu diệt nó”.

Kết cục là sau 3 ngày dừng uống thuốc để điều trị bằng phương pháp bấm huyệt, bắt mạch, anh này đã tự cầm dao cắt toàn bộ dương vật và tinh hoàn của mình (cắt đến tận gốc). Đến khi gia đình phát hiện ra thì người này đang ngồi trong vũng máu và hoàn toàn không có cảm giác gì.

Cách đây một vài năm, Bệnh viện tâm thần ban ngày Mai Hương cũng đã tiếp nhận một trường hợp bệnh nhân nữ nhất quyết đòi bố mẹ cho đi mổ mắt, khoét đi mắt trái vì nếu không làm sẽ hỏng cả hai mắt. Khi bố mẹ không đồng ý, cô gái đã dọa sẽ tự móc mắt mình ra để cứu lấy con mắt còn lại.

Hoảng hốt đưa con đến bệnh viện, cha mẹ cô gái mới phát hiện ra con mình bị mắc chứng hoang tưởng nghi bệnh, lúc nào cũng nghĩ mình đang có bệnh nghiêm trọng.

“Trường hợp như thế này nếu không được can thiệp điều trị kịp thời thì sẽ khó lường trước được hậu quả”, Tiến sĩ Hồi nói.

Trong khi đó, có những trường hợp bị tâm thần đã tự rạch bụng mình. Có thể lấy ví dụ về chuyện cách đây không lâu, có một người đàn ông đã đập vỡ kính rồi lấy mảnh vỡ để tự rạch bụng trong giảng đường trường ĐH Hà Nội làm náo loạn giới sinh viên, giảng viên.

Qua thăm khám, các bác sĩ đã có kết luận bệnh nhân này có dấu hiệu mắt bệnh tâm thần phân liệt nên không thể tự điều khiển hành vi của mình.

Bác sỹ Dũng cho biết, tình trạng của các bệnh nhân này là biểu hiện rối loạn tinh thần ở thể nhẹ (do căng thẳng, do trầm cảm, do tinh thần đang không ổn định nhưng lại bị kích động bởi một nhân tố nào đó, vv…). Ngoài nguyên nhân di truyền, các bệnh này phát sinh do nhiều yếu tố khách quan (như môi trường sống, công việc, học hành, v..v …).

Nếu không được điều trị và kiểm soát kịp thời, những người này ngoài việc tự gây họa cho mình còn có thể “làm thịt” người xung quanh vào bất cứ lúc nào. Trên thực tế, đã có rất nhiều vụ án mạng đau lòng do người tâm thần gây ra mà chúng tôi đã đưa tin và sẽ đề cập vào các kỳ sau.

· Cẩm Quyên

Bài 2: Người tâm thần “làm thịt” người lành