- Tại hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 45 (AMM-45) khai mạc ngày 9/7, nhiều bộ trưởng đã bày tỏ quan ngại sâu sắc về những diễn biến gần đây trên Biển Đông đối với hòa bình, ổn định, an ninh an toàn hàng hải ở khu vực.


Nhiều bộ trưởng cho rằng, các diễn biến phức tạp này đã gây phương hại đến vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của các quốc gia ven biển, trái với luật pháp quốc tế và Công ước Luật biển 1982 của Liên hợp quốc (UNCLOS).

Theo đó, các bộ trưởng ASEAN nhấn mạnh, cần giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình và không sử dụng vũ lực, tôn trọng các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, nhất là UNCLOS và tinh thần DOC; các nước cần tôn trọng quyền của các quốc gia ven biển đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa, phù hợp với UNCLOS 1982. Các bộ trưởng đánh giá cao việc ASEAN đã cơ bản hoàn tất tài liệu quan điểm về các thành tố chính của Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), để từ đó khởi động tham vấn ASEAN - Trung Quốc về COC.

Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh đã bày tỏ quan ngại sâu sắc về tình hình diễn biến phức tạp xảy ra gần đây trên Biển Đông; nhấn mạnh lập trường của Chính phủ Việt Nam phản đối việc Trung Quốc phê chuẩn thành lập cái gọi là “thành phố Tam Sa” và mời thầu quốc tế 09 lô dầu khí nằm hoàn toàn trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam theo Công ước Luật biển của LHQ (UNCLOS) 1982. Các vụ việc này đã vi phạm nghiêm trọng quyền chủ quyền và quyền tài phán của các quốc gia ven biển đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa theo quy định của UNCLOS 1982 và trái với tinh thần DOC, gây phương hại đến hòa bình, ổn định, an ninh an toàn hàng hải ở khu vực.

Bộ trưởng Phạm Bình Minh đồng thời nhấn mạnh các nguyên tắc về tôn trọng quyền chủ quyền và quyền tài phán của các quốc gia ven biển đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa theo quy định của Công ước Luật biển của LHQ, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, không sử dụng vũ lực, tôn trọng luật pháp quốc tế, nhất là UNCLOS 1982, và tinh thần DOC. Đồng thời, ASEAN cần thể hiện vai trò chủ đạo, trách nhiệm và tinh thần xây dựng trong xử lý các vấn đề là lợi ích chung của khu vực; tạo môi trường cho các bên liên quan giải quyết một cách hòa bình các tranh chấp.

AMM-45 là hoạt động khởi đầu cho một loạt các Hội nghị cấp bộ trưởng ngoại giao của ASEAN, giữa ASEAN với 10 bên Đối tác, ASEAN+3, Cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), Mekong - Nhật Bản, Mekong - Hàn Quốc và Hạ nguồn Mekong - Mỹ, diễn ra tại Phnom Penh, Campuchia đến hết ngày 13/7. Các hội nghị lần này sẽ tập trung trao đổi về các biện pháp đẩy mạnh xây dựng Cộng đồng, tăng cường liên kết và kết nối khu vực; thúc đẩy quan hệ giữa ASEAN với các bên đối tác, và trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm.

Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh dẫn đầu đoàn Việt Nam tham gia các hội nghị.

Tại lễ khai mạc, Thủ tướng Campuchia Hun Sen đã nêu bật các thành tựu ASEAN đã đạt được trong 45 năm qua. Ông đề nghị các bộ trưởng cần tập trung thảo luận các ưu tiên của ASEAN, đó là: xây dựng Cộng đồng, triển khai Hiến chương ASEAN, tăng cường quan hệ đối ngoại, ứng phó với các thách thức đang nổi lên, bảo đảm môi trường hòa bình, an ninh ở khu vực, phát huy tác dụng của các công cụ hợp tác chính trị-an ninh ở khu vực như Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC), Hiệp ước khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân (SEANWFZ), Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), sớm xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC)… đóng góp vào các mục tiêu chung của khu vực là hòa bình, an ninh, ổn định và hợp tác cũng như duy trì vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực.

Cũng tại hội nghị AMM-45, các bộ trưởng tham dự đã ủng hộ đề cử nhân sự của Việt Nam - Thứ trưởng Ngoại giao Lê Lương Minh - vào vị trí Tổng thư ký ASEAN nhiệm kỳ 1/2013-12/2017 và nhất trí kiến nghị lên hội nghị Cấp cao ASEAN tháng 11/2012 bổ nhiệm chính thức.

Hiền Anh