- Sự xuất hiện của những chiếc đèn điện đầu tiên trên đường phố Hà Nội từ những năm cuối thế kỷ XIX đã đánh dấu một bước ngoặt lớn trong sự phát triển của ngành điện thủ đô.

Trong lễ kỷ niệm 120 năm Nhà máy đèn Bờ Hồ vào sáng 24/5, rất đông các thế hệ cán bộ, CNV của nhà máy đã có dịp tề tựu đông đủ để cùng nhau ôn lại những ký ức hào hùng trong chặng đường phát triển nguồn sáng cho thủ đô.

Những cái ôm thắm thiết, những cái bắt tay thật chặt hòa chung niềm vui vỡ òa ngày gặp lại. Trong số ấy, có những con người đã gắn trọn gần cả đời mình với Nhà máy đèn Bờ Hồ, chứng kiến những thăng trầm của thủ đô trong suốt thời kỳ bị đánh phá và xây dựng.

Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải phát biểu tại lễ kỷ niệm vào sáng 24/5. Ảnh: Minh Anh

Là người trực tiếp tiếp quản nhà máy ngay từ những ngày đầu giải phóng thủ đô năm 1954, năm nay cụ Trịnh Trọng Thực đã 92 tuổi, bước đi không còn lanh lẹ nhưng cảm xúc vẫn vẹn nguyên, cụ hồ hởi kể về những ngày đầu làm giám đốc kỹ thuật của nhà máy.

“Ngày mới tiếp quản từ tay các nhà tư bản Pháp, nhà máy điện Bờ Hờ gần như còn nguyên vẹn. Phía Pháp giao toàn bộ sơ đồ, dây cáp ngầm, điện nổi cùng nhà máy điện cho chúng tôi, cam kết để nhà máy khai thác chạy ổn định trong thời gian vài tháng và sẵn sàng để lại con tin để bảo đảm”.

Cụ Thực cũng là một trong những người may mắn được gặp và nói chuyện với Bác trong chuyến thăm của Người đến Nhà máy đèn Bờ Hồ vào ngày 21/12/1954.

Bắt đầu làm việc tại Nhà máy đèn Bờ Hồ từ khi mới 18 tuổi, cụ Dương Bá Ninh (74 tuổi) cho biết trong suốt 38 năm phục vụ sứ mệnh cung cấp nguồn sáng cho thủ đô, cụ đã chứng kiến không ít máu và nước mắt của các thế hệ công nhân nhà máy.

Hình ảnh Nhà máy đèn Bờ Hồ trên đường F.Garnier (Ảnh tư liệu)

Vào thời điểm Mỹ trút B52 đánh phá miền Bắc, tất cả cán bộ, CNV của nhà máy đều không quản khó khăn, ngày đêm bảo vệ đường điện, phục vụ quốc phòng và sản xuất.

“Với phương châm Tổ quốc cần điện như cơ thể cần máu, chúng tôi chẳng nề hà gì, ngay khi địch đánh phá cầu Long Biên, các công nhân lập tức có mặt để nối lại đường dây đảm bảo cấp điện thông suốt”, cụ Ninh nhớ lại.

Cách đây 120 năm, ngày 6/12/1892, Pháp chính thức cho xây dựng Nhà máy đèn Bờ Hồ - tiền thân của Tổng Công ty Điện lực TP.Hà Nội trên mảnh đất ngay sát hồ Hoàn Kiếm thuộc phố Francis Garnier (nay là số 69 Đinh Tiên Hoàng) để phục vụ cho 523 ngọn đèn thuộc khu phố người Âu.

Xuyên qua 3 thế kỷ, sau nhiều lần đổi tên, với xuất phát điểm ban đầu chỉ có 2 tổ máy phát điện một chiều với tổng công suất 500 kW, đến nay sản lượng điện của nhà máy đã đạt gần 10 tỷ kWh.

Minh Anh