- Nguồn nước suối đen sì bốc mùi hôi thối, không khí có mùi khê khắt. Đó là môi trường mà hàng trăm hộ dân ở xã Hà Linh, huyện Hương Khê, Hà Tĩnh đang phải chung sống gần 7 năm nay. Họ đang hoang mang lo cho sức khoẻ sẽ bị ảnh hưởng.

Nhà máy chế biến mủ cao su Hà Linh (Công ty TNHH MTV Cao su Hà Tĩnh) đóng trên địa bàn xã Hà Linh được xây dựng từ năm 2006, cũng từ đó người dân nơi đây phải khổ sở sống chung với ô nhiễm.

Nhà máy chỉ cách nhà dân vài trăm mét, thậm chí có nhiều hộ dân nằm ngay bên cạnh nhà máy.

Bên ngoài nhà máy, những bể chứa vẫn chứa đầy nước thải đen sì bốc mùi hôi thối.

Ngay từ cổng UBND xã Hà Linh, cách nhà máy chế biến mủ cao su chừng 2 km, chúng tôi cũng đã ngửi thấy mùi khê, mùi chua hắt vào mũi, càng lại gần nhà máy thì mùi một nặng hơn, mùi hôi chua nồng nặc xộc thẳng vào mũi.
 
Những người dân nơi đây cho biết đã gần 7 năm nay họ phải chung sống với tình cảnh này, cuộc sống của họ đã bị xáo trộn hoàn toàn, ăn chẳng ngon, ngủ chẳng yên và nơm nớp nỗi lo bệnh tật.
 
Anh Nguyễn Đình Huống ở xóm 13 xã Hà Linh cho biết: “Bữa ni còn đỡ chứ mỗi khi trời gió mùi thối xộc vào nhà không chịu nổi. Có nhiều khi đang ăn cơm mà phải bưng vào buồng đóng cửa vì thối không chịu được. Người nào mà từ nơi khác mới tới mà ngửi phải mùi này chỉ có nôn ra thôi nhưng chúng tôi quen rồi”.

Chị Trần Thị Hương lo lắng: “Chúng tôi chỉ lo cho bọn nhỏ, không biết ngửi phải những thứ mùi này lâu năm thì có bị làm sao không nữa”.

Nước từ những bể chứa ngoài nhà máy vẫn ngày đêm xả thẳng nước ô nhiễm xuống suối

Theo những người dân, thì có ba thứ mùi đó là mùi khí đốt lò khi sấy mủ cao su có mùi khê, mùi nước thải của nhà máy thì có mùi chua, còn mùi mũ đông tập kết được xử lý bằng chất xút trước khi đưa vào sơ chế thì có mùi khắt.

Mỗi khi trời có gió ba thừ mùi này quyện lại với nhau tạo thành một thứ mùi hôi chua không thể ngửi nôi, chỉ muốn nôn ói, những hộ dân cách nhà máy 3km cũng ngửi thấy cái mùi này.
 
Không chỉ có không khí bị ô nhiễm nặng nề mà nguồn nước cũng đang bị đầu độc ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân, đặc biệt là hơn 100 hộ dân ở xóm 13.
 
Vòng quang nhà máy, chúng tôi phát hiện có những bể chứa nước thải cao su được đắp tạm bợ bằng đất. Ở đây những đống chất thải đen sì vừa rắn, vừa lỏng bốc mùi thối không thể chịu nổi đang trào ra ngoài bể chứa chảy thẳng xuống một con suối gần đó.
 
Người dân nơi đây cho biết sau khi xây dựng hệ thống xử lý nước thải, một nửa nước thải chảy vào hệ thống xử lí, một nửa vẫn được chảy ra những cái bể như thế này và chảy thẳng ra suối

Chị Nguyễn Thị Huệ, một hộ dân sống gần nhà máy cho biết: “Họ xả nước vào buổi tối, chứ buổi ngày thì ít lắm, nhất là vào mùa mưa họ xả thẳng theo nước mưa nên không còn dấu vết. Đoạn suối này trước đây còn có cá, cua nhưng giờ thì chẳng có con nào sống được nữa, giờ nhìn thì có vẻ bình thường nhưng đêm đến khi họ xã nước thì đoạn suối này trở thành một dòng suốt đen đặc, hôi thối”.
 
Ông Đặng Minh Đức - Chủ tịch UBND xã Hà Linh cho biết: “Ở đây nguồn nước thì có xóm 13 và một số xóm ở cuối nguồn sông Ngàn Sâu của xã Phương Mỹ bị ảnh hưởng, còn ô nhiễm không khí thì có 8 xóm bị ảnh hưởng. Mỗi khi thay đổi thời tiết, gió thì mùi khiếp lắm, ở UB cách đó chừng hơn 2km mà vẫn nghe hôi.
 
Không biết nó có hại tới sức khỏe của người dân hay không nhưng nó đang ảnh hưởng rất lớn đến sinh hoạt của dân. Chúng tôi kiến nghị đến nhà máy, họ cũng hứa sẽ lo khắc phục nhưng đến giờ vẫn chưa thấy gì”.

Ông Đức cũng cho biết, trước đây, nhà máy đã nhiều lần cho xe chở nước thải lên đổ trên các vườn cao su nhưng đã bị xã và dân phát hiện, ngăn chặn nên mới chịu dừng.
 
Trao đổi với chúng tôi, ông Phan Quốc Lập - Trưởng phòng TN-MT huyện Hương Khê cũng thừa nhận tình trạng ô nhiễm là có và do nhà máy xây dựng quá gần khu dân sinh nên rất dễ ảnh hưởng tới dân.
 
Trao đổi với phóng viên, lãnh đạo Cty Cao su Hà Tĩnh cho rằng đã cho kiểm định nước thải thường xuyên, đủ điều kiện để thải.

Các chất độc co2, h3s đã được khử. Về mùi hôi thối bốc ra thì công ty đã dùng chất khử để giảm độ hôi, trồng cây xanh nhiều để giảm thiểu sự ảnh hưởng đến dân. Sắp tới sẽ tiến hành xây dựng hệ thống xử lý nước thải, nếu đủ điều kiện sẽ xin thải ra suối.
 
Xuân Sinh – Duy Quang