Tổ chức Minh bạch quốc tế (TI) vừa công bố Chỉ số nhận thức tham nhũng 2014. TQ bị tụt hạng tới 20 bậc. Nước này hiện đứng thứ 100/175 quốc gia.

Bảng xếp hạng của TI đánh giá mức độ nhận thức tham nhũng trong lĩnh vực công ở mỗi quốc gia dựa trên các nguồn khác nhau. TQ năm nay đạt 36/100 điểm. Nghĩa là, mức độ tham nhũng ở nước này còn hơn cả Colombia, Ai Cập và Liberia. Nước ít tham nhũng nhất trong bảng xếp hạng năm nay là Đan Mạch, với số điểm 92. Triều Tiên và Somalia đứng cuối bảng, với 8 điểm.

Tại TQ, Chủ tịch Tập Cận Bình đã thề sẽ bắt cả hổ (quan cao cấp) và ruồi (cấp thấp) trong chiến dịch chống tham nhũng. Chiến dịch này đã ảnh hưởng lớn tới các quan chức thích phô trương tài sản, sống xa hoa, chi tiêu xa xỉ bằng tiền bất chính. Chiến dịch chống tham nhũng được đẩy mạnh cũng đồng nghĩa với nhu cầu hàng hóa xa xỉ ở TQ sụt giảm.

{keywords}
Ảnh: Worldpress

Tuần này, lần đầu tiên trong 5 năm, Macau thông báo sụt giảm kinh tế của quý 3 năm nay. Lý do đương nhiên là sự sụt giảm lớn từ doanh thu sòng bạc, một phần do kinh tế TQ phát triển chậm lại, nhưng cũng còn do tác động từ chiến dịch chống tham nhũng.

Cùng lúc đó, Nhật báo TQ đưa tin số người dự thi tuyển chọn công chức giảm mạnh. Tờ báo cho biết, lý do có liên quan tới chiến dịch chống tham nhũng, khiến công việc trong lĩnh vực công đã giảm đi độ hấp dẫn với các ứng viên.

Vậy tại sao TQ lại không thăng hạng trong chỉ số của TI?

Một khả năng xảy ra, theo Rukshana Nanayakkara của TI là TQ thực thi chiến dịch chống tham nhũng từ trên xuống tập trung chủ yếu vào việc trừng phạt hơn là sửa lỗi hệ thống. Hình phạt có thể tạo ra tác động về mặt ngắn hạn, và tạo ra thiện cảm của người dân với lãnh đạo, nhưng lại kém hiệu quả nếu người chịu phạt nhận án vì lý do chính trị hơn là luật pháp.

Và Nanayakkara khẳng định, nó sẽ không có nhiều tác dụng như một chiến dịch đa diện có liên quan tới xã hội dân sự, được xây dựng trên một cơ quan điều tra độc lập, tư pháp độc lập từ đó giảm tham nhũng trong lĩnh vực công. “Nếu muốn chống tham nhũng, cần phải đi từ gốc rễ, hơn là nhằm vào án phạt”, Nanayakkara nói.

Công chức TQ có mức lương rất thấp, nhưng lại nhiều bổng lộc. Theo luật pháp TQ, Nanayakkara nhấn mạnh, hối lộ không bị coi là tội nếu số tiền hối lộ chưa đến 820 USD với cá nhân.

Một bài báo gần đây đăng trên Tân hoa xã nói, hối lộ ở TQ là vấn đề mang tính hệ thống. Bài báo đã bị gỡ bỏ sau đó - tờ Bưu điện Hoa Nam (Hong Kong) cho biết vì dường như nó đi ngược lại quan điểm rằng, tham nhũng không mang tính hệ thống mà do yếu kém về mặt đạo đức cá nhân.

Dĩ nhiên, có thể là quá sớm để nói về chiến dịch chống tham nhũng của TQ. Đánh giá của TI dựa trên dữ liệu từ 12 nguồn khác nhau. Có thể TQ sẽ cải thiện được thứ hạng năm tới khi chiến dịch chống tham nhũng tác động sâu hơn vào mặt hành xử của quan chức.

Thái An (theo Washingtonpost)