Cuối cùng thì việc lấy phiếu tín nhiệm ở các địa phương cũng đã được hoàn thành, kết quả công khai minh bạch trên các phương tiện thông tin đại chúng, như chính tinh thần mà "công điện khẩn" của Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng đã yêu cầu. Trong số các cuộc lấy phiếu tín nhiệm ở cấp tỉnh, chưa có vị lãnh đạo nào mà số phiếu tín nhiệm thấp vượt quá bán dẫn đến việc tiếp tục xử lý, nhưng việc phân hóa số phiếu tín nhiệm ba mức rõ rệt hơn.
Cũng giống như "kịch bản" ở Quốc hội, nhóm được nhận phiếu tín nhiệm cao đa phần là các thành viên trong Hội đồng nhân dân. Tuyệt đại đa số Chủ tịch HĐND các tỉnh đều đứng đầu bảng.
 |
|
Bỏ phiếu ở HĐND thành phố Hà Nội. Ảnh: Phạm Hải |
Khối hành pháp (giám đốc các sở ngành) nhận được nhiều số phiếu tín nhiệm thấp nhất. Đặc biệt là những lĩnh vực có ảnh hưởng, tác động trực tiếp đến kết quả phát triển kinh tế xã hội tỉnh nhà như Kế hoạch - Đầu tư, Lao động việc làm, Nội vụ. Phiếu tín nhiệp thấp cũng thường "rơi" trúng các vị trí dễ va chạm như "ghế" Chánh văn phòng ủy ban các tỉnh (ví dụ Chánh Văn phòng UBND TP Đà Nẵng, Lâm Đồng, Lào Cai)... Phó Chủ tịch UBND một số tỉnh cũng "không may" nhận nhiều phiếu tín nhiệm thấp.
Trùng hợp ngẫu nhiên khi vị trưởng ngành Kế hoạch và Đầu tư của cả hai thành phố lớn Hà Nội và TP.HCM đều là người đứng "đội sổ" trong danh sách lấy phiếu tín nhiệm. Điều này cho thấy các vị dân biểu đòi hỏi rất cao với các trưởng ngành trong nỗ lực phát huy lợi thế, thu hút tiềm năng đầu tư cho hai thành phố lớn.
Ngoài các "kịch bản" chung như vậy, ở một số địa phương cũng "đột xuất" xảy ra tình huống khác với thông lệ. Đó là một số lãnh đạo đầu ngành (Chủ tịch UBND tỉnh) lại đứng đầu bảng trong danh sách số phiếu tín nhiệm thấp (Nam Định, Sóc Trăng).
Chia sẻ với báo giới sau các phiên bỏ phiếu, những người nhận kết quả đánh giá tín nhiệm thấp có người không che giấu nỗi buồn vì "tôi không hiểu sao phiếu tín nhiệm lại thấp", nhưng cũng có người xem đó là một sự cảnh tỉnh. Bởi nhìn chung, dù có "đội sổ" nhưng cũng không ai bị đánh giá tín nhiệm quá thấp đến mức rơi vào "vòng nguy hiểm" phải xem xét các bước xử lý tiếp theo. Tất cả vẫn chỉ là một cuộc sát hạch tín nhiệm nhằm mục đích "đánh động" là chính. Để cho ai đó nhận tín nhiệm thấp nhất phải tự xem lại mình, tự điều chỉnh mình và nỗ lực cao hơn.
Có thể nói, dư âm cuộc bỏ phiếu dân chủ, công khai ở Quốc hội đã phần nào được lan tỏa về các địa phương. Không có chuyện "hòa cả làng" hay tất cả đều theo một kịch bản lặp lại. Mà kết quả bỏ phiếu ở khắp các tỉnh thành đã cho thấy sự phân hóa sâu sắc ở ba mức phiếu, khi có rất nhiều người chỉ vừa qua mức tín nhiệm "quá bán" (trên 50%). Cũng như ở Quốc hội, những ngành nghề, lĩnh vực nóng và dễ nảy sinh va chạm cũng nhận được sự quan tâm và đánh giá khắt khe hơn cả. Hiện thực ở nghị trường đã phản ánh phần nào mối quan tâm của người dân.
Tuy nhiên, sau những bước đi ban đầu, sau những "cuộc tập dượt dân chủ"... cũng lộ ra không ít bất cập mà ngay chính những người trong cuộc cũng mong muốn phải thay đổi để về lâu dài việc bỏ phiếu đi vào thực chất hơn nữa, tạo áp lực mạnh mẽ hơn nữa chứ không thuần túy chỉ dừng lại như một lời "cảnh tỉnh".
Thứ nhất, với cách chia ba mức để lấy phiếu tín nhiệm như vừa qua, thì rõ ràng đây là một hành lang an toàn. Số người có thể rơi vào vòng nguy hiểm” rất ít, gần như khó xảy ra. Dù cho có bị nhận phiếu tín nhiệm thấp thì cũng vẫn là "tín nhiệm". Bởi vậy mà sau lấy phiếu, rất nhiều ĐBQH cũng như đại biểu HĐND gợi ý, nên chăng cần xem xét lại, có nhất thiết phải có 50% số phiếu tín nhiệm thấp trong hai năm liên tiếp mới xem xét bước tiếp theo, hay có thể điều chỉnh tỷ lệ khác thấp hơn. Đặc biệt, nên cân nhắc phương án rút gọn chỉ còn lại hai mức phiếu "tín nhiệm" và "không tín nhiệm" để có sự phân định rạch ròi.
Chính vị Chủ tịch HĐND thành phố Đà Nẵng, ông Trần Thọ cũng mở ra một khả năng cải tiến cho cách làm sắp tới, đó là sẽ nghiên cứu đổi mới theo hướng, việc bỏ phiếu chỉ giữ lại hai ô tín nhiệm hoặc không tín nhiệm. Nếu tín nhiệm thấp thì cần có ô chỉ rõ thấp ở điểm nào, ở năng lực hay ở đạo đức lối sống.
Đặc biệt, rất nhiều ý kiến đề xuất HĐND không cần bỏ phiếu cho chính "người nhà" là chức danh trưởng các ban trong HĐND. Bởi khi 'ta bỏ phiếu cho ta" thì hầu như đều đạt tín nhiệm cao. Ngoài việc Chủ tịch HĐN các tỉnh đều được nhận tín nhiệm cao nhất thì ở nhiều tỉnh, một số trưởng các ban trong HĐND thậm chí còn không bị nhận bất kỳ phiếu tín nhiệm thấp nào.
Vẫn còn nhiều điều cần rút kinh nghiệm sau cuộc tập dượt đầu tiên đầy bỡ ngỡ, nhưng người dân có quyền hy vọng rồi sắp tới đây, việc lấy phiếu sẽ được tiến hành trong Đảng, và trong các cơ quan, đoàn thể khác. Dần dà, chuyện người dân công khai "chấm điểm" lãnh đạo sẽ không còn trở nên xa lạ. Một khi đã trở thành thông lệ, thì chuyện phiếu ít hay nhiều, cao hay thấp sẽ dần dà không còn trở thành câu chuyện quá khác biệt.
.svg){kind=icon}
