Cuộc truy xét ngàn tỷ: 'Sờ gáy' đại gia, đình chỉ quan chức

Hàng loạt doanh nghiệp nhập khẩu ô tô bị truy thu thuế, với số tiền lên tới gần 1.000 tỷ đồng, do phát hiện giá khai báo thấp. Phải chăng, việc kiểm soát nhập khẩu ô tô vẫn thiếu chặt chẽ?

Khai gian, trốn thuế cả nghìn tỷ

Đầu tháng 11, công ty Tân Thành Đô, nhà phân phối xe Land Rover và Jaguar, đã nhận “trát” từ Cục Hải quan TP.HCM truy thu thuế với số tiền lên tới 719 tỷ đồng. Đây có lẽ là số tiền thuế truy thu lớn nhất từ trước tới nay đối với một doanh nghiệp kinh doanh ô tô nhập khẩu.

Số tiền truy thu trên bao gồm: 273 tỷ đồng thuế nhập khẩu; 344 tỷ đồng tiền Thuế tiêu thụ đặc biệt và hơn 100 tỷ đồng tiền Thuế giá trị gia tăng.

Mặt hàng ôtô hiệu Rolls - Royce nhập về VN cũng bị khai giá thấp so với giá trị của hải quan (ảnh minh họa)

Việc truy thu thuế chủ yếu áp dụng với thương hiệu Land Rover và một phần nhỏ với thương hiệu Jaguar. Tân Thành Đô nhập và phân phối xe Land Rover được gần 5 năm với khoảng 1.500 xe.

Tân Thành Đô bị truy thu thuế là do phát hiện giá xác định trị giá hải quan mà công ty khai báo thấp hơn giá thị trường và có sự chênh lệch với trị giá khai báo.

Cục Hải quan Hải Phòng cũng vừa có quyết định ấn định thuế đối với mặt hàng ôtô hiệu Rolls - Royce của Công ty Cổ phần ôtô Regal, yêu cầu công ty này phải nộp gần 50 tỷ đồng tiền thuế và tiền chậm nộp thuế là 6,5 tỷ đồng đối với xe ôtô và phụ tùng xe ôtô nhập khẩu tại các tờ khai đăng ký từ ngày 27/6/2014 đến ngày 7/10/2016.

Regal là đại lý nhập khẩu chính hãng Rolls-Royce tại Việt Nam. Số tiền truy thu gần 50 tỷ đồng là dựa trên kết quả kiểm tra sau thông quan, đã có sự chênh lệch 14% giữa giá bán chính thức của Rolls - Royce Motor Cars và giá mà công ty Regal khai trong tờ khai của hải quan.

Ngoài ra, một số doanh nghiệp nhập khẩu ô tô khác cũng bị truy thu thuế, với tổng số tiền theo Bộ Tài chính lên đến gần 1.000 tỷ đồng. Lý do chính: các DN nhập khẩu ô tô khai báo trị giá hải quan thấp hơn quy định của cơ quan hải quan và thị trường.

“Thích” khai giá thấp, lãnh đủ hậu quả

Trên thực tế, tình trạng khai giá thấp trong nhập khẩu ô tô đã diễn ra từ nhiều năm nay. Điều này bắt nguồn từ việc xe ô tô tại Việt Nam phải chịu thuế phí rất cao. Cụ thể, 1 chiếc xe nhập khẩu về Việt Nam sau khi phải chịu thuế phí và các chi phí khác sẽ có giá bán cao gấp từ 2,6- 3,6 lần mua từ nước ngoài.

Khai giá thấp, sẽ giúp giảm số thuế phải nộp. Theo tính toán, cứ giảm được 1.000 USD giá trị khai báo, thì sẽ giảm được từ 2.000-3.000 USD tiền thuế phí các loại. Nhờ đó sẽ giảm được chi phí, giúp xe bán ra có giá cạnh tranh.

Và với số tiền truy thu lớn, nhiều DN cho hay không biết lấy đâu tiền để nộp

Mặc dù cơ quan chức năng đã đưa ra bảng giá tính thuế nhằm ngăn chặn việc này, song cũng không ngăn chặn hết được chuyện doanh nghiệp "thích" khai giá thấp.

Chẳng hạn, trong tờ khai mở ngày 13/6/2016 của Công ty Cổ phần ôtô Regal với 2 chiếc Rolls-Royce Phantom EWB (cùng màu đỏ, dung tích 6.749cc, nhập từ Anh, hoàn toàn mới, sản xuất năm 2016), lại có hai giá khác nhau. Một chiếc có giá 484.077 USD và một chiếc có giá 599.929 USD, đều thấp hơn nhiều so với bảng giá tham vấn của cơ quan hải quan là 630.700 USD. Vì vậy, chỉ chiếc kê khai giá cao hơn được thông quan, chiếc còn lại bị đưa vào diện nghi vấn. Nhưng chiếc kê khai cao thì cũng chênh với giá tham vấn của cơ quan hải quan tới 30.000 USD.

Ngoài ra, kiểm tra sau thông quan tại Công ty cổ phần ô tô Regal, hải quan còn phát hiện và xác định một số sai phạm trong việc không khai báo khoản giảm giá tại thời điểm đăng ký tờ khai hải quan đối với 19 chiếc xe Roll - Royce, khai thiếu khoản phải cộng, khai báo sai mã số hàng hóa đối với phụ tùng xe ô tô tại 40 tờ khai hải quan.

Tuy nhiên, việc truy thu thuế như vậy của cơ quan chức năng cũng gây rất nhiều bất cập.

Một doanh nghiệp nhập khẩu ô tô cho biết, hoạt động sản xuất kinh doanh năm nào họ quyết toán năm ấy, nay bị truy thu cho cả những năm về trước sẽ khiến doanh nghiệp bị động, không biết tính toán lãi, lỗ như thế nào.

Thông thường, các doanh nghiệp ấn định giá bán xe ra thị trường căn cứ trên các chi phí đầu vào, trong đó có 3 khoản là thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế giá trị gia tăng.

Thời điểm nhập khẩu xe, cơ quan hải quan đã đồng ý với thuế suất dựa trên giá doanh nghiệp kê khai, căn cứ vào đó công ty ấn định giá bán. Nay bị truy thu thuế, họ không thể đòi khách hàng mua xe phải trả thêm tiền được nữa. Và với số tiền truy thu lớn, không biết lấy đâu để nộp, có nguy cơ dẫn đến phá sản.

Theo Luật Hải quan, ngành hải quan được phép kiểm tra sau thông quan với hàng hóa trong thời hạn 5 năm, kể từ ngày đăng ký tờ khai hải quan, nếu phát hiện sai phạm thì có quyền truy thu hồi tố.

Vậy nhưng, câu hỏi đặt ra là trách nhiệm của cơ quan hải quan trong việc kiểm soát chặt hàng hóa nhập khẩu từ thời điểm ban đầu như thế nào? Trong khi hiện tượng khai báo giá thấp đã được đề cập đến từ lâu.

Liên quan đến việc này, Theo chỉ đạo của Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan đã thực hiện tạm đình chỉ Cục trưởng Cục Kiểm tra sau thông quan 15 ngày để tập trung kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm người đứng đầu đơn vị trong thi hành nhiệm vụ công vụ kiểm tra sau thông quan tại Công ty Cổ phần ô tô Âu Châu.

Trần Thủy