Mỹ đã lên tiếng kêu gọi ASEAN phải sớm đưa ra quan điểm rõ ràng liên quan tới tranh chấp tại bãi cạn Scarborough – tâm điểm xung đột giữa Trung Quốc và đồng minh của Mỹ trong khu vực là Philippines.

Ngoại trưởng Mỹ Hillary Rodham Clinton và người đồng cấp Philippines Albert del Rosario tại Phnom Penh, Campuchia. Ảnh: washingtonpost

Chiều muộn hôm qua, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton đã thúc giục ASEAN “đưa ra quan điểm rõ ràng về bãi cạn Scarborough” và “hoàn thiện bản Quy tắc Ứng xử của khu vực (COC) một cách đúng hạn” trong suốt cuộc họp ASEAN-Mỹ.

Cuộc họp này do Ngoại trưởng Mỹ và Ngoại trưởng Philippines Albert F. del Rosario đồng chủ trì.

Tuyên bố này của bà Clinton đưa ra sau khi Ngoại trưởng del Rosario tuyên bố rằng ASEAN cần chú ý khẩn cấp tới tình hình ở khu vực Biển Đông vì căng thẳng hiện nay tại vùng biển này có ảnh hưởng trực tiếp đến tự do hàng hải và tự do thương mại trong khu vực.

Ngoại trưởng del Rosario khẳng định trong cuộc gặp rằng “sự tham gia của các bên trong khu vực để thiết lập nên các quy tắc minh bạch và công bằng như đã nêu trong Công ước Luật biển của Liên Hợp Quốc sẽ tạo nên niềm tin và tôn trọng lẫn nhau nhiều hơn trong khu vực”.

Ngoại trưởng Mỹ nói thêm rằng “Điều có thể là thách thức hiện nay đối với một số quốc gia thành viên ASEAN – nếu như toàn bộ ASEAN không giải quyết – sẽ trở thành các vấn đề trong tương lai và có thể trở thành rắc rối cho các quốc gia (còn lại) của ASEAN”.

Quan điểm này của Ngoại trưởng Mỹ nhằm ám chỉ căng thẳng hiện nay tại khu vực biển Đông – nơi mà Trung Quốc và bốn quốc gia thành viên của ASEAN là Philippines, Việt Nam, Brunei và Malaysia đều tuyên bố chủ quyền.

Mỹ “trông đợi ASEAN và các quốc gia có tuyên bố chủ quyền đưa ra vai trò lãnh đạo trong vấn đề này và công nhân tầm quan trọng của Chủ tịch (ASEAN) để tìm kiếm sự đồng thuận và thúc đẩy một quan điểm chung của ASEAN” – bà Clinton nhấn mạnh.

“ASEAN cần đạt được các mục tiêu và tiêu chuẩn của riêng mình, và có thể có một tiếng nói chung trong các vấn đề trong khu vực” – Ngoại trưởng Mỹ nói thêm.

Hôm 9/7 vừa qua, các ngoại trưởng ASEAN đã đồng ý về các điểm then chốt trong bản Quy tắc Ứng xử tại Biển Đông mà ASEAN dự định sẽ chính thức thảo luận với Trung Quốc vào tháng chín này.

Tuy nhiên, vấn đề thời điểm bắt đầu khởi động đàm phán về COC vẫn còn bỏ ngỏ ở phía Trung Quốc.

Theo thông tin từ phái đoàn Trung Quốc, bà Phó Oánh – trưởng SOM của Trung Quốc – cho biết một số quốc gia ASEAN đã đề xuất bắt đầu đàm phán về COC. Tuy nhiên, phía Trung Quốc nói rằng họ sẽ “xem xét đề nghị này một cách nghiêm túc” và “hy vọng các bên có thể bắt đầu thảo luận về COC khi các điều kiện chín muồi”.

Thu Lượng (từ Phnom Penh)