Phát biểu tại Hội nghị An ninh Munich đầu tháng này tại Đức, Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev cảnh báo rằng, Nga và phương Tây đang lao vào một cuộc ‘chiến tranh Lạnh mới’. Ông Medvedev chỉ trích các lãnh đạo phương Tây coi Nga là mối đe dọa lớn nhất đối với họ, và tự hỏi đây là năm 2016 hay 1962.

Tạp chí Brookings cho rằng, khó có thể đổ lỗi hoàn toàn cho phương Tây về các mối căng thẳng tái diễn, khi mà nhiều lãnh đạo Nga vẫn nhìn thế giới không khác nhiều so với thời năm 1962.

{keywords}
Hình ảnh Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Barack Obama trên búp bê gỗ truyền thống của Nga. Ảnh: Russia Direct.

Một số nhà phân tích cho rằng, nhiều lãnh đạo Nga có tư tưởng kình địch với Mỹ. Ý niệm Mỹ đang tìm cách hủy hoại Nga, xuất hiện trong nhiều hình thức và quy mô khác nhau, từ thời Liên Xô cho tới Nga hiện tại.

Chẳng hạn từ thời Liên Xô đã có thuyết âm mưu mang tên ‘Kế hoạch của Dulles’. Theo đó, lãnh đạo Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) đương thời là Allen Dulles được cho là đã tìm cách hủy hoại Liên Xô suốt thời chiến tranh Lạnh, bằng cách bí mật làm tha hóa đạo đức và di sản văn hóa của Liên Xô.

Trong bài phỏng vấn đầu tháng này, ông Leonid Reshetnikov – lãnh đạo Học viện Nghiên cứu Chiến lược Nga (RISS) có quan hệ với Kremlin, đưa ra một vài tuyên bố. Ông nói: “Mỹ lần đầu thử tìm cách phá hoại Nga vào năm 1917 bằng cách hỗ trợ cho những người Boshevik, rồi Washington tìm cách hối Đức Quốc xã chống lại Liên Xô cuối những năm 1930, và rồi lại phá Liên Xô vào năm 1991”.

Cố vấn an ninh hàng đầu của Tổng thống Vladimir Putin Nikolay Patrushev cũng có nhận định tương tự, nói rằng Mỹ tìm cách ‘chia cắt nước Nga’.

Bản thân ông Putin cũng cáo buộc phương Tây làm nước Nga suy yếu bằng cách lấy cắp tài nguyên thiên nhiên của họ. (Trong bài báo năm 2006, của cựu tướng tình báo Nga nói với tờ Rossiyskaya Gazeta rằng đơn vị bí mật có nhiệm vụ đọc ý nghĩ người khác, đã đọc được những gì Ngoại trưởng Madeleine Albright để trong đầu vào năm 1999. Họ tuyên bố là đã phát hiện ra bà ‘căm ghét người Sla-vơ’ và bất bình với tài nguyên thiên nhiên trù phú của Nga).

Cả Reshetnikov, Patrushev và Putin đều là những cựu nhân viên tình báo Nga. Thời gian họ phục vụ Liên Xô cũng là đỉnh cao chống Mỹ.

Nhiều lãnh đạo Liên Xô còn bị ám ảnh với việc tụt hậu so với Mỹ. Nhà xã hội học Nga Lev Gudkov viết rằng từ thời những năm 1960, khẩu hiệu của Kruschev rằng ‘bắt kịp và vượt qua Mỹ’ đã trở thành các mục tiêu chính của lãnh đạo Liên Xô.

Trong mắt của nhiều lãnh đạo Nga hiện thời, Mỹ chiếm không gian vũ đài thế giới mà vốn dĩ thuộc về Nga. Thiên kiến đó càng kích động ý niệm rằng 1) Mỹ luôn xoáy vào Nga và không ngừng phá hoại Nga, và 2) hầu hết những gì đang diễn ra trên trường quốc tế đều xảy ra theo lệnh của Mỹ.

Điều này góp phần lý giải vì sao trong cách nói của giới lãnh đạo Nga, Mỹ chịu trách nhiệm cho hầu hết mọi chiều hướng lớn trên thế giới, bao gồm mọi vấn đề mà Nga đối mặt trong và ngoài nước.

Các nhà hoạch định chính sách phương Tây cũng nên nhớ là niềm tin của giới lãnh đạo Nga không có thay đổi gì nhiều. Và dưới thời Tổng thống Vladimir Putin, Nga vẫn coi Mỹ là một địch thủ, và cấu trúc chính sách đối ngoại tương ứng.

Trong tương lai trước mắt, giữa Nga và Mỹ khó có thể có tình hữu nghị và ‘tái thiết’ thành công.

Lê Thu

Hé lộ siêu vũ khí Mỹ muốn chế để cản Nga, Trung

Giữa lúc ít được nhắc đến trong các bản tin liên quan đến Nhà nước Hồi giáo (IS) và Syria, Lầu Năm Góc bắt đầu thúc đẩy phát triển các loại vũ khí mới có thể cản chân Trung Quốc và Nga.

Dự đoán khó tin: Nga sẽ sớm mất sức mạnh?

Theo một số dự đoán mới được đưa ra, dân số, kinh tế và ảnh hưởng của Nga sẽ giảm mạnh trong 25 năm tới.

Vì sao Nga luôn đi trước Mỹ một bước ở Syria?

Các nỗ lực chống khủng bố của Nga ở Syria được ca ngợi như một thắng lợi, khiến nhiều người ở Mỹ đặt ra câu hỏi, bí mật thành công của Moscow là gì?