- Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã "đặt hàng" các nhà trí thức khoa học chủ động thực hiện các hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội trong quá trình xây dựng chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, các chương trình, dự án, đề án lớn về kinh tế - xã hội.


Phát biểu tại Đại hội đại biểu toàn quốc Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật VN (Vusta) sáng nay, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh việc vận động trí thức để đề xuất, tham mưu những vấn đề quan trọng về đường lối, chủ trương, chính sách phát triển đất nước.

Theo Tổng bí thư, đầu tư xây dựng đội ngũ trí thức là đầu tư cho phát triển bền vững. Trong nhiệm kỳ tới, Vusta cần chủ động, tích cực hơn nữa trong việc phát triển khoa học và công nghệ. 

{keywords}

Đồng thời sát cánh cùng với ngành giáo dục và đào tạo tổ chức thực hiện có kết quả đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo.

“Vusta phải thực sự là lực lượng nòng cốt, đi đầu trong sự nghiệp xây dựng đội ngũ trí thức VN, trước hết là đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ. Đồng thời phấn đấu từng bước xây dựng đội ngũ trí thức lớn mạnh, đạt chất lượng cao, có số lượng và cơ cấu hợp lý, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của đất nước”, Tổng bí thư nói.

Ông đặt hàng các nhà trí thức khoa học chủ động thực hiện các hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội trong quá trình xây dựng chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, các chương trình, dự án, đề án lớn về kinh tế - xã hội.

Cần thể chế hóa phản biện xã hội

Phó chủ tịch kiêm Tổng thư kí Vusta Phạm Văn Tân cho hay, dù thời gian qua, Vusta và các hội thành viên đã tư vấn, phản biện nhiều dự án như đường sắt cao tốc Bắc Nam, quy hoạch thủ đô, dự án thủy điện sông Tranh 2, dự án sân bay Long Thành nhưng nhìn chung hoạt động tư vấn, phản biện, giám định xã hội vẫn còn hạn chế.

GS.TS Nguyễn Ngọc Giao, Chủ tịch Liên hiệp hội TP.HCM cho rằng trở ngại lớn nhất cho phản biện xã hội chính là ở tư cách pháp nhân xã hội.

{keywords}

"Không có gì bắt buộc các dự án phải qua phản biện xã hội. Các ban quản lý dự án không phải lúc nào cũng mặn mà với việc này, nếu không phải qua khâu này thì càng gọn. Các ý kiến phản biện được trình lên lãnh đạo TP và thông báo cho ban quản lý dự án cũng chỉ là góp ý, tư vấn, còn có được sử dụng hay không lại là vấn đề khác" - GS Giao phản ánh.

Để phản biện xã hội được thể chế hóa, GS Giao cho rằng phải có một quyết định cụ thể của Chính phủ, bắt buộc các dự án, công trình có tổng kinh phí từ bao nhiêu tiền trở lên hoặc liên quan đến một địa bàn dân cư rộng bao nhiêu trở lên đều phải qua phản biện xã hội rồi mới được triển khai.

Ông Trần Ngọc Hùng, Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam  đề nghị Chính phủ sớm sửa đổi bổ sung nghị định 45/2010 theo hướng quy định loại dự án bắt buộc phải có tư vấn phản biện xã hội của Vusta và các hội thành viên.

Cụ thể là quy định việc cung cấp thông tin, tư liệu; tiến hành điều tra thu thập số liệu; quy định thời gian hoàn thành; quy định kinh phí đảm bảo thực hiện; phân cấp dự án trung ương, địa phương cho các tổ chức ở trung ương và địa phương; quy định việc giải trình những ý kiến các khác nhau.

Thu Hằng - Ảnh: Minh Thăng