Phát hiện dấu tích thời An Dương Vương

- “Kết quả khảo cổ đã chứng minh Thành Nội thuộc thời kỳ An Dương Vương là do người Việt đắp chứ không phải nước ngoài đắp như trước kia người ta vẫn lầm tưởng”, PGT TS Tống Trung Tín.

Trưng bày ảnh hiếm của 100 năm trước

Tọa  đàm khoa học “Kết quả nghiên cứu thành Cổ Loa từ năm 2007 tới nay” diễn ra ngày 3/12 tại Hà Nội cho thấy công tác khai quật đã đạt được những kết quả quan trọng trong việc đánh giá giá trị của khu di tích qua các thời kỳ lịch sử.

Phát lộ dấu tích thành lũy

Theo TS Nguyễn Văn Sơn, Giám đốc Trung tâm bảo tồn Di sản Thăng Long- Hà Nội cho hay từ các khai quật khảo cổ học bước đầu đã làm sáng tỏ về lũy, hào của cư dân giai đoạn Đông Sơn (muộn) ở Cổ Loa, giai đoạn đắp thành thời An Dương Vương và các lần đắp thêm ở hai vòng Thành Trung, Thành Ngoại vào giai đoạn lịch sử mà cụ thể một trong những lần đó thuộc thời Lê Trung Hưng.

TS Trịnh Hoàng Hiệp, Viện Khảo cổ học cho biết Kết quả nghiên cứu 3 vòng thành (giai đoạn 2007 - 2014) cho thấy kỹ thuật đắp Thành Nội và Ụ hỏa hồi phía đông bắc Thành Nội hoàn toàn khác với kỹ thuật đắp Thành Ngoại, Thành Trung, khu vọng gác; xuất lộ gốm Đông Sơn, đồ sắt và di tích bếp lửa nằm dưới lũy Thành Trung.

Nếu giai đoạn Đông Sơn, Thành Ngoại, Thành Trung hay vọng gác giai đoạn Đông Sơn, thành được đắp hình vòng cung, rồi các giai đoạn đắp tiếp theo cũng có hình dáng như vậy thì kỹ thuật đắp Thành Nội và Ụ hỏa hồi cho thấy các lớp đất đắp ở các giai đoạn khác nhau đều có tính thống nhất. Đó là tạo mặt phẳng chứ không đắp đất thành hình vòng cung và không có hiện tượng cắt đất như kỹ thuật đắp Thành Trung.

Vật liệu được sử dụng để đắp thành lũy được khai thác từ hào nằm bên ngoài thành. Thông qua địa tầng thành cho thấy thành có cột địa tầng đảo ngược so với hào. Phần lớn bức tường thành đất được xây dựng liên tục trong một khoảng thời gian tương đối nhanh. Nhìn chung, sự kết hợp của các đồ tạo tác, tương phản kỹ thuật xây dựng và niên đại các bon phóng xạ cho thấy đa số các lũy được xây dựng bởi một xã hội địa phương bản địa.

Đây là một phát hiện mới gây chú ý

Có hay không kết cấu mái tồn tại trên các thành lũy Cổ Loa?

TS Trịnh Hoàng Hiệp cho rằng với nguồn tư liệu khảo cổ học và cố sử có thể khẳng định rằng thành Cổ Loa là tòa thành đất sớm nhất, có quy mô lớn nhất ở Việt Nam và Đông Nam Á, được đắp dưới thời vua An Dương Vương (thế kỷ thứ 3-2 trước Công nguyên).

Ông Hiệp cho hay trước đây, lịch sử thành Cổ Loa đã được ghi chép ở nhiều bộ sử cổ của Trung Quốc và Việt Nam. Tuy nhiên, trong các bộ sử đó nhiều sự kiện không thống nhất về địa điểm, nội dung, thời gian mở đầu và kết thúc. Bởi vậy, giới học thuật và công chúng rất khó tra cứu, đối sánh để tìm ra cái chung, cái thống nhất.

“Với kết quả nghiên cứu lần này, chúng ta đã có xác định được chắc chắn niên đại của thành Cổ Loa” TS Trịnh Hoàng Hiệp nói. Bên cạnh đó, ông Hiệp sự hiện diện của các mảnh ngói và đá là một phần của văn hóa vật chất của Cổ Loa. Vấn đề này cần tiếp tục nghiên cứu.  

“Việc thu được lượng lớn mảnh ngói, đá này đã gợi mở nhiều giả thiết quan trọng cho việc tiếp tục nghiên cứu về thành Cổ Loa, về việc có hay không một kết cấu mái tồn tại trên các thành lũy Cổ Loa? Đó còn là một điều rất đáng kinh ngạc về sức sản xuất của người Việt cổ” TS Trịnh Hoàng Hiệp nêu vấn đề.

PGS.TS Nguyễn Quang Ngọc - Phó Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam phát biểu: “Đây là một vương thành thì chắc chắn phải có dấu tích đền đài, cung điện, thậm chí có người còn nghĩ tới nó có thể là nơi manh nha của đô thị đầu tiên. Tôi nghĩ là do chúng ta chưa đào tới thôi. Nếu chúng ta không làm khai quật khảo cổ học thì chắc chắn chúng ta sẽ mất đi rất nhiều”.

Tại buổi tọa đàm, GS- TSKH Lưu Trần Tiêu, Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia cho rằng những kết quả khảo cổ học công bố lần này cho thấy một bước tiến mới trong nghiên cứu thành Cổ Loa nói riêng và lĩnh vực khảo cổ học nói chung.

“Các nhà khoa học đã bắt đầu tiếp cận theo hướng nghiên cứu chi tiết. Trước đó, ở lĩnh vực khảo cổ học, chúng ta thường tiếp cận theo hướng nghiên cứu tổng thể,” GS  Lưu Trần Tiêu nhìn nhận.

Cuối buổi tọa đàm, các đại biểu cũng tham gia kiến nghị rằng sau khi khai quật, chúng ta cần lựa chọn một khu vực tiêu biểu nhất của khu di tích Cổ Loa để có thể tiếp tục nghiên cứu, phục hồi, trên cơ sở đó giúp du khách trong và ngoài nước nhận diện toàn bộ di tích.