- Ngay sau khi ASEAN đi vào lịch sử vì lần đầu tiên trong 45 năm không ra nổi một tuyên bố chung hội nghị cấp cao khu vực, Ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegawa đã rất nỗ lực giảm bớt rạn nứt giữa các thành viên.

Phản đối. Thất vọng. Chỉ trích. Báo chí theo dõi hội nghị cấp cao tuần trước ở Phnom Penh đưa tin, Ngoại trưởng Indonesia và Singapore đã cố gắng thuyết phục các bên tham dự đạt đồng thuận về tuyên bố chung, nhưng không thành.

Ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegaw. Ảnh: wordpress

Niềm tin

Khi ấy, ông Marty Natalegawa với hy vọng có thể xoa dịu căng thẳng đã bày tỏ: “Rõ ràng, Biển Đông vào thời điểm này là một vấn đề khó khăn nhưng tôi chắc chắn rằng, ASEAN sẽ tìm ra những con đường và cách thức để có thể giải quyết vấn đề”.

Một quan chức ngoại giao ASEAN sau hội nghị đã cáo buộc Trung Quốc "mua chuộc" Campuchia và một số thành viên khác bằng sự hào phóng kinh tế. Và Indonesia, nền kinh tế lớn nhất trong khu vực, từng được coi ở vị trí trung lập, đã đảm nhận vai trò trung gian hòa giải, với nhiệm vụ xây dựng một bộ quy tắc ứng xử để ngăn chặn bất kỳ hành động nào có thể dẫn tới xung đột ở Biển Đông.

Chưa đầy một tuần sau nhiều tranh cãi, Ngoại trưởng Indonesia đã lên đường thực hiện sứ mệnh ngoại giao con thoi nhằm khôi phục lòng tin trong ASEAN, tìm kiếm một lập trường chung về Biển Đông sau thất bại ở hội nghị vừa qua. Ông Natalegawa lập tức giành được sự ủng hộ ngay ở điểm dừng chân đầu tiên tại Philippines.

Tại Hà Nội chiều 18/7, Ngoại trưởng Indonesia khẳng định: "Nói ASEAN đang mất đoàn kết là không đúng, ASEAN vẫn có tầm nhìn chung trong vấn đề Biển Đông". Ông cho rằng, đây là lúc ASEAN cần nhanh chóng tái hợp, các nước ASEAN phải tham vấn và đối thoại với nhau, để không có hiểu nhầm hay nhận thức sai làm chệch hướng tiến trình.

Và hành động

Tới điểm dừng chân thứ ba là Phnom Penh, có vẻ như nỗ lực của ông Natalegawa nhằm "tái thiết" hình ảnh hòa hợp bấy lâu nay mà ASEAN duy trì đã được đền đáp. Sau cuộc gặp với Ngoại trưởng Campuchia Hor Namhong ngày 19/7, ông Natalegawa cho biết, ASEAN đã gần đạt được sự đồng thuận về vấn đề tranh chấp Biển Đông.

Còn Ngoại trưởng Campuchia thì tuyên bố: "Chúng tôi, các ngoại trưởng ASEAN, đã nhất trí về mặt nguyên tắc một số vấn đề về Biển Đông. Tôi hy vọng sẽ nhận được sự phê chuẩn từ toàn bộ ngoại trưởng ASEAN để tuyên bố các điểm này".

Nếu tất cả ngoại trưởng ASEAN đạt được sự đồng thuận trong lập trường cơ bản về vấn đề Biển Đông, để sớm có một tuyên bố chung sau thất bại chưa từng có trong lịch sử, thì khẳng định của Ngoại trưởng Indonesia khi ông tới Hà Nội, tới Phnom Penh đã được minh chứng.

Tại thủ đô của Việt Nam, của Campuchia, ông Natalegawa nói: "Nói ASEAN đang mất đoàn kết là không đúng, ASEAN vẫn có tầm nhìn chung trong vấn đề Biển Đông. Bất chấp những ý kiến trái chiều, thì trong thực tế, ASEAN vẫn đoàn kết".

Ngoại trưởng Marty Natalegawa, 49 tuổi, là Đại diện Thường trực của Indonesia tại LHQ từ tháng 9/2007 cho tới khi được bổ nhiệm làm ngoại trưởng tháng 10/2009. Ông còn từng đảm nhận các vị trí Đại sứ Indonesia tại Anh và người phát ngôn Bộ Ngoại giao Indonesia.

Ông Natalegawa có bằng cử nhân tại trường Kinh tế London, bằng thạc sĩ Triết học của trường Corpus Christi, Đại học Cambridge và bằng tiến sĩ Triết học tại Đại học Quốc gia Australia.

Một tuyên bố chung ASEAN sẽ là kết quả rõ ràng cho chuyến công du Đông Nam Á của Ngoại trưởng Indonesia. Nó giúp ông hoàn tất cam kết "tìm cách khác để có thể giải quyết vấn đề" khi hội nghị thượng đỉnh khu vực kết thúc.

"Ngồi yên không làm gì, nhìn mọi chuyện trở nên xấu đi không phải là lựa chọn của Indonesia, cho dù không thể đạt được thành công ngay lập tức" - tuyên bố của ông không chỉ dừng ở lời nói, mà chính là hành động tạo nên dấu ấn về một nhà ngoại giao mang sứ mệnh hòa giải.

Thái An