Cuộc gặp với nữ tiến sĩ ở bên kia bán cầu

"Nhiều, rất nhiều bạn bè quốc tế yêu mến và kính trọng Hồ Chí Minh, yêu mến Việt Nam, khi biết tôi đang âm thầm, lặng lẽ sưu tầm, nghiên cứu để làm được một việc gì đó về Người, đã nhiệt thành ủng hộ và đồng hành với tôi." - TS Nguyễn Đài Trang.

Nếu ở Hà Nội, hay một nơi nào đó ở trong nước, có thể mọi người chỉ đánh giá là một công việc bình thường, giản dị. Nhưng đây là nơi cách Hà Nội nửa vòng trái đất, chuyến bay dài Hà Nội - Seoul/Incheon­ – Toronto suốt 2 ngày đêm ròng rã mới tới, để rồi ai cũng ngạc nhiên, thú vị khi đến thăm căn nhà thuộc phố oronto, Ontario, Canada.

Đập vào mắt đầu tiên là cây đàn thập lục treo trên nền tường trắng ngay lối vào, làm tiền đề cho giá sách xinh xắn được bài trí thật tinh tế và dễ nhìn. Trang trọng phía trên từ trái qua phải lần lượt là các tác phẩm mỹ thuật về Bác Hồ và 2 tác phẩm sách về Bác bằng Tiếng Việt của chính chủ nhân căn nhà.

Tiến sĩ Nguyễn Đài Trang bên góc trưng bày nhỏ của mình. Ảnh: Châu Phú

Tiếp theo là phần trưng bày sưu tập các công trình nghiên cứu chủ yếu về Việt Nam, về Bác Hồ, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, về Che Guevara và nhiều nhân vật nổi tiếng trên thế giới. Vuông góc với giá sách về phía trong lối vào là bức tranh Bác Hồ và Đại tướng Võ Nguyên Giáp với bút pháp khá mới mẻ và hiện đại của họa sỹ người Canada, ông Jean-Maurice Gélinas.

Tác giả của gian – trưng - bày khiêm nhường nhưng nói lên rất nhiều điều đó, là Tiến sỹ Nguyễn Đài Trang, hay còn gọi là Julie Nguyễn.

Cơ duyên nào khiến chị thật dày công để có được một phòng - trưng - bày đặc biệt ở Toronto và những “đứa con tinh thần” quý giá là 2 tập sách quý về Bác Hồ?

Theo hiểu biết hạn hẹp của tôi, thật sự thế giới mới biết tầm khoảng 5% so với tất cả nội dung trong Hồ Chí Minh toàn tập của chúng ta, chủ yếu về kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, còn những vấn đề sâu sắc trong tư tưởng của Người như phát triển kinh tế và phát triển đất nước, bảo vệ môi trường, bình đẳng nam nữ, đạo đức… thì thế giới hầu như không biết rõ.

Hơn nữa, qua nghiên cứu một số sách về Hồ Chí Minh được xuất bản ở phương Tây như Quinn-Judge, Brocheux… kể cả có bộ phim của một nhóm người Việt ở nước ngoài, tôi thấy các tác giả phương Tây cũng như một bộ phận người Việt ở nước ngoài chưa thấy hết được về con người nhân văn của Bác Hồ. Tôi hiểu, họ không phải là người Việt, không tiếp cận được các thông tin bằng tiếng Việt, nên có nhiều điều họ chưa cảm nhận được.

Điều khiến tôi băn khoăn nhất là không ít các cuốn sách trong số này vẫn thiếu một cái nhìn toàn diện về Hồ Chí Minh. Mong muốn làm rõ quá trình lịch sử của dân tộc mình, đồng thời cố gắng tìm một con đường kết nối quan điểm cả hai bên, đó chính là động lực thôi thúc tôi làm việc. Tôi muốn khẳng định cho mọi người rằng, chính niềm tin vững chắc của Hồ Chí Minh vào tự do và bình đẳng đã tạo động cơ mạnh mẽ trong cuộc đời chính trị của Người. Đồng thời qua cuộc đời và sự nghiệp, tư tưởng Hồ Chí Minh, tôi muốn đề cập nhu cầu hoàn thiện đối thoại xuyên văn hóa như một yếu tố quan trọng trong việc dung hòa mâu thuẫn trong quan hệ quốc tế.

Cây đàn thập lục treo trên nền tường trắng ngay lối vào. Ảnh: Châu Phú

Bà con kiều bào đã góp cho chị những gì trong công việc ý nghĩa này?

Từ việc gặp gỡ, trao đổi, chia sẻ với người Việt ở khắp mọi nơi, tôi hiểu thêm về tinh thần yêu nước của nhiều người Việt, nhất là kiều bào. Các sinh viên tại Canada, nơi tôi học tập, nghiên cứu và giảng dạy rất quan tâm đến các nghiên cứu về Hồ Chí Minh của tôi. Vì thế, tôi thấy cần đẩy mạnh các hoạt động học tập và nghiên cứu về Hồ Chí Minh, về Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng như về Việt Nam.

Sau khi xuất bản và phát hành sách, điều tôi vô cùng hạnh phúc là sách được bà con Việt kiều chuyền tay nhau đọc và trao đổi. Có một vị giáo sư người Canada gốc Việt đã về hưu, có lời bình là sách tôi viết như “một áng văn thơ”, một vị giáo sư khác nhận xét, sách này được viết “từ trái tim”, làm tôi cảm nhận người đọc hiểu những điều tôi viết từ trái tim mình.

Xem clip trả lời phỏng vấn của TS. Trang Đài:

Play

Bạn bè quốc tế cùng đồng hành và chia sẻ với chị những gì?

Nhiều, rất nhiều bạn bè quốc tế yêu mến và kính trọng Hồ Chí Minh, yêu mến Việt Nam, khi biết tôi đang âm thầm, lặng lẽ sưu tầm, nghiên cứu để làm được một việc gì đó về Người, đã nhiệt thành ủng hộ và đồng hành với tôi.

Gian trưng bày nhỏ của tôi như mọi người thấy, tôi vinh dự treo 2 bức tranh quý của họa sỹ Jean-Maurice Gélinas (thành phố Montreal). Cả hai bức tranh này đều được họa sĩ Gélinas thể hiện bằng bút sáp trên nền giấy vẽ canson. Bức tranh thứ nhất mô tả chân dung Bác với nụ cười hiền hậu và ánh mắt sáng ngời, bức thứ hai vẽ Bác đang bàn bạc công việc với Đại tướng Võ Nguyên Giáp. 

Họa sỹ Gelinas bày tỏ rằng ông rất ngưỡng mộ cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhất là tư tưởng của Người đối với thế giới bên ngoài. Đặc biệt, khi được biết về tình bạn của Bác Hồ với danh họa trường phái lập thể nổi tiếng thế giới Pablo Picasso, ông đã hết sức phấn khích và quyết định vẽ bức chân dung Bác Hồ trên nền tác phẩm "Vui sống" (Joie de Vivre) của danh họa Tây Ban Nha này.

Người bạn quý Canada của tôi, họa sĩ Gélinas đã vẽ nhiều bức tranh về Hồ Chí Minh, về phong cảnh và vẻ đẹp của con người Việt Nam để tặng cho Hiệp hội Canada – Việt Nam (Canada Vietnam Society) và gây quỹ cho Hội, và mong muốn sẽ tiếp tục vẽ! 

Dịp kỷ niệm 127 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (2017), tại thành phố Toronto của Canada đã diễn ra buổi giới thiệu sách và triển lãm tranh giới thiệu về cuộc đời và sự nghiệp của Người với sự hiện diện của nhiều bạn bè Canada, đại diện Đảng Cộng sản Marxist - Leninist Canada, đại diện Cộng đồng người Tây Ban Nha tại Toronto và các học sinh, sinh viên.

Tôi còn nhớ, bà Alma Farias, đại diện cộng đồng người gốc Tây Ban Nha ở thành phố Toronto bày tỏ vui mừng khi cuốn sách viết về Hồ Chí Minh của tôi được dịch sang tiếng Tây Ban Nha. Bà cho biết nhiều nước ở Mỹ Latinh mong muốn được học hỏi các nguyên tắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cũng như những kinh nghiệm quý báu của Việt Nam trong xây dựng đất nước sau chiến tranh.

Bức tranh của Jean-Maurice Gélinas vẽ Bác Hồ và Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ảnh: Châu Phú

Thời gian tới, bà sẽ liên hệ với Văn phòng Xúc tiến Thương mại Tây Ban Nha ở Toronto để giới thiệu về cuốn sách, đồng thời khuyến khích các thành viên trong cộng đồng nói tiếng Tây Ban Nha chia sẻ thông tin này về trong nước.

Người trực tiếp giúp đỡ tôi biên tập sách về Bác phiên bản tiếng Anh, bà Elizabeth McIninch thuộc Hội đồng Thương mại Canada-Việt Nam chia sẻ cuốn sách đã cho thấy rõ hình ảnh một vị lãnh tụ thực sự của người dân Việt Nam "Thông qua việc nghiền ngẫm cuốn sách này và các tác phẩm do Người tự viết, chúng ta thấy đây là một con người của hòa bình, bình đẳng giới, một người rất mực yêu quý trẻ em và chỉ mong muốn người dân của mình có được bình đẳng…. Chủ tịch Hồ Chí Mình là một lãnh tụ thực sự, chúng ta học được rất nhiều từ Người, và từ cuốn sách này.”

Ông Bryon Wilfert, cựu Hạ nghị sỹ Canada nhận xét rất thú vị rằng, Tiến sĩ Đài Trang đã nghiên cứu cả cách nhìn của phương Tây, cũng như cách nhìn của Việt Nam và kết hợp với trải nghiệm của chính mình về lòng yêu nước và sự tôn kính Bác Hồ để viết sách về Người!.

Dự định nghiên cứu và xuất bản sách về Bác Hồ của chị trong thời gian tới?

Tôi đang chuẩn bị cuốn sách thứ 3, chủ yếu giới thiệu những bài viết và bài phát biểu nguyên văn của Bác. Dự tháng 9/2017 này xong sơ bộ, chuẩn bị in đến 4/2018 sẽ giới thiệu với độc giả nước ngoài. Được biết, nhiều độc giả nước ngoài đang đón đợi những bài viết nguyên bản này.

TS Đài Trang trao đổi cùng tác giả

Ba nội dung chủ yếu là vấn đề hòa bình, rất quan trọng nhưng còn ít người biết đến; vấn đề thứ hai là vấn đề dân chủ, tư tưởng dân chủ và thực hành dân chủ; vấn đề thứ ba là bình đẳng nam nữ! Chỉ nói riêng vấn đề bình đẳng nam nữ, ở Canada đang là đề tài hết sức hấp dẫn và quan trọng. Tôi thường nói với các bạn bè Canada rằng, ngay từ năm 1926 Hồ Chí Minh đã đưa 2 chữ “nữ quyền” vào Việt Nam, khi còn rất ít người biết đến điều đó!

(Đài Trang nói và ánh mắt, khuôn mặt ánh lên vẻ rạng rỡ, tự hào!)

“Tôi viết bản thảo đầu bằng tiếng Anh qua lý trí dựa trên những trải nghiệm và kiến thức tôi học hỏi được ở phương Tây trong suốt thời gian qua. Riêng bản tiếng Việt này, tôi viết từ tiếng của lòng tôi”! Đài Trang chia sẻ.

Điều đó rõ ràng đã được cộng hưởng và vang xa với tiếng lòng của đông đảo kiều bào xa Tổ quốc và bè bạn năm châu!

Trong căn nhà nhỏ và gian trưng bày ấy, cây đàn thập lục và tiếng đàn ấy đã vang ngân và tiếp tục vang xa ở bên kia bán cầu...

Toronto – Hà Nội đầu tháng 7/2017.                                                          

Châu Phú