Quan hệ Việt-Mỹ 'không gì là không thể'

Hội trường Nguyễn Văn Đạo, ĐH Quốc gia Hà Nội sáng nay đông chật sinh viên khi Đại sứ Mỹ bước vào trong tiếng vỗ tay. Trong bài phát biểu kéo dài 30 phút sau đó, ông Ted Osius vừa tổng kết 20 năm kể từ khi hai nước bình thường hoá quan hệ, vừa đặt ra cho các bạn trẻ những câu hỏi về tương lai.

"Trong những năm 1990, liệu có ai nghĩ là có thể có một quan hệ đối tác như vậy? Hồi đó tôi đã ở đây, và dù tất cả chúng tôi đều hy vọng về những điều tốt nhất, tôi không nghĩ rằng ai lại dự đoán được chúng ta có thể tiến xa như hiện nay", Đại sứ Mỹ nói về quan hệ hai nước hiện nay.

Đại sứ Mỹ Ted Osius: Chúng tôi muốn là đối tác của các bạn. Ảnh: ĐSQ Mỹ tại VN

Như Đại sứ chỉ ra, ngoài dấu mốc xác lập quan hệ Đối tác toàn diện năm 2013, trong 20 năm qua giữa hai nước là các chuyến thăm cao cấp qua lại với nhịp độ đáng phấn khởi. Trong năm 2015 này sẽ có chuyến thăm của Bộ trưởng Công an sang Mỹ để trao đổi các vấn đề nhân quyền và đặc biệt là chuyến thăm của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng sang Mỹ để đưa quan hệ Đối tác toàn diện tiến về phía trước.

Nhưng quan hệ Việt - Mỹ sẽ không dừng lại ở mức song phương mà sẽ tiến theo hướng khu vực và toàn cầu, góp phần vào hòa bình, ổn định, hợp tác và thịnh vượng của mỗi nước, cũng như của khu vực và thế giới, Đại sứ Mỹ chia sẻ quan điểm được Thứ trưởng Ngoại giao Hà Kim Ngọc đưa ra tại hội nghị kỷ niệm 20 năm bình thường hóa quan hệ hồi tháng 1.

"Đó cũng là sự hợp tác hướng tới các cơ chế quốc tế và luật pháp quốc tế ổn định hơn. Cũng như VN, Mỹ mong muốn có hòa bình và ổn định trong khu vực, đặc biệt là tại Biển Đông", ông Ted Osius nói.

"Chúng tôi tin rằng các tranh chấp lãnh thổ phải được giải quyết một cách hoà bình, thông qua con đường ngoại giao và phù hợp với luật pháp quốc tế. Các bên tuyên bố chủ quyền cần thực hiện tự kiềm chế - đặc biệt là các hoạt động cải tạo thực địa quy mô lớn để biến đổi các bãi đá và bãi ngầm thành những tiền đồn có thể dễ dàng quân sự hoá. Chúng tôi ủng hộ các nỗ lực của ASEAN và TQ nhằm sớm hoàn tất một bộ quy tắc ứng xử có ý nghĩa tại Biển Đông, nơi vận chuyển qua lại của một nửa lượng hàng hoá thế giới".

Đại sứ Mỹ cũng chia sẻ con số 35 tỷ USD kim ngạch thương mại hàng năm giữa hai nước và tự tin rằng "con số này sắp tiếp tục tăng thêm nữa" vì Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) là "một trong những ưu tiên hàng đầu của Tổng thống Obama".

"TPP là một cơ hội to lớn đối với VN, thể hiện bước tiến hợp lý tiếp theo trong quá trình VN hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu.  Hiệp định thương mại tiêu chuẩn cao này sẽ là những cơ hội hấp dẫn cho các doanh nghiệp và doanh nhân VN khi nó mở ra những xa lộ thương mại mới vì các rào cản bị dỡ bỏ", ông Ted Osius phân tích khía cạnh kinh tế này cho các sinh viên ĐH Quốc gia HN.

Ngoài ra, hai nước cũng ký kết, hợp tác và đối thoại trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, môi trường, y tế, nhân quyền, văn hóa, thể thao..., và đặc biệt là giáo dục. Đại sứ Mỹ không bỏ lỡ cơ hội quảng cáo giáo dục Mỹ với sinh viên VN khi "khuyến khích tất cả các bạn cân nhắc các cơ hội dự học tại Mỹ".

Sinh viên ĐHQG Hà Nội hào hứng với những chia sẻ của Đại sứ Mỹ. Ảnh: ĐSQ Mỹ tại VN

Ông Ted cũng không ngần ngại chia sẻ với các bạn trẻ thông tin về hợp tác quốc phòng giữa hai nước trên 5 lĩnh vực: an ninh biển, đối thoại cấp cao, tìm kiếm cứu nạn, hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa, các hoạt động gìn giữ hòa bình.

"Việc tiến hành thường xuyên các chuyến thăm quân sự cấp cao giúp cả hai bên hiểu và trở nên thoải mái với nhau hơn. Sự hiểu biết lẫn nhau này đang biến lời nói thành hành động", Đại sứ Mỹ lấy ví dụ các cuộc diễn tập tìm kiếm cứu nạn năm ngoái và các hoạt động cộng tác giữa hải quân hai nước trong khuôn khổ chương trình Đối tác Thái Bình Dương trong năm nay.

Nói đến nhu cầu hiện đại hóa năng lực phòng thủ của VN, dù "có thể hiểu được nếu VN tìm đến các đối tác truyền thống của mình",  ông Ted Osius vẫn cho hay "Mỹ có nhiều đề xuất nhằm tăng cường an ninh cho VN trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn", nhưng cũng lưu ý "hai bên sẽ cần phải có những quyết định táo bạo và hướng tới một tương lai mới, mặc dù chúng ta vẫn nhớ và thành tâm giải quyết lịch sử của mình".

Nhìn về tương lai, Đại sứ Mỹ khẳng định "không có điều gì là không thể", vì những gì hai nước làm được trong 20 năm qua đã chứng minh điều đó.

Do đó, việc hoàn tất đàm phán TPP, phát triển một chương trình không gian, cho phép tiến hành các chuyến bay thẳng, Mỹ trở thành nhà đầu tư số 1 tại VN..., theo ông Ted Osius, đều là có thể. Các sinh viên ĐH Quốc gia Hà Nội cũng hào hứng đồng thanh "không gì là không thể" trước mỗi khả năng mà Đại sứ Mỹ đưa ra.

"Không có điều nào là không thể, bởi vì tất cả những điều đó đều là vì lợi ích của VN, và chúng tôi muốn là đối tác của các bạn", Đại sứ Ted Osius khẳng định.

Đáp lại sự cởi mở của Đại sứ, các sinh viên cũng tự tin đặt câu hỏi bằng tiếng Anh về các cơ hội được tạo ra từ quan hệ ngày càng gần gũi giữa hai nước và nhận được những câu trả lời đầy tính khích lệ của ông Ted Osius. Đại sứ Mỹ sau đó đã trồng cây lưu niệm trong khuôn viên nhà trường.