Xem nội dung chuyên gia tư vấn về dịch sởi

 PGS.TS Trần Như Dương: Cháu đã được tiêm vacxin MMR lúc 12 tháng tuổi là đúng lịch. Trong khi có dịch sởi nếu có điều kiện anh có thể cho cháu đi tiêm mũi 2 sớm hơn so với lịch hẹn với điều kiện mũi 2 phải cách mũi 1 ít nhất là 1 tháng. Chưa có cơ sở khoa học nào khẳng định hạt mùi có tác dụng trong phòng và điều trị bệnh sởi. Hiện nay, tại các bệnh viện cũng hết sức chú trọng đến việc kết hợp điều trị Đông Tây y cho các bệnh nhân. 

PGS.TS Trần Như Dương (áo trắng đang trả lời độc giả) - Ảnh: Lê Anh Dũng

PGS.TS Bùi Vũ Huy: Về mặt lý thuyết, virus sởi là loại virus sau khi mắc bệnh có thể gây ảnh hưởng đến khả năng đề kháng của cơ thể. Vì vậy, người mắc bệnh, đặc biệt là trẻ em, có nguy cơ bội nhiễm thêm một số bệnh do vi khuẩn khác, như: lao, tiêu chảy kéo dài, những bệnh kế tiếp sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của các cháu.

Những năm 80 của thế kỉ trước, bản thân tôi đã gặp những hậu quả này. Tuy nhiên, hiện nay kinh tế đất nước chúng ta đã tốt, điều kiện ăn uống, chăm sóc sức khỏe đã được cải thiện rất nhiều. Vì vậy các hậu quả trên hiếm gặp. Theo ý kiến của tôi, khi trẻ bị bệnh cần cố gắng chăm sóc tốt để sức khỏe các cháu hồi phục nhanh. Chúc anh/chị thành công!

TS Phạm Thanh Thủy: Theo như những triệu chứng bạn mô tả, thì bé nhà mình không bị sởi vì sởi thường kéo dài 1 tuần và phải có phát ban.

Nếu mẹ đã tiêm phòng sởi và có cho con bú, thì cháu bé cũng có khả năng có miễn dịch một phần. Tuy nhiên để đảm bảo cho con không bị sởi thì cần phải cho bé tiêm phòng theo lịch của y tế phường.

PGS.TS Bùi Vũ Huy:  Trước khi trả lời câu hỏi của chị, tôi xin giới thiệu qua 1 chút về bản thân để chị hiểu. Bản thân tôi đã làm công tác chăm sóc, điều trị bệnh nhân trên 30 năm, tôi cũng tham gia chăm sóc và điều trị nhiều loại bệnh khác nhau. Bất kể bệnh nào, theo kinh nghiệm của tôi, cũng có một tỉ lệ nhất định những biến chứng nặng hoặc bệnh diễn biến nặng.

Tình huống này hay gặp ở trẻ nhỏ hoặc người già, hoặc ở những người đang có bệnh mãn tính. Bệnh sởi là bệnh do virus gây nên, và thường tự ổn định. Tuy nhiên các biến chứng có thể xảy ra đối với những cá thể như trên.

Chính vì vậy theo ý kiến của tôi, chúng ta không nên coi thường bất cứ bệnh nào. Hơn nữa, Tổ chức y tế thế giới cũng như Bộ Y tế đã phải chi rất nhiều tiền để tiêm vắc xin sởi nhằm phòng chống loại bệnh này. Vì vậy, chúng ta cũng không nên coi thường bệnh sởi.

PGS.TS Trần Như Dương: Cũng giống như các vacxin khác, sau khi tiêm vacxin sởi, trẻ cũng có những phản ứng sau tiêm. Một trong những biểu hiện đó có thể là sốt nhẹ và nổi ban ít. Các triệu chứng này sẽ nhanh chóng mất đi mà không ảnh hưởng gì đến sức khỏe của trẻ. Tuy nhiên, chị cần phải theo dõi sức khỏe của cháu nếu cháu có sốt cao, mọc nhiều ban kèm theo chảy nước mắt, mắt đỏ, nhiều gỉ mắt thì chị cần phải đưa cháu đến y tế cơ sở được khám và tư vấn tiếp vì có trường hợp trẻ có thể đã bị nhiễm bệnh trước khi tiêm phòng.

TS Trần Như Dương: Trong trường hợp cháu nhà chị như vậy đã được coi là tiêm đủ 2 mũi vacxin phòng sởi. Như vậy, cháu có khả năng được bảo vệ phòng chống bệnh sởi. 

Trong các bệnh truyền nhiễm có nhiều bệnh lây theo đường hô hấp (như sởi, cúm, ...), có nhiều bệnh lây theo đường tiêu hóa (như tả, lỵ, ....) hoặc có những bệnh lây theo đường niêm mạc (như viêm não Nhật bản, bệnh dại, ...).

Trong các đường lây nhiễm trên, đường hô hấp là đường có khả năng lây truyền mạnh và cao nhất. Điều này đã được nền y học thế giới ghi nhận, đặc biệt là trong các vụ dịch cúm, sởi, ... Chúng ta nên hiểu rằng lây theo đường hô hấp xảy ra ngay cả khi chúng ta cười, nói chuyện, các mầm bệnh sẽ bắn ra môi trường qua nước bọt, sẽ lan ra môi trường xung quanh.

- Vì sao Bộ chưa công bố dịch? Bản thân tôi mỗi khi có dịch xảy ra, với tư cách là người thầy thuốc, tôi cũng rất muốn thông báo và tư vấn cộng đồng để chăm sóc và cùng phòng chống dịch. Điều này sẽ hạn chế được quá tải, hạn chế được lây chéo cũng như hạn chế được những vất vả mà cán bộ y tế có thể tránh được.

Tuy nhiên, cũng có nhiều yếu tố chi phối vấn đề thông báo dịch. Ví dụ như ở mức độ nào đó có thể gây tâm lý hoang mang cho cộng đồng, có thể ảnh hưởng đến kinh tế đất nước... Vì vậy, có lẽ các nhà quản lý phải cân nhắc kỹ vấn đề này. Đây là ý kiến của riêng tôi. Tôi mong rằng chúng ta cùng hiểu và hợp tác.

TS Phạm Thanh Thủy đang trả lời độc giả - Ảnh: Lê Anh Dũng

- Dịch tễ: Có tiếp xúc với bệnh nhân sởi hoặc ở địa phương đang có dịch sởi.

- Sau 2-3 ngày xuất hiện ban sởi: Ban mọc từ mặt lan xuống thân và chân tay trong thời gian 3 ngày tiếp theo. Trong khoảng thời gian này bệnh nhân thường sốt rất cao và mệt mỏi, có thể có tiêu chảy.

PGS.TS Trần Như Dương: Cháu đã được tiêm vacxin sởi, quai bị, rubella mũi 1 vào lúc 18 tháng tuổi là rất tốt. Việc phải đưa cháu đi theo mẹ trong điều kiện thực tế của chị cũng không phải quá lo lắng.

Trong chuyến công tác, chị không nên đưa cháu đến những chỗ đông người, những chỗ có nguy cơ cao lây nhiễm bệnh sởi như bệnh viện, phòng khám...nơi đang thu dung và điều trị bệnh nhân sởi nếu không cần thiết. Chị và cháu tuyệt đối không tiếp xúc với bệnh nhân sởi hoặc các trường hợp sốt phát ban. Chị chú ý đảm bảo vệ sinh, dinh dưỡng và chế độ nghỉ ngơi tốt cho cháu, chú ý giữ gìn trẻ không bị nhiễm lạnh. Chúc 2 mẹ con chị có chuyến công tác thành công.

TS Phạm Thanh Thủy: Các biện pháp phòng tránh bệnh sởi:

- Tiêm phòng vacxin là biện pháp phòng bệnh sởi một cách chủ động và hiệu quả nhất. Cần tiêm phòng vacxin sởi đúng lứa tuổi và đủ liều theo khuyến cáo của y tế dự phòng. Khi tiêm phòng thì mỗi cá nhân sẽ bảo vệ được bản thân và làm giảm được sự lây lan sởi trong cộng đồng.

PGS.TS Trần Như Dương: Hiện nay, Bộ Y tế và Dự án tiêm chủng mở rộng đang thực hiện tăng cường an toàn tiêm chủng trong đó hết sức chú trọng đến việc khám sàng lọc chỉ định trước tiêm chủng.

Trường hợp cháu đến các cơ sở y tế được khám sàng lọc và thực hiện các tạm hoãn tiêm chủng hoặc chống chỉ định tiêm chủng theo quy định của Bộ Y tế mà y tế cơ sở đang thực hiện là đúng quy định. Chị cần làm theo các hướng dẫn của cán bộ y tế để đảm bảo an toàn tiêm chủng cho cháu. 

Trẻ cần được tiêm đủ 2 mũi vacxin sởi đúng lịch để đảm bảo phòng chống bệnh sởi. 

PGS.TS Trần Như Dương

 PGS.TS Trần Như Dương: Trường hợp của cháu tiêm mũi 1 lúc 9 tháng tuổi là đúng lịch. Theo lịch của dự án tiêm chủng mở rộng thì đến 18 tháng tuổi cháu sẽ được tiêm mũi 2. Tuy nhiên, trong trường hợp chị Khanh muốn cho cháu đi tiêm sớm hơn thì phải đảm bảo mũi 2 cách mũi 1 ít nhất là 1 tháng và chị có thể đưa cháu tới các cơ sở tiêm chủng dịch vụ để được tư vấn cụ thể hơn.

Biểu hiện rôm sẩy là biểu hiện thường thấy ở trẻ nhỏ và biểu hiện này không có liên quan đến việc tăng nguy cơ lây nhiễm bệnh sởi. Chị có thể đưa cháu đến các phòng khám da liễu để các bác sĩ chuyên khoa có thể khám, tư vấn thêm.