4 hạn chế của giáo dục
Ông Đam chia sẻ, đây là năm thứ 2 thực hiện Nghị quyết TƯ, nhưng là năm đầu tiên làm những công việc sâu để đổi mới căn bản toàn diện giáo dục.
Ông Đam cho biết, Bộ GD-ĐT đã chủ trì rất nhiều cuộc hội thảo, hội nghị về hệ thống giáo dục, đã định hình được sơ đồ hệ thống giáo dục Việt Nam trong giai đoạn tới đây, đảm bảo một nền giáo dục hội nhập, tiên tiến.
 |
|
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam: "Tôi bàn với Bộ GD-ĐT năm nay nên kiên định chọn một ngày khai giảng thống nhất trong cả nước, vào sáng mùng 4 hoặc 5/9..." (Ảnh: Văn Chung) |
Chương trình và SGK mới đang tiến hành rất công phu, xây dựng một chương trình tách bạch ra trước theo chuẩn mực quốc tế và UNESCO, có tham khảo các nước có nền giáo dục tiên tiến.
Theo ông Đam, đương nhiên còn điểm này khác chưa hoàn toàn hài lòng, nhưng thẳng thắn và công tâm mà nói thì ngành giáo dục trong năm vừa qua đã chung tay và có kết quả đáng mừng.
“Điều quan trọng là chúng ta thấy đổi mới không chỉ cần thiết, mà phương hướng đặt ra là đúng hướng” – ông Đam nhấn mạnh.
Với không nhiều thời gian, ông Đam đã tập trung nói về 4 điểm hạn chế mà ngành “tự nhận” như trong báo cáo tổng kết.
Hạn chế thứ nhất là về cơ sở vật chất. “Vai trò của cấp ủy chính quyền địa phương rất quan trọng. Về phía Trung ương đã có các chương trình kiên cố hóa trường, lớp học, phát hành trái phiếu Chính phủ… đã chi hơn 36 nghìn tỉ đồng nhưng chưa làm hết được. Nếu để kiên cố hóa được hết như ý tưởng trong đề án ngành giáo dục đưa ra hai năm trước đây thì cần trên 54 nghìn tỉ đồng nữa. Đây là mong muốn của ngành giáo dục, nhưng ngành cũng cần tính tới khả năng đáp ứng và nhu cầu của xã hội. Tôi có thể nói rằng trong vòng 5 năm tới ngân sách không thể thu xếp được con số này. Bộ Giáo dục cần làm việc sát hơn với tài tính, kế hoạch tìm phương án khả thi và tinh thần là chỗ khó nhất nên làm trước.
Hạn chế thứ hai, là về Thông tư 30. Tôi không bình luận về nhận xét của Bộ cho rằng dư luận xã hội, phụ huynh chưa chịu đổi. Tôi chỉ nói rằng chúng ta đang theo đúng xu thế của thời đại, cũng phù hợp truyền thống lâu nay - nhận xét để các cháu vượt lên chính mình chứ không phải để ganh tị”.
Ông Đam chia sẻ một câu chuyện: “Cách đây vài tháng tôi có dự một buổi mittinh do Bộ LĐ, TB – XH tổ chức tại Hải Dương nhân tháng hành động vì trẻ em. Trong hội trường có 700 học sinh. Chủ đề của tháng hành động năm nay là Lắng nghe trẻ em nói, vì vậy, tôi có đặt các câu hỏi cho các cháu trả lời. Ví dụ như hỏi “Bố mẹ đi ngoài đường vượt đèn đỏ có tốt không?”, các cháu đồng thanh trả lời “Không”. Tới khi hỏi “Ông bà, bố mẹ bắt học giỏi hơn bạn hàng xóm có đúng không?”, thì một nửa hội trường trả lời “Có”, một nửa nói “Không”. Hỏi lại lần thứ hai vẫn thế. Điều này chứng tỏ tâm lý đua tranh đã từ người lớn ăn sâu vào đầu các cháu”.
Kinh nghiệm mà ông Đam đưa ra ở đây là với những chủ trương mới chuẩn bị kỹ lưỡng nhưng phải đẩy mạnh tuyên truyền, giải thích.
Hạn chế thứ ba mà Bộ GD-ĐT đề cập tới là vấn đề dạy thêm học thêm, tự quản, vệ sinh. “Tôi cảm thấy mừng là Bộ nhận ra điều này” – ông Đam cho biết. Và chuyện này cũng liên quan tới điểm hạn chế thứ tư là giáo dục đạo đức lối sống cho học sinh sinh viên.
“Không tôn trọng luật lệ giao thông, vệ sinh bừa bãi, chen lấn, tội phạm vị thành niên… đương nhiên có trách nhiệm của toàn xã hội, nhưng ngành giáo dục có trách nhiệm rất quan trọng. Thầy giáo mà không gương mẫu thì cho dù có tuyên truyền thế nào ảnh hướng với học sinh cũng mất tác dụng…
Dạy các cháu gọn gàng sạch sẽ nhưng trong trường mà không sạch, mạng nhện giăng đầy làm sao học sinh nghe?
Hay trong câu chuyện dạy thêm học thêm, Bộ cấm nhưng giáo viên cứ làm, sao dạy được học sinh coi trọng pháp luật?
Cán bộ giáo viên không thi đua làm theo lời Bác Hồ dạy, làm sao dạy đạo đức cho trẻ em?...”
Hãy khai giảng chỉ trong một ngày
Ông Đam cũng nhận xét trong 6 nhiệm vụ trọng tâm của ngành giáo dục năm học 2015 – 2016 đều “có dáng dấp của 4 hạn chế”. Tuy nhiên, ông Đam cho rằng ngành giáo dục nên vạch riêng ra những biện pháp khắc các phục hạn chế này, và trong 4 vấn đề đó, trừ vấn đề có liên quan tới ngân sách 3 điều còn lại phụ thuộc rất nhiều vào ngành giáo dục.
“Đương nhiên ở mẫu giáo không thể nói ngay tới lý tưởng được, mà hãy nói một cách phù hợp, giản dị, như truyền thống cha ông, 5 điều Bác Hồ dạy.
Mọi người nói và đưa ra nhiều triết lý giáo dục, từ triết lý của UNESCO, Nhật, Mỹ, Nghị quyết TƯ… Cách thể hiện khác nhau nhưng suy cho cùng giáo dục là dạy chữ và làm người tốt, có lòng yêu nước, tinh thần dân tộc, trở thành công dân toàn cầu.
 |
| Đại biểu tham dự hội nghị (Ảnh: Văn Chung) |
Nhìn vào giáo dục thể chất, con cháu chúng ta hiện nay cận thị rất nhiều. Nhiều trường đại học có điểm tuyển sinh cao như y, dược sinh viên rất còi. Ngày trước chúng ta có thể dục đầu giờ, giữa giờ, bây giờ lỏng dần và không còn thống nhất nữa. Tôi đề nghị Vụ Giáo dục Thể chất, Cục Thể thao xem lại các bài thể dục để đưa vào nhà trường, không phải để tập thể lực ngay mà tạo ý thức rèn luyện cho học sinh sinh viên”.
Còn một vấn đề mà ông Đam trăn trở, đó là việc “Bác Hồ dặn dù khó khăn đến đâu cũng phải dạy tốt học tốt. Điều này phải khơi dậy, thành chủ đạo trong hệ thống giáo dục, và thực sự vì học sinh. Chính ta nói được nhưng lúc làm thì chưa thực sự được như vậy” – ông Đam nhận định.
Ví dụ mà ông Đam đưa ra là ngày khai giảng. “Đây được coi là ngày hội đưa các cháu đến trường. Từ nhiều năm nay tôi đã dự khai giảng, và thấy rằng ngày giờ khai giảng của các trường phụ thuộc vào… lãnh đạo. Thời tiết nắng hay mưa cũng phải xếp hàng mà chờ. Tôi có cố gắng phát biểu nhưng biết bên dưới chẳng mấy học sinh để ý.
Tôi bàn với Bộ GD-ĐT năm nay nên kiên định chọn một ngày khai giảng thống nhất trong cả nước, vào sáng mùng 4 hoặc 5/9. Nếu có thể, vào cùng một thời điểm, tất cả các trường trong toàn quốc thực hiện nghi lễ chào cờ, đọc thư của Chủ tịch nước, sau đó hiệu trưởng phát biểu ngắn gọn rồi kết thúc phần lễ. Phần sau là ngày hội cho các cháu”.
“Đó là những thứ rất cụ thể phải làm, để thực sự vì học sinh. Nhất định không để cảnh các cháu nhỏ phải đứng vẫy cờ nhiêu khê, khổ sở, phải nghe những bài phát biểu mà các cháu không hiểu”.
 |
| Ngay trong thời gian diễn ra hội nghị, Bộ GD-ĐT đã lấy ý kiến của các đại biểu về việc thống nhất tổ chức khai giảng vào ngày 4 hoặc 5/9. |
Vấn đề cuối cùng mà ông Đam đề cập tới, đó là kỳ thi THPT quốc gia. “Trong kỳ thi vừa qua, giáo dục thường xuyên đỗ tốt nghiệp thấp, trong đó một tỉ lệ lớn bị điểm liệt. Điều đó chứng tỏ chất lượng giáo dục thực sự có vấn đề, mà như các chuyên gia giáo dục thì những học viên này phải lưu ban từ những năm học trước”.
“Dư luận cũng quan tâm và bức xúc về xét tuyển. Thực ra vấn đề này đã nêu ra nhưng Bộ khẳng định đã lường được và yên tâm. Nhưng thực tế cho thấy Bộ chưa lường được hết, và chưa thể yên tâm. Điều này có thể hiểu được vì là việc mới. Tôi đề nghị Bộ tiếp tục lắng nghe, trên tinh thần cầu thị, sẵn sàng chịu vất vả, điều chỉnh nếu cần thiết để tất cả vì thí sinh. Mục tiêu lớn nhất là không có thí sinh điểm cao trượt ĐH”.
Ngân Anh – Văn Chung
.svg){kind=icon}
