Trẻ em có thực sự cần phải uống sữa?

Quanh chúng ta luôn nhan nhản các quảng cáo về sữa, chẳng hạn như: Sữa là thức uống tự nhiên tốt cho cơ thể, giúp xương chắc khỏe. Và nhiều người khi đang lớn luôn được khuyên và thôi thúc phải uống vài cốc sữa mỗi ngày vì các lợi ích sức khỏe của thứ đồ uống tự nhiên này.

Tuy nhiên, trẻ em có thực sự cần phải uống sữa? "Không, tất nhiên là không", Amy Lanou, giáo sư chuyên ngành dinh dưỡng thuộc Đại học Bắc Carolina (Mỹ) nhấn mạnh.

Theo các chuyên gia, mặc dù sữa rất giàu protein, canxi và vitamin D, nhưng các nguồn thực phẩm khác cũng cung cấp những chất dinh dưỡng này. Ngoài ra, hiện không có bằng chứng xác thực việc uống sữa làm giảm gãy vỡ xương. Các nghiên cứu thậm chí còn chỉ ra rằng, uống quá nhiều sữa có thể dẫn đến bệnh thiếu máu và góp phần dẫn tới chứng béo phì.

Giáo sư Lanou nói thêm rằng, hầu hết mọi người trên thế giới không uống sữa sau khi cai sữa mẹ, nhưng vẫn nhận đủ dinh dưỡng để phát triển tốt.

Dưới đây là tổng kết của các chuyên gia về những ưu, nhược điểm của sữa đối với sức khỏe con người:

Ưu điểm

Hầu hết mọi người đã được nghe rằng, canxi trong sữa giúp chúng ta phát triển xương chắc, khỏe. Sữa cũng giàu vitamin D, một hóa chất thường được da tự tổng hợp khi người phơi nắng, nhưng rất khó nhận được từ chế độ dinh dưỡng do nó chỉ tồn tại tự nhiên trong một số ít thực phẩm như cá dầu, lòng đỏ trứng và gan bò. Sự thiếu hụt vitamin D có thể gây bệnh còi xương - chứng bệnh khiến xương bị cong gập và suy yếu, cũng như gắn liền với các vấn đề khác như bệnh cơ và dây thần kinh.

Bên cạnh đó, sữa cũng chứa hàm lượng cao protein và calo cần thiết cho những đứa trẻ đang phát triển. Tình trạng suy dinh dưỡng vẫn còn là một vấn đề trên thế giới, ngay cả với trẻ em ở các nước phát triển. Những người kén ăn có thể phải chật vật thu nhận đủ protein và calo từ chế độ dinh dưỡng của mình, và uống sữa là một cách bổ sung chất dinh dưỡng dễ dàng đạt được điều đó, theo tiến sĩ Jonathon Maguire, bác sĩ nhi khoa thuộc Bệnh viện St. Michael ở Toronto, Canada.

Những thứ bị phóng đại?

Giáo sư Lanou cho biết, canxi có thể được tìm thấy ở nhiều nguồn thực phẩm khác ngoài sữa, kể cả các loại hạt, đậu và rau xanh. Một số nghiên cứu gần đây cũng tỏ ra hoài nghi với phát biểu rằng, sữa có thể giúp xương chắc khỏe.

Một nghiên cứu đăng tải trên tạp chí JAMA Pediatrics năm 2013 phát hiện, trẻ em sống ở các nước có tỉ lệ tiêu thụ sữa thấp cũng có tỉ lệ gãy vỡ xương thấp hơn các bạn đồng trang lứa ở những nước uống sữa. Theo giáo sư Lanou, nhìn chung, quan điểm rằng trẻ em cần hàm lượng canxi rất cao để giữ cho xương của chúng chắc khỏe có thể bị quảng cáo quá mức. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, các tác động đối với xương khi trẻ tập luyện thể dục thể thao hoặc tham gia các hoạt động thể chất là yếu tố then chốt trong sự phát triển xương.

Và mặc dù vitamin D chắc chắn lòa một chất dinh dưỡng thiết yếu, nó không tồn tại tự nhiên trong sữa, nên các thực phẩm được bổ sung thêm chất khác như ngũ cốc ăn sáng hay nước hoa quả cũng là các nguồn thực phẩm tốt tương đương. Lượng protein trong sữa cũng có thể được thay thế bằng nhiều nguồn thực phẩm khác, kể cả đậu và trứng.

Nhược điểm

3/4 dân số thế giới không dung nạp lactose hoặc không thể tiêu hóa lactose - một loại đường có trong sữa, một cách dễ dàng. Canxi cũng có thể ức chế sự hấp thụ sắt, đồng nghĩa với việc uống quá nhiều sữa có thể dẫn đến chứng thiếu máu, theo bác sĩ nhi khoa Maguire.

Thứ đồ uống giàu calo này cũng có thể góp phần dẫn đến chứng béo phì. Một nghiên cứu đăng tải trên tạp chí Archives of Disease in Childhood tháng 12/2014 khám phá ra rằng, trẻ mẫu giáo uống từ 3 cốc sữa trở lên mỗi ngày nhiều khả năng sẽ cao hơn, nhưng cũng dư cân và béo phì hơn các bạn khác.

Ngoài ra, sữa nguyên kem hoặc chưa tách béo chứa hàm lượng chất béo bão hòa cao, gắn liền với nhiều vấn đề sức khỏe. Một số nghiên cứu hé lộ, sữa tách béo hay chứa hàm lượng chất béo thấp có thể không phải là giải pháp, vì mọi người sẽ cảm thấy kém no hơn sau khi uống nó.

Một vấn đề nữa là, uống nhiều sữa có thể đồng nghĩa với việc bụng không còn chỗ chứa, từ chối tiếp nhận các thực phẩm tốt cho sức khỏe khác và điều này đặc biệt đúng với những đứa trẻ kén ăn.

Bác sĩ Maguire kết luận, rốt cuộc sữa có thể không phải siêu thực phẩm, nhưng là một nguồn cung cấp các chất dinh dưỡng có giá trị mà trẻ có thể khó tiếp nhận theo những cách khác. Dẫu vậy, trẻ em dường như tích lũy được lượng sắt và vitamin D thích hợp nếu uống 2 cốc sữa/ngày như khuyến cáo của Viện nhi khoa Mỹ.

Ông Maguire khuyến cáo, nếu một đứa trẻ đơn giản ghét vị sữa hoặc gặp vấn đề với việc tiêu hóa sữa, cha mẹ không nên thúc ép con phải uống sữa. Thay vào đó, họ nên cho con ăn các thực phẩm khác để đảm bảo đứa trẻ nhận được đủ dinh dưỡng.

Tuấn Anh (Theo Live Science)