Sau khi Mỹ điều một tàu khu trục tới vùng 12 hải lý quanh đảo nhân tạo mà TQ làm ở Biển Đông, Nhật Bản, Indonesia, Philippines, Hàn Quốc... dù phản ứng cụ thể khác nhau nhưng đều nhất trí ủng hộ hòa bình và tự do hàng hải trong vùng biển này.

Từ Thủ đô Astana của Kazakhstan, Thủ tướng Nhật Shinzo Abe ủng hộ quyết định của Mỹ. Nói với báo giới, ông cho rằng hành động của Mỹ dựa trên luật pháp quốc tế.

{keywords}
Tàu khu trục USS Lassen trong một cuộc diễn tập tháng 5. Ảnh: EPA

Lãnh đạo Nhật Bản tố cáo các nỗ lực đơn phương của TQ làm thay đổi nguyên trạng và gia tăng căng thẳng khiến cộng đồng quốc tế lo ngại. 

“Để bảo vệ vùng biển tự do, cởi mở và hòa bình, chúng tôi sẽ hợp tác với cộng đồng quốc tế, trong đó có Mỹ - đồng minh của chúng tôi", ông Abe nói.

Động thái của Mỹ đã khiến Bắc Kinh nổi đóa khi ra lời cảnh báo và triệu tập đại sứ Mỹ để phản đối. Theo Bộ Quốc phòng TQ, một tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường và một tàu tuần tra hải quân đã bám theo tàu Mỹ, cảnh báo tàu này "tuân thủ luật pháp".

Một quan chức quốc phòng Mỹ tiết lộ, tàu TQ đã đi theo tàu Lassen nhiều tuần trước khi Lassen thực hiện sứ mệnh tuần tra chính thức hôm qua ở bãi Subi và Đá Vành khăn.

Tại Manila, Tổng thống Philippines Benigno Aquino III khẳng định, hành động của Mỹ khẳng định tự do hàng hải và để cân bằng quyền lực trong khu vực.

“Tôi nghĩ rằng bày tỏ sự ủng hộ với việc thiết lập các chuẩn mực hành xử quốc tế không phải là sự tiêu cực. Mọi người nên hoanh nghênh sự cân bằng quyền lực ở bất kỳ đâu trên thế giới". 

Dù không đề cập tới tên TQ, nhưng ông nói rằng "một cường quốc khu vực có những tuyên bố gây tranh cãi thì không thể không bị thách thức".

Hãng thông tấn Yonhap dẫn lời một quan chức cấp cao Hàn Quốc cho hay, Hàn Quốc kêu gọi mạnh mẽ sự kiềm chế bất kỳ hành động nào ảnh hưởng tới hòa bình và ổn định khu vực. Đồng thời nhấn mạnh các bất đồng cần được giải quyết theo quy tắc quốc tế.

Tổng thống Indonesia Joko Widodo đang thăm Washington đã kêu gọi TQ, các nước ASEAN cần bắt đầu thảo luận về bản chất của một bộ quy tắc ứng xử quản lý căng thẳng trong vùng biển.

Nhấn mạnh ủng hộ tự do hàng hải, Tổng thống Indonesia kêu gọi các bên kiềm chế các hành động làm xói mòn mòn lòng tin và ảnh hưởng tới hòa bình, ổn định khu vực.

Thái An tổng hợp