Khi Triều Tiên đột ngột đe dọa hủy hội nghị thượng đỉnh với Mỹ vào ngày 12/6 tới tại Singapore, nước này đã trích dẫn 5 ví dụ về số phận của một quốc gia và một lãnh đạo, coi đây là lý do tại sao các nước cần phải thận trọng.
Theo New York Times, quốc gia đó là Libya và nhà lãnh đạo đó là ông Muammar Gaddafi – người từng tin rằng có thể đánh đổi chương trình hạt nhân lấy hội nhập kinh tế với phương Tây. Thỏa thuận giữa Libya và Mỹ được chính quyền Tổng thống George Bush thực hiện cách đây gần 15 năm.
 |
| Ngoại trưởng Mỹ tới Triều Tiên bàn thượng đỉnh Mỹ-Triều |
Tuy nhiên, thỏa thuận này luôn khiến Triều Tiên bất an khi nó dần hiện ra trong bối cảnh nhà lãnh đạo Kim Jong Un dự kiến gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump ở Singapore, mà phi hạt nhân hóa Bán đảo Triều Tiên có lẽ sẽ là nội dung nghị sự hàng đầu.
Cuộc gặp dự kiến giữa hai nhà lãnh đạo được những người ủng hộ giải giáp hạt nhân coi là cơ hội để chấm dứt hàng chục năm thù địch giữa Mỹ và Triều Tiên.
Tuy nhiên, trong tâm trí của Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton, người là kiến trúc sư của thỏa thuận Libya, mô hình Libya chính là hình mẫu mà Triều Tiên và Mỹ cần hướng tới trong cuộc gặp thượng đỉnh ở Singapore. Mô hình này là: giải giáp hạt nhân hoàn toàn để đổi lại cam kết hội nhập kinh tế. Ông Bolton vừa nhắc tới mô hình này vào cuối tuần trước.
Trong tuyên bố đe dọa rút khỏi hội nghị thượng đỉnh với Mỹ, Triều Tiên đã đề cập tới bình luận của ông Bolton khi ông nhắc tới “từ bỏ hạt nhân theo phương thức Libya”.
Vậy tại sao mô hình Libya đột nhiên lại trở thành trở ngại với cuộc gặp giữa ông Kim Jong Un và ông Donald Trump?
Chuyện gì xảy ra ở Libya?
Năm 2003, nhà lãnh đạo Libya Gaddafi chứng kiến Mỹ đưa quân vào Iraq và lật đổ nhà lãnh đạo Saddam Hussein và ông có thể cho rằng mình sẽ là người tiếp theo.
Trong một loạt cuộc đàm phán bí mật và kéo dài với Anh và Mỹ, ông đã đồng ý tự nguyện giao các thiết bị mà ông đã mua từ ông A. Q. Khan, người được coi là "cha đẻ" chương trình hạt nhân Pakistan. Theo New York Times, Triều Tiên và Iran cũng là khách hàng của ông Khan. Ông này sau đó bị quản thúc tại gia khi các hoạt động hạt nhân bị lộ.
Nguyên liệu hạt nhân Libya được đưa ra khỏi nước này và phần lớn được đặt tại một phòng thí nghiệm vũ khí Mỹ ở Oak Ridge, Tennessee.
Khi Tổng thống George W. Bush thông báo thỏa thuận đạt được với Libya, ông đã có ý rõ ràng liên hệ tới Triều Tiên và Iran: “Tôi hi vọng các lãnh đạo khác sẽ theo gương hành động của Libya”.
Theo New York Times, điều xảy ra gần 10 năm sau đó có thể khiến Triều Tiên lo sợ.
Mỹ và đồng minh châu Âu bắt đầu can thiệp quân sự vào Libya năm 2011 để ngăn chặn điều mà họ cho là thảm sát dân thường tại quốc gia Bắc Phi này. Tổng thống Barack Obama đã đồng ý với lập luận của Ngoại trưởng Hillary Clinton để gia nhập hành động do châu Âu đẫn đầu.
Tuy nhiên, không ai trong Phòng Tình huống nghĩ tới việc quyết định can thiệp quân sự Libya sẽ ảnh hưởng tới các quốc gia mà Mỹ đang tìm cách thuyết phục từ bỏ vũ khí hạt nhân.
Cuộc can thiệp vào Libya đã tạo điều kiện cho phe nổi dậy chống chính phủ truy đuổi ông Gaddafi. Vài tháng sau, họ đã tìm thấy nhà lãnh đạo này đang ẩn nấp trong một đường hào và giết chết ông. Kể từ đó, Libya rơi vào tình trạng bất ổn.
Nỗi sợ Libya
Theo New York Times, Triều Tiên có lẽ lo ngại sẽ có chung số phận giống như Libya và đây có thể là một trong những lý do khiến Triều Tiên phát triển vũ khí hạt nhân trong nhiều năm qua.
Năm 2011, sau khi Mỹ và đồng minh không kích Libya, Ngoại trưởng Triều Tiên nói rằng phi hạt nhân hóa Libya đã trở thành một “chiến thuật xâm lược để giải giáp quốc gia này”.
Năm 2016, không lâu sau khi Triều Tiên thử hạt nhân, hãng thông tấn nhà nước KCNA đã nhắc trực tiếp tới Libya và Iraq: “Lịch sử chứng minh rằng răn đe hạt nhân mạnh mẽ là thanh bảo kiếm mạnh nhất để ngăn chặn những kẻ gây hấn bên ngoài. Chế độ của ông Saddam Hussein ở Iraq và Gaddafi ở Libya không thể thoát khỏi số phận bị hủy diệt sau khi bị tước bỏ cơ sở phát triển hạt nhân và từ bỏ chương trình hạt nhân của chính họ”.
Trong bản tin ngày 16/5, Triều Tiên cũng nói rõ rằng mình khác với hai quốc gia trên: "Không có căn cứ để nói rằng quốc gia danh giá Triều Tiên có thể có chung số phận với Libya và Iraq, vốn đã sụp đổ do đầu hàng nước lớn. Thế giới biết quá rõ rằng quốc gia chúng tôi không phải là Libya cũng chẳng phải là Iraq – hai nước gặp số phận khốn khổ”.
Triều Tiên khẳng định mình đã trở thành một quốc gia hạt nhân, điều mà Libya chưa bao giờ đạt được. Trong tuyên bố ngày 16/5, Triều Tiên khẳng định: ‘Hoàn toàn vô lý khi dám so sánh Triều Tiên, một quốc gia hạt nhân, với Libya, nước mới chỉ ở giai đoạn đầu phát triển vũ khí hạt nhân”.
Thực tế đúng như vậy. Libya không thực sự là quốc gia đã sở hữu vũ khí hạt nhân. Năm 2003, khi thanh sát tại đây, Mỹ phát hiện Libya mới chỉ có máy ly tâm có thể được sử dụng để sản xuất urani được làm giàu ở mức độ cao nhằm sản xuất bom hạt nhân.
Trong khi đó, Triều Tiên đã sáu lần thử vũ khí hạt nhân. Tình báo Mỹ cũng cho rằng Triều Tiên có từ 20 đến 60 vũ khí hạt nhân và nhiều tên lửa đạn đạo liên lục địa có khả năng tấn công Mỹ.
Nhà Trắng nói gì về mô hình Libya?
Trong cuộc phỏng vấn đầu tiên sau khi trở thành Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ hồi tháng 4, ông Bolton nói với chương trình Face the Nation trên kênh CBS và Fox News Sunday rằng phi hạt nhân hóa Libya là điều mà ông muốn thực hiện trong đàm phán với Triều Tiên.
Ông nói: “Chúng tôi đã nghĩ nhiều về mô hình Libya từ năm 2003, 2004. Có những khác biệt rõ ràng. Chương trình hạt nhân Libya nhỏ hơn nhiều nhưng đó cơ bản là thỏa thuận mà chúng tôi đã thực hiện”.
Khi phóng viên hỏi Thư ký Nhà Trắng Sarah Sanders cụ thể về mô hình Libya và việc Chính phủ Mỹ có dùng cách tiếp cận này với Triều Tiên hay không, bà đã trả lời: “Tôi chưa thấy điều đó trong bất kỳ cuộc thảo luận nào, nên tôi không biết rằng đó là một mô hình mà chúng tôi đang sử dụng”.
Theo Báo Tin Tức
Kim Jong Un thực sự muốn gì?
Triều Tiên dọa rút khỏi hội nghị thượng đỉnh với Mỹ dự kiến vào ngày 12/6 tới ở Singapore là một sự xoay vòng bất ngờ.
Ngày này năm xưa: Bê bối khiến Tổng thống Mỹ "ngã ngựa"
Ngày 17/5/1973, Thượng viện Mỹ bắt đầu các phiên điều trần, được phát sóng trực tiếp trên truyền hình về bê bối Watergate, liên quan đến Tổng thống Richard Nixon.
Tàu chạy sớm vài chục giây, công ty Nhật lên tiếng xin lỗi
Một công ty đường sắt của Nhật đã lên tiếng xin lỗi các hành khách chỉ vì một trong các đoàn tàu của họ đã khởi hành sớm hơn dự kiến 25 giây.
.svg){kind=icon}
