Vì sao người Việt như tôi luôn kinh ngạc trước Singapore

Có lẽ trong số các đất nước đã đến trên một lần, thì Singapore là đất nước lần nào cũng làm tôi ngạc nhiên…

Đến Singapore nếu chỉ đi khơi khơi, chúng ta cũng sẽ chỉ gặp một đất nước, một thành phố phồn vinh đầy ánh sáng muôn màu, một sự hấp dẫn “nông cạn” về vật chất. Nếu chỉ quan tâm đến mua sắm, dần dần những trung tâm thương mại ở Hà Nội hay Sài Gòn cũng mọc lên, sự thâm nhập của các tập đoàn thương mại nước ngoài làm cho các thành phố lớn xích lại gần nhau hơn bao giờ hết. Ở đâu chúng ta cũng thấy nhôm thấy kính, thấy thang máy và thấy ánh đèn hoa lệ và rực rỡ…

Nếu xét từ khía cạnh đó, Singapore hay Hongkong cũng chẳng có gì hấp dẫn. Đặc biệt kém hấp dẫn hơn nữa vì đó là một đất nước không hề có tài nguyên thiên nhiên du lịch, không có di sản kỳ quan, cũng chẳng có những bờ biển cát trắng trải dài với hàng dừa ngút mắt bên kia là biển xanh ngăn ngắt…

Ấy thế mà sao mỗi lần đến với đất nước này, lại thấy nó hấp dẫn đến thế, cuốn hút đến thế, đáng sống đến thế… tới mức mà có người ví von nó như là thiên đường, dù chỉ là một “thiên đường nhân tạo?” 

Đến Singapore nếu chỉ đi khơi khơi, chúng ta cũng sẽ chỉ gặp một đất nước, một thành phố phồn vinh đầy ánh sáng muôn màu

Tôi đã từng ngỡ ngàng trước những chiếc công-ten-nơ chở cát xây dựng trong thành phố, trông hoàn toàn giống những chiếc thùng xe của xe tải thùng kín chở vật liệu xây dựng ở Việt Nam. Chỉ khác là, trong khi ở ta dù quy định bắt buộc xe tải thùng kín phải có nắp đậy ở trên thì những cái nắp đó “gọi là có”, còn ở họ lâu nay cái nắp đó đậy kín mít không thể lọt chút cát nào ra ngoài đường. Chỉ một ví dụ cũng giúp phần nào hiểu tại sao môi trường của Singapore trong sạch hơn hẳn ở ta, vì ngay từ những chuyện nhỏ như vậy từng người, từng doanh nghiệp… đều tôn trọng, còn ở ta thì chỉ làm một cách chiếu lệ. 

Không biết bao nhiêu lần tôi hỏi những người công nhân đang đào hố trên mặt đường (ở đâu chẳng phải đào đường!) rằng họ làm thế nào mà sau khi đào xong có thể trả lại mặt đường phẳng phiu cho thành phố. Có lẽ bởi họ buộc phải bỏ công sức lâu gấp 3 lần chúng ta khi lấp hố, nghĩa là đầm đất và tưới nước thế nào đó, làm đi làm lại đến mức chỉ cần vá đường lên trên là bằng mặt đường cũ luôn, không phải chờ lún nữa. Nếu để lại trên mặt đường một cái mô lồi lên như thế, hoặc lõm xuống thành hố gây tai nạn, có thể bị kiện sạt nghiệp công ty thi công như chơi. 

Ở Singapore tất cả những chỗ có thể trồng cây được đã là “rừng”. Đứng ngoài có thể thấy độ rậm rạp thậm chí không đi qua được, nhưng chỉ đi theo đường cái vài trăm mét lại thấy “khu rừng” đó chấm dứt, và té ra sau lưng nó có cả một sân bóng hoặc công xưởng… Có lẽ do thiếu thốn không gian sống, nên người ta phải trân trọng từng chút một để cố gắng có thêm dưỡng khí. 

Lần gần đây nhất tôi đi cùng người cha già với chiếc xe lăn đến với Singapore, và suốt chuyến đi nhận được thường xuyên những sự quan tâm giúp đỡ. Khi đi cùng người phải dùng xe lăn mới nhận thấy thành phố có một sự chu đáo đến mức kinh ngạc với những người khuyết tật: đâu đâu cũng có thang máy để người khuyết tật sử dụng đi lên các nhà cao tầng, xuống tàu điện ngầm… Thậm chí chỉ một cái bậc thềm khi không đủ điều kiện làm dốc để lên, người ta cũng đặt một cái “bàn nâng” chỉ vài chục xăng-ti-mét đầy đủ vách kính đảm bảo an toàn. Vỉa hè nào cũng có dốc lên cho xe lăn. 

Tất cả những chi tiết dù rất nhỏ đến rất lớn, đều thấy chúng được thiết kế ra nhằm phục vụ con người đến mức chu đáo cao nhất. Đi khắp thành phố không bao giờ phải lo về vấn đề… vệ sinh cá nhân. Bố tôi phải than lên: “Khắp nơi đi vệ sinh chỗ nào cũng có, cực kỳ sạch sẽ mà miễn phí.”  

Đi đâu cũng nhìn thấy những dấu hiệu điếu thuốc lá gạch chéo và ở dưới ngắn gọn hai từ: “By law” (“Bị cấm bởi luật!”) thế là đủ.  

Hai từ ấy nói lên quá nhiều điều: tất cả đều dựa trên nền tảng pháp luật nghiêm minh. Từ đó, mỗi con người ai ai cũng tự giác chấp hành. Họ làm tất cả những điều đó, từ giữ môi trường trong sạch đến thái độ thân thiện cởi mở… đều ý thức được làm vì cái chung. Từ cái chung đó, môi trường cả về tự nhiên lẫn xã hội đều được nâng lên ở mức đáng mơ ước và chính họ lại được thụ hưởng chúng.  

Phúc Lai