(VEF.VN) - Bình luận về sự khác biệt trong con số lỗ lãi của xăng dầu mà Bộ trưởng Tài chính và đại diện Bộ Công thương đưa ra hôm 20/9, Thứ trưởng Công thương Nguyễn Cẩm Tú cho rằng kết quả chính xác hay không là phụ thuộc vào cách tính. Ông Tú đề nghị Bộ Tài chính công khai cách tính con số lãi 780 đồng/lít xăng.

Tranh luận nảy lửa về cách điều hành và tính giá xăng dầu giữa Bộ Tài chính, Bộ Công Thương và Petrolimex đang là tâm điểm dư luận trong những ngày qua. Là người tiêu dùng, bạn kỳ vọng gì vào cách quản lý và điều hành giá xăng dầu? Mọi ý kiến trao đổi xin nhập vào hộp phản hồi phía dưới hoặc email về vef@vietnamnet.vn.

Bộ Tài chính kiểm tra giá vốn 4 DN xăng dầu

Bộ Tài chính cũng cần công khai cách tính lỗ-lãi

- Thưa ông, gây tranh cãi và làm bất ngờ dư luận nhất là việc bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ khẳng định, Petrolimex lãi 780 đồng/lít xăng. Trong khi chỉ vào phút trước, ông Nguyễn Lộc An, Phó vụ trưởng Vụ chính sách thị trường trong nước của Bộ Công Thương lại chỉ trích việc giảm giá khi doanh nghiệp đang lỗ. Ông có ý kiến thế nào về những con số rất khác biệt này?

Thứ trưởng Nguyễn Cẩm Tú: Nói chuyện lỗ - lãi ở từng thời điểm, điều kiện cụ thể là những khái niệm rất khác nhau. Khi tôi nói doanh nghiệp đang lỗ tức đó là khoản lỗ tích lũy lại của doanh nghiệp kể từ khi phải thực hiện nhiệm vụ bình ổn thị trường do Chính phủ chỉ đạo. Đó là khoản lỗ có thật.

Còn khái niệm lỗ trên một lít xăng dầu là bao nhiêu, là khái niệm mà người ta thường nói tới là khoản lỗ tính trên ngày cụ thể. Đó chính là cái lỗ mà anh An và anh Huệ tranh luận tại hội thảo. Tuy nhiên, kết quả lỗ lãi đó chính xác hay không là phụ thuộc vào cách tính.

Cách tính của anh Lộc An rất minh bạch. Bởi vì, đó là cách tính dựa trên công thức tính giá cơ sở do chính Bộ Tài chính xây dựng và được nêu trong Nghị định 84. Đây là bảng giá cơ sở mà tất cả có quan quản lý Nhà nước gồm Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, Ngân hàng Nhà nước và Chính phủ vẫn dùng điều hành.

Còn kết quả ra lãi tới 780 đồng/lít xăng do bộ trưởng Huệ nói thì chúng tôi không được biết vì chưa bao giờ anh Huệ công bố cách tính cho ra kết quả đó, cũng như con số đó chỉ được anh Huệ đưa ra tại cuộc hội thảo ngày hôm đó. Chưa nhà khoa học nào, nhà quản lý nào hay doanh nghiệp nào biết đến con số này ở đâu ra, tính như thế nào.

Tôi nghĩ rằng, nếu Bộ Tài chính công bố cách tính của mình thì sẽ rõ ràng ngay.

Thứ trưởng Nguyễn Cẩm Tú: "Nếu Bộ Tài chính công bố cách tính của mình thì sẽ rõ ràng ngay." Ảnh: Phạm Huyền

Có thể gọi đây là giá vốn giả định trên cơ sở định mức chứ không phải là giá vốn thực tế. Giá vốn thực tế phải dựa trên chi phí thực tế. Chi phí là cả một giai đoạn, phải được phân bổ thì mới ra chi phí thực tế.

Sắp tới, đoàn kiểm tra giá xăng dầu của bộ Tài Chính sẽ làm rõ việc đó. Tuy nhiên, tôi xin nhấn mạnh là, kinh doanh mặt hàng nào cũng thế, kể cả xăng dầu thì mỗi lĩnh vực đều có đặc thù riêng. Chúng ta không thể thoát ly khỏi đặc thù đó nếu muốn có bức tranh thực sự.

Không thể tách bạch quản lý xăng dầu giữa hai bộ

- Tại hội thảo, ông liên tục nhấn mạnh hệ thống phân phối xăng dầu sắp vỡ, vì doanh nghiệp lỗ. Còn bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ nhấn mạnh rằng, việc đổ vỡ hệ thống phân phối xăng dầu là trách nhiệm của bộ Công thương, Bộ Tài chính chỉ chịu trách nhiệm về giá. Ông có ý kiến thế nào?

Trong Chính phủ, mỗi bộ ngành đều có sự phân công phụ trách đảm nhiệm một lĩnh vực nhất định. Tôi tán thành ý kiến của bộ trưởng Huệ nói rằng, bộ Công Thương lo về an ninh năng lượng, lo đảm bảo nguồn, đảm bảo hệ thống phân phối thông suốt, đảm bảo đủ dữ trữ phòng khi có biến động bất thường.

Tuy nhiên, tôi không tán thành cách đặt vấn đề của bộ trưởng Huệ khi tách bạch hai bộ như vậy. Giá cả thì tác động trực tiếp tới hệ thống phân phối, tới nguồn, tới dự trữ. Từ xưa tới nay, bộ Tài chính và bộ Công Thương vẫn phối hợp với nhau để giải quyết vấn đề này.

Ngày 26/9/2009, Thủ tướng đã giao nhiệm vụ bộ Công Thương, bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước phải phối hợp để đảm bảo xăng dầu được cung cấp đầy đủ cho người dân.

- Thưa ông, giá xăng dầu có ảnh hưởng giá sao tới khả năng “vỡ” hệ thống phân phối xăng dầu?

Một tâm lý rất bình thường của bất kỳ nhà kinh doanh nào là khi lãi thì muốn bán thật nhiều, khi lỗ thì muốn bán ít để duy trì khách hàng. Xăng dầu cũng tương tự thôi. Cần xuất phát từ một điểm rất quan trọng là để đảm bảo an sinh xã hội, đảm bảo nhiệm vụ chính trị, trong vài năm gần đây tùy thời điểm, doanh nghiệp xăng dầu chịu một khoản lỗ tích lũy đến nay khá lớn. Trước đây, Nhà nước bù lỗ xăng dầu nhưng khi chuyển sang Nghị định 84 thì Nhà nước không bù nữa.

Do đó, khi phải bán giá thấp dưới giá vốn, tâm lý các doanh nghiệp đầu mối đều giảm lượng hàng nhập về để giảm lỗ, đồng thời, giảm hoa hồng cho hệ thống tổng đại lý, đại lý, cửa hàng bán lẻ. Khi đó, các cửa hàng lẻ cũng không muốn bán nữa.

Thứ ba là, vì dự trữ cũng là chi phí gồm chi phí giá vốn, trông coi, kho tàng, hư hao nên khi khó khăn, người ta giảm dữ trữ xăng dầu đi thì dự trữ tổng thể giảm đi.

Ba vấn đề đó gây một nguy cơ cho xã hội là giá có thể rất thấp, rẻ nhưng không có xăng mà bán, không ai bán cho mà mua và khi biến động bất thường về năng lượng thì không còn giọt xăng dầu nào mà dùng.

Giá tác động trực tiếp tới an ninh năng lượng, giá không thể đứng một mình.

- Thưa ông, trước đây, vì giá mà hệ thống phân phối xăng dầu đã xảy ra nguy cơ vỡ hay chưa?

Trong 8 tháng qua, đã có thời điểm, Tổng công ty hàng hải, Petro Mê kông, Tổng công ty xăng dầu quân đội hầu như không nhập, đặc biệt là không nhập xăng và dầu diesel là hai mặt hàng rất quan trọng.

Xử phạt các doanh nghiệp không phải là khó. Chỉ bằng một quyết định rút phép, tay tôi ký trong 1 giây đồng hồ thì ngày mai, doanh nghiệp đó sẽ không tham gia thị trường nữa.

Nhưng vấn đề là nếu như thị trường thuận lợi thì quyết định rút giấy phép đó không có gì lớn. Nhưng khi thị trường khó khăn, khi các doanh nghiệp không muốn tham gia thì ai sẽ là người tham gia kinh doanh xăng dầu để bù cho sự thiếu hụt đó?

Giả sử tôi thành lập doanh nghiệp mới thì liệu doanh nghiệp mới đó liệu có khả năng bù đắp được ngay thị phần bị thiếu hụt không? Tôi chỉ nói là một doanh nghiệp thôi, còn nếu là nhiều doanh nghiệp thì sẽ là một vấn đề lớn của xã hội.

Tôi là rất người cương quyết trong điều hành nhưng điều hành không chỉ cần sự quyết liệt, cứng rắn mà còn cần phải đúng, hợp  lý, có tình.

Tôi phải thừa nhận rằng, các doanh nghiệp khó khăn thật, vay ngân hàng không được, mua ngoại tệ không được mà lại có lỗ tích lũy.

Bởi vậy, Bộ Công Thương tuy rất nghiêm khắc với doanh nghiệp, đã có công văn nhắc nhở nhưng khi hiểu rõ khó khăn của doanh nghiệp, chúng tôi đã tạo mọi điều kiện để doanh nghiệp tiếp tục kinh doanh chứ không xử phạt nặng ngay lập tức. Đến nay, thực tế chứng minh rằng, các doanh nghiệp đều hết sức cố gắng tham gia cung ứng trên thị trường.

Nhưng nếu việc đó lại xảy ra tới đây thì tôi tin rằng, sẽ diễn ra ở diện rộng hơn. Vì cũng phải nói thực, thói quen vi phạm đã bắt đầu nhen nhóm.

Xăng dầu là mặt hàng nhạy cảm, ảnh hưởng tới mọi mặt đời sống xã hội và an ninh năng lượng quốc gia.

Nhà máy lọc dầu Dung Quất tham gia thị trường đã được cân đối trong cả một năm cân đối cung cầu xăng dầu, ngoài ra, là nguồn xăng dầu nhập khẩu. Tinh thần của Chính phủ là phải tiêu thụ 100% sản lượng xăng dầu của nhà máy lọc dầu Dung Quất thì mới dùng tới nguồn nhập khẩu. Nếu có doanh nghiệp nhập khẩu rút khỏi thị trường thì nhà máy Dung Quất không còn đâu xăng dầu mà bù.

Chưa có DN nào dọa Nhà nước cả

Tôi với tư cách là người quản lý thực tế các doanh nghiệp xăng dầu hơn 8 năm nay, khẳng định là chưa có doanh nghiệp nào dọa Nhà nước cả. Tôi khẳng định Thủ tướng Chính phủ đã từng đánh giá các doanh nghiệp xăng dầu đều hết sức cố gắng vượt qua khó khăn chung, khó khăn của riêng mình để hoàn thành nhiệm vụ Chỉnh phủ giao.

Tôi chưa thấy doanh nghiệp nào dọa nhà nước cả. Có chăng là tôi mới là người đi dọa các doanh nghiệp về chuyện sẽ rút giấy phép tức khi nếu doanh nghiệp nhập thiếu xăng dầu.

Qua kinh nghiệm, tôi thấy quản lý xăng dầu chỉ khó khi mà chúng ta cùng lúc theo đuổi quá nhiều mục tiêu khác nhau. Khi muốn ổn định xã hội, thông qua việc giữ giá thấp hợp lý cho người dân, thấp hơn giá thế giới, thấp hơn giá cơ sở thì chúng ta mâu thuẫn với việc đảm bảo an ninh năng lượng.

Thời gian qua, chúng tôi vẫn dung hòa vấn đề này nhưng chúng ta chưa giải quyết được là làm sao xử lý lỗ tích lũy.

Bộ trưởng Huệ nói Nhà nước sẽ bù lỗ cho doanh nghiệp nhưng tôi tin là điều đó không dễ dàng. Nếu dễ dàng thì Chính phủ không để  thị trường xăng dầu như ngày hôm nay. Có lẽ, chúng ta hãy chờ xem, từ nay đến cuối năm, việc này sẽ thế nào.

Phạm Huyền 

Tranh luận nảy lửa về cách điều hành và tính giá xăng dầu giữa Bộ Tài chính, Bộ Công thương và Petrolimex đang là tâm điểm dư luận trong những ngày qua. Là người tiêu dùng, bạn kỳ vọng gì vào cách quản lý và điều hành giá xăng dầu? Mọi ý kiến trao đổi xin nhập vào hộp phản hồi phía dưới hoặc email về vef@vietnamnet.vn.