Bộ trưởng GTVT nói về cấm xe máy, phân làn

- Bộ trưởng GTVT Đinh La Thăng trao đổi với VietNamNet những vấn đề 'nóng' của giao thông hiện nay: Lộ trình cấm xe máy ở nội đô; kế hoạch phân làn tất cả các tuyến phố tại Hà Nội và TP.HCM và vấn đề thu phí ô tô vào nội đô ở TP.HCM.

Thí điểm hạn chế xe máy trong nội đô HN, TP.HCM “UBND TP.Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh phối hợp với các Bộ, ngành liên quan thí điểm ngay việc hạn chế hoặc cấm lưu thông đối với xe môtô, xe gắn máy lưu thông trên một số tuyến phố đô thị trong thời gian thích hợp…”   Hà Nội và TP.HCM sẽ phân làn tất cả các phố “Hà Nội và TP.HCM thực hiện quyết liệt các giải pháp nhằm hạn chế ùn tắc giao thông, trong đó, trước hết cần tổ chức phân làn lưu thông hợp lý cho từng loại phương tiện trên tất cả các tuyến phố”.

- Muốn hạn chế phương tiện cá nhân thì phải làm từng bước trong khi cơ sở hạ tầng chưa thể theo kịp, hệ thống đường sắt đô thị, tàu điện ngầm chưa thể đưa vào sử dụng, xe buýt chưa thể “gồng” nổi nhu cầu đi lại của hành khách. Vậy, Chính phủ và Bộ đã dựa vào cơ sở nào để hạn chế xe máy trong nội đô, thưa ông?

Muốn giải quyết vấn đề đề ùn tắc giao thông thì phải giải quyết một cách đồng bộ trong đó vấn đề quan trọng nhất là đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng đường bộ hiện đại hợp lý.

Bộ trưởng Bộ GTVT - (Ảnh: Vũ Điệp)

Trước điều kiện đặt ra, các thành phố lớn cần phải có giải pháp đồng bộ để xử lý cả về lâu dài và trước mắt.

Cụ thể, trong Nghị quyết 88 của Chính phủ đã nêu ra nhiều giải pháp trong đó giao Bộ GTVT xây dựng đề án hạn chế và giảm phương tiện giao thông cá nhân phải trình và duyệt vào quý IV năm 2012.

Trước thực trạng này, Bộ sẽ xây dựng và trình Ủy ban An toàn giao thông quốc gia vào quý IV năm nay và sang sang quý I năm 2012 sẽ trình Chính phủ phê duyệt đề án hạn chế 3 loại phương tiện bao gồm: ôtô, xe máy và taxi. Ở đây hạn chế cả 3 phương tiện và hạn chế dần chứ không phải cấm hẳn xe máy.

- Bộ trưởng có thể cho biết rõ hơn phương án hạn chế 3 loại phương tiện cụ thể như thế nào?

Trước mắt, xe máy sẽ hạn chế ở những tuyến phố đông đúc, sau đó dần dần sẽ làm được khi mà từng tuyến phố, vành đai phát triển mạnh phương tiện vận tải công cộng phát triển.

Còn sự yếu kém về cơ sở hạ tầng là đúng, phương tiện giao thông công cộng thiếu, chất lượng kém. Nhưng phải làm đồng thời, không thể chờ cái này trước rồi mới làm cái kia. Tất cả vừa nâng cao ý thức người dân, vừa nâng cao chất lượng dịch vụ, vừa phát triển giao thông công cộng, vừa giảm phương tiện cá nhân.

Chúng ta phải làm đồng thời và có lộ trình. Nhưng cuối cùng vẫn đảm bảo lợi ích, thuận lợi nhất cho số đông người dân.

Đối với taxi thì Bộ sẽ làm việc với từng địa phương để rà soát quy hoạch phát triển vận tải taxi, từng bước hạn chế.

Ôtô thì sắp tới sẽ đề xuất tăng phí nhập khẩu lên, tăng phí sử dụng xe, tăng phí đỗ, chi phí để sử dụng ô tô là rất cao. Bởi 1 ô tô chiếm chỗ bằng 5,6 xe máy. Các quốc gia Singapo, Trung Quốc chỉ mua xe ô tô giá 10.000 nhưng phải bỏ ra gấp 5-6 lần để lưu hành, trong quá trình hoạt động cực kỳ nhiều loại tiền phí.

Đối với môtô, xe máy thì đây là 1 lực lượng đông đảo và những người đi xe máy chủ yếu là bình dân. Về lâu dài cũng phải hạn chế đến mức tối đa có thể, nhưng trước mắt sẽ phải có sự đồng bộ.

Khi cân đối được phương tiện vận tải công cộng, hạ tầng giao thông đến đâu thì sẽ hạn chế đến đó.

- Vừa rồi Chính phủ có yêu cầu Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh sẽ tiến hành thí điểm phân làn trên các tuyến phố nội đô. Bộ trưởng có sự kỳ vọng về việc phân làn?

Thực ra phân luồng và phân làn đã được làm lâu rồi nhưng hiện duy trì lại cho hợp lý. Còn tất nhiên có được tuyệt đối như mình mong muốn không thì là rất khó, nhưng sẽ có cải thiện.

Đấy là điều chắc chắn. Bởi, trước mắt là sẽ phân làn vận động, hướng dẫn ban đầu, còn sau này cùng với hướng dẫn thì sẽ phạt. Trong điều kiện đường xá hẹp, hạ tầng chỉ có thế thì phân làn sẽ giúp giao thông lưu thông tốt, trật tự ngăn nắp hơn, không gây ùn tắc cục bộ.

Khi rẽ thì phải cắt từ làn này sang làn kia, sau này sẽ làm các đường trên cao nhẹ để lưu thông. Việc phân làn là có hiệu quả giảm ùn tắc chứ không thể nói là không có tác dụng được.

- Vừa rồi TP.HCM có đề xuất thu phí ôtô vào nội đô, Bộ trưởng nhận định như thế nào?

Tôi ủng hộ và Hà Nội cũng nên làm. Việc này các nước làm lâu rồi và làm rất tốt. Việc thu phí xe cá nhân vào nội đô có thể dùng tiền đó để xoay vòng cho việc đầu tư các khoản khác cho giao thông.

- Nói đến cấm xe nội đô để giải quyết ùn tắc chính là nói đến cưỡng chế, sự bất lực của cơ quan chức năng. Bộ trưởng nhìn nhận như thế nào về vấn đề này?

Bình quân mỗi năm tăng một triệu xe máy, vài trăm nghìn ô tô. Hiện, cả nước có khoảng 1,8 triệu ôtô và hơn 35 triệu mô tô với dân số là hơn 80 triệu. Như vậy cứ 2 người dân thì có 1 ôtô, xe máy. Mật độ như vậy là quá lớn nên hạn chế là việc phải làm.

Những giải pháp này chỉ hiệu quả khi người dân thực hiện cùng cơ quan chức năng. Làm sao để có cuộc vận động toàn dân nâng cao ý thức về châp hành luật lệ giao thông. Đó phải là 1 cuộc cách mạng thực sự và ùn tắc giao thông là trách nhiệm từng người dân, chứ không phải chỉ là trách nhiệm của ngành giao thông vận tải, chính quyền địa phương.

Người dân vừa là chủ thể thực hiện giao thông, vừa là người bị hại của ùn tắc, nếu người dân mà không tham gia thực hiện chấp hành luật thì... thua. Công an không đủ sức để phân làn, để giải tỏa ùn tắc.

- Nhưng để người dân tự giác thực hiện là rất khó?

Đúng là như thế, nhưng không thể có lực lượng chức năng 24/24 giờ đứng đó để theo sát được. Cho nên cùng với các biện pháp cưỡng chế, xử lý hành chính mạnh, thì ý thức người dân cũng phải được cải thiện dần.

"Phân làn sẽ giúp giao thông tránh được ùn tắc. (Ảnh: Lao động)

Nếu mình phạt mạnh thì nhiều lắm 1 ngày 1 người cũng chỉ bị phạt 1 đến 2 lần chứ tiền đâu ra mà phạt nhiều. Cho nên không chỉ có giáo dục và phạt mà phải thực hiện đồng bộ, hài hòa, phải làm 1 quá trình. Ùn tắc giao thông thể giải quyết 1 hay 2 ngày được, không phải chỉ ra 1, 2 Nghị quyết là làm được.

Chính phủ, các ban ngành, các thành phố lớn, người dân vào cuộc cùng với tuyên truyền giáo dục thì sẽ làm được. Nghị quyết 88 cũng nêu phải tăng cường việc xử lý, xử lý tối đa, đua xe thì dứt khoát là phải thu, còn việc không đội mũ bảo hiểm, chưa đến tuổi lái xe thì phải tạm giữ xe chứ không thể nhẹ nhàng được. Phải vừa tuyên truyền, vừa làm mạnh.

Các đèn tín hiệu phải rà soát lại cho phù hợp. Cái nào không phù hợp thì phải tháo ra, cái nào thiếu thì phải đóng thêm vào. Biển báo cũng là gây khó khăn cho lưu thông và cũng là nguyên nhân gây tắc đường.

Phải rà soát lại các trung tâm đào tạo lái xe. Chỗ nào không đảm bảo chất lượng, yêu cầu là loại bỏ ngay.

Rồi việc phân luồng, như trên Quốc lộ 1A sẽ phân luồng: loại nào đi trên Quốc lộ 1A, loại nào đi đường sắt, loại nào đi đường biển. Chứ không thể để Quốc lộ 1A gánh hết. Vì vậy, cần phải có phân loại đường, phân làn đường, phân luồng đường cho hợp lý.

Bên cạnh đó, bản thân người thực thi công vụ là CSGT, Thanh tra giao thông cũng phải làm có trách nhiệm và cũng xử lý luôn những trường hợp vi phạm. Chứ không thể xử lý mỗi người vi phạm mà phải xử lý cả những người thực thi công vụ nếu vi phạm.

- Xin cám ơn Bộ trưởng!

Vũ Điệp (thực hiện)