- Báo chí chính thống lo ngại các trang thông tin điện tử tổng hợp, trang mạng cá nhân tồn tại chỉ làm mỗi việc copy sẽ khiến họ mất doanh thu, mất người đọc.

Việc đưa trang thông tin điện tử tổng hợp vào dự thảo luật Báo chí như một đối tượng điều chỉnh trở thành điểm tranh luận mạnh mẽ tại hội nghị tham vấn chuyên gia về dự thảo do UB Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của QH tổ chức tại TP.HCM sáng nay.

Xào tin cũng là báo chí?

GS.TS Nguyễn Minh Thuyết, nguyên Phó chủ nhiệm UB dẫn một trang mạng cá nhân được nhiều người biết đến là facebook của Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến. Nội dung trên đó chủ yếu dẫn lại tin tức của báo chí về y tế, sức khỏe. 

{keywords}
GS Nguyễn Minh Thuyết: Nên điều chỉnh các trang thông tin tổng hợp ở các luật khác

"Cũng là một hình thức tổng hợp tin tức, Bộ TT&TT trong trường hợp này có cấp giấy phép cho Bộ trưởng Y tế?" - GS Thuyết đặt câu hỏi tình huống.

Ông cho hay hiện có nhiều trang thông tin điện tử, trang cá nhân không chỉ đưa lên mạng những thông tin riêng của tổ chức, cá nhân sở hữu mà còn cung cấp cho người đọc tin tức từ nhiều nguồn khác nhau và trình bày quan điểm riêng về nhiều vấn đề thời sự không khác gì một tờ báo điện  tử. Để truy cập, người ta chỉ cần một chiếc điện thoại di động.

Nếu được coi là đối tượng điều chỉnh của luật Báo chí, GS Thuyết lo ngại quy định dễ khuyến khích kiểu làm báo "cóp pết" (copy-paste), đe dọa cạnh tranh báo chí chính thống. 

Bởi lẽ, không phải lúc nào báo chí chính thống cũng có thể cung cấp toàn thông tin hay trong khi lợi thế của trang thông tin tổng hợp, thậm chí cả blog, facebook là chỉ đi chọn tin hay nhất nơi khác bê về. Độc giả sẽ không đọc báo chí chính thống nữa.

Đại biểu QH TP.HCM Đoàn Nguyễn Thùy Trang - Phó TBT báo Khoa học phổ thông gọi đây là đối tượng "gây nhiễu" báo chí. 

{keywords}
ĐBQH, Phó TBT báo Khoa học phổ thông Đoàn Nguyễn Thùy Trang: Trang thông tin tổng hợp "gây nhiễu" báo chí chính thống

Trên thực tế, có trang hoạt động như cơ quan báo chí, nhưng không có trách nhiệm như cơ quan báo chí.

"Họ tuyển lựa tin hay ở báo khác, 'xào nấu' để thu hút độc giả. Độc giả lại không phân biệt đâu là báo điện tử, đâu là trang thông tin tổng hợp mà chỉ biết là báo mạng. Những tờ như vậy còn nhiều quảng cáo hơn cả báo chính thống. Có những lúc họ cho cả nhân viên đến dự họp báo, xưng là nhà báo để khai thác thông tin" - bà Trang phản ánh.

Nhấn mạnh quy định khiến cạnh tranh không lành mạnh, bà Trang cho rằng chỉ nên coi đây là dạng thông tin phi báo chí, điều chỉnh theo luật khác.

Tham luận truyền tay tại hội nghị của ông Lê Quốc Vinh, Chủ tịch công ty Le Media, chỉ ra vấn đề bản quyền liên quan trang tin tổng hợp và cả báo chí chính thống như nỗi nhức nhối lớn nhất.

{keywords}
Mất quyền tác giả, báo chí mất người đọc

Báo chí là một phần của kinh tế sáng tạo. Giá trị của báo chí hoàn toàn nằm ở khả năng bảo hộ quyền tác giả, sở hữu trị tuệ của các tác phẩm. Mất quyền tác giả, quyền sở hữu trí tuệ, báo chí mất người đọc, mất luôn khả năng gia tăng doanh thu quảng cáo và cơ hội kinh doanh đảm bảo tài chính vận hành cho báo. Tuy nhiên, dự thảo luật mới chỉ có một điều đề cập.

Ông Vinh cho rằng, đưa đối tượng trang thông tin tổng hợp vào luật là "khuyến khích" vi phạm bản quyền, là bất hợp lý. Do luật không cho phép họ tự làm nội dung, họ sẽ nghiễm nhiên xào lại, cóp nhặt bài vở của các trang báo chí chứ không thể tồn tại chỉ với nội dung số trang copy bị giới hạn theo quy định.

Đưa vào luật để quy trách nhiệm

Ông Vinh kiến nghị loại bỏ khái niệm "trang thông tin điện tử tổng hợp" trong luật.

{keywords}
Cục trưởng Cục Báo chí Hoàng Hữu Lượng: Khi sai, họ đổ trách nhiệm cho báo chí nên phải quy định để quy trách nhiệm

GS Thuyết cũng gợi ý điều chỉnh trang thông tin điện tử tổng hợp, trang mạng cá nhân bằng các luật hiện có như bộ luật Dân sự, luật Sở hữu trí tuệ... như các nước đang áp dụng.

Đại diện cơ quan soạn thảo luật, ông Hoàng Hữu Lượng, Cục trưởng Cục Báo chí, Bộ TT&TT cho hay, nếu để thả ngoài luật, như thực tiễn vừa qua, có những trang tin chỉ "vợt" tin tiêu cực, thành một dãy tiêu cực. Bị phát hiện sai phạm, các trang này lại đổ trách nhiệm sang các báo, không chịu trách nhiệm.

{keywords}
Luật quy định rõ trang tin tổng hợp phải ghi rõ tên tác giả, cơ quan báo chí

Do đó, đưa vào luật là để quy trách nhiệm cho rõ. 

Phạm vi của các trang tin điện tử tổng hợp chỉ được dừng lại ở mức: "Là trang thông tin điện tử của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, có liên quan đến hoạt động báo chí do cung cấp thông tin tổng hợp trên cơ sở trích dẫn nguyên văn, chính xác nguồn tin báo chí và ghi rõ tên tác giả hoặc tên cơ quan báo chí, thời gian đã đăng, phát, thông tin đó".

Nghe các ý kiến, Thứ trưởng Bộ TT&TT Trương Minh Tuấn khẳng định cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu và xem xét các ý kiến về loại xuất bản phẩm có tính chất báo chí một cách hợp lý nhất.

Ông cũng nhấn mạnh sửa luật không phải để đạt mục đích quản lý là chủ yếu mà để tạo điều kiện cho báo chí phát triển. Các quy định đặt ra cũng nhằm khắc phục hạn chế, thiếu sót của hoạt động báo chí thời gian qua do quy định pháp luật còn thiếu hoặc chưa rõ ràng. 

Xuân Linh - Ảnh: Đinh Tuấn