Mỗi một sự sai sót trong nghề y có giá bằng tính mạng… những người khác. Và, ngẫu nhiên, hàng loạt sai sót đã xảy ra thời gian qua, mà thời sự nhất là về những cái chết của ba đứa bé, sau khi tiêm vaccine.

Có nghèo đến nỗi thiếu tiền mua văcxin tốt

Hai tuần trước, nói tại buổi phát động cuộc thi viết về những người thầy thuốc mang tên “Sự hy sinh thầm lặng”, lãnh đạo ngành y tế đã nhắc đến hai chữ “sai sót” và “đau xót.

Báo “Sức khỏe Đời sống” trích lại phát biểu nói trên: “Sứ mệnh người bác sĩ là chăm sóc sức khỏe cho người dân từ khi còn trong bụng mẹ đến khi qua đời, chắc chắn sẽ có sai sót nhất định. Dù là trong chuyên môn có những tỷ lệ cho phép nhưng đụng đến đau thương trên cơ thể con người ai cũng đau xót và rất nhạy cảm”.

{keywords}
Nỗi đau gia đình những em bé bị tử vong. Ảnh: Dân trí

Mỗi một sai sót trong nghề y có giá bằng tính mạng… những người khác. Và, ngẫu nhiên, hàng loạt sai sót đã xảy ra thời gian qua, mà thời sự nhất là về những cái chết của ba đứa bé, sau khi tiêm vaccine.

Nhưng tại sao những người đứng đầu ngành y lại nói đến chuyện “nhạy cảm” ở đây?

Câu trả lời dường như người dân đã nhận được tại… nghĩa trang liệt sĩ.

Như Lao động và một số tờ báo đã đưa tin, thì ngày hôm qua khi một số lãnh đạo ngành y vì bận “khởi công xây dựng tháp chuông” tại một địa bàn lân cận nơi xảy ra vụ tai biến, đã từ chối trả lời báo chí xung quanh vụ việc.

Chậm thắp một nén hương không có nghĩa là thiếu “uống nước nhớ nguồn”, trong khi thiếu một lời xin lỗi, một cuộc thăm viếng an ủi những gia đình đang đau thương chỉ cách đó không bao xa, rõ ràng là một sự thiếu đồng cảm.

Trở lại với Hướng Hóa. Nguyên nhân cái chết của 3 cháu bé khi tiêm vaccine đã được giải thích rõ ràng trên truyền hình: “Sốc phản vệ chưa rõ nguyên nhân”.

Nhưng, sốc phản vệ chưa rõ nguyên nhân là thế nào?

Cho dễ hiểu, đại khái cháy nhà là do lửa. Hay chết đuối là do nước. Thậm chí, dư luận thừa kinh nghiệm, đã đoán trước - và có thể đúng đến từng chữ, cách giải thích của Bộ Y tế: “Không vắc xin nào an toàn tuyệt đối, không có loại vắc xin nào phòng bệnh cho tất cả mọi người mà lại không có phản ứng nào ngoài mong đợi”. Hay đó là những cái chết thuộc “tỷ lệ cho phép”, bởi “vaccine đạt yêu cầu về chất lượng” dù “khi sử dụng lại vẫn sẽ lại có những phản ứng phụ không mong muốn tiếp tục xảy ra”.

Những lý do này nghe có quen không?

Xin nhắc đây là lời của chính cơ quan chức năng, giải thích trước những cái chết sau khi tiêm vaccine viêm gan B năm 2007 và vaccine Quinvaxem 2 tháng trước.

Trong văn bản trả lời các vị ĐBQH trước 5 cái chết của 5 đứa trẻ ở Quỳ Hợp (Nghệ An), sau khi tiêm vaccine Bộ trưởng Tiến giải thích “trong 5 trường hợp tử vong nêu trên có 4 trường hợp không liên quan đến tiêm chủng và chất lượng vắc-xin, 1 trường hợp chưa chẩn đoán được nguyên nhân tử vong”. Có nghĩa là 1 trường hợp không biết vì sao chết. 4 trường hợp không phải do tiêm chủng. Và bà Bộ trưởng giải thích thêm “các trường hợp tử vong trên có thể là sự trùng hợp vì tỷ lệ tử vong của trẻ dưới 1 tuổi tại Việt Nam là 15,8‰ hoặc do các bệnh khác như viêm phổi, tim mạch”.

Mai kia, có thể 3 cái chết của những đứa trẻ, ngoài nguyên nhân sốc phản vệ, có thể còn được được kết luận là do “mất điện” nữa, khi thật may cho Bộ Y tế - cái tủ lạnh bảo quản vaccine bị “mất điện” chừng hai giờ đồng hồ trước buổi sáng định mệnh.

Nhưng không có cái tủ lạnh mất điện nào trong buổi sáng định mệnh 21/7 ở Bình Thuận dù lại có thêm một sản phụ bất hạnh mất con sau khi tiêm vaccine viêm gan B.

6h sáng 21/7, sản phụ Võ Thị Thủy sinh môt bé gái tại bệnh viện Tuy Phong. Bốn tiếng sau đó, bé được tiêm vaccine ngừa viêm gan B. Đến gần nửa đêm, người nhà phát hiện cô bé, chưa kịp đặt tên, đã không còn phản ứng. Còn nhân viên y tế, bấy giờ chỉ còn “sứ mệnh” duy nhất: Xác nhận cháu bé đã tử vong.

Còn nhớ, trước nghị trường ngày 30/5, ĐBQH Huỳnh Ngọc Đáng đã nhắc tới 9 trường hợp trẻ bị tử vong do tiêm vaccine Quinvaxem. Loại vaccine “Được Hàn Quốc viện trợ” trong khi “Từ nhiều năm trước họ đã không sử dụng loại vaccine này vì e ngại độ không an toàn khi tiêm chủng cho trẻ”. Ông Đáng “tự sự”: “Vấn đề của chúng ta là ngành y tế và cả các bộ, ngành khác rút ra được điều gì quan trọng để làm tốt hơn nữa việc phục vụ nhân dân? Tôi cho rằng lúc này một lời xin lỗi của lãnh đạo ngành y tế là cần thiết, nhất là đối với 9 gia đình có trẻ không may… lời xin lỗi của các vị lúc này không chỉ là biểu hiện của văn hóa hay tinh thần trách nhiệm mà trên cả đó là lòng nhân ái của các lương y”.

Đã không có một lời xin lỗi nào hết, thay vào đó là một công văn, do bộ trưởng ký, thanh minh chỉ có năm trường hợp tử vong, chứ không phải chín. Kèm theo khẳng định “chưa có căn cứ khẳng định vắc-xin này gây tử vong cho trẻ”. Vaccin miễn phí Quinvaxem được tiếp tục tái sử dụng.

Tối qua, sau khi xem các cuộc thăm viếng trên ANTV, một người mẹ cho biết “đã bật khóc khi nhìn thấy cảnh đại diện các ngành các cấp đến an ủi những người mẹ mất con vì tiêm chủng ở Quảng Trị. Máy quay lia vào những phong bì đựng tiền được dúi vào tay, rồi lia lên khuôn mặt vô hồn của những người mẹ. Sao lại nỡ dúi tiền vào tay họ lúc này! Nếu mình là đại biểu QH, mình sẽ xin đoạn băng này, và chiếu nó trong phiên chất vấn tới đây. Không cần một câu hỏi dài dòng nào hết. Thế thôi".

Hình như khi không còn có thể giận dữ là lúc sự giận dữ đã sắp tràn ly. Hình như khi người ta không còn cần một lời xin lỗi là lúc họ đã nhàm tai bởi những lời xin lỗi.

Đào Tuấn