"Hai cấp tòa vi phạm nghiêm trọng tố tụng vụ ông Vươn"

Kháng nghị của chánh án TAND Tối cao.

Gần hết thời hạn giao đất, ông Vươn có đơn xin tiếp tục được giao đất nhưng UBND huyện Tiên Lãng không cho, ra thông báo là ngưng đầu tư. Ngày 23-4-2008, huyện ra Quyết định 460 thu hồi 21 ha đất đầm. Tiếp đến ngày 7-4-2009, huyện tiếp tục có Quyết định 461 thu hồi nốt hơn 19 ha đất đầm còn lại. Không đồng tình, ông khiếu nại Quyết định 461 nhưng UBND huyện Tiên Lãng đã bác khiếu nại. Vì thế, tháng 8-2009, ông đã khởi kiện vụ án hành chính ra tòa Tiên Lãng, yêu cầu hủy quyết định nêu trên. Theo ông Vươn, quyết định thu hồi của huyện là sai vì chưa hết thời hạn giao đất. Nếu hết thời hạn phải chuyển sang giao hoặc cho thuê…

Cuối tháng 1-2010, xử vụ kiện, tòa Tiên Lãng đã bác yêu cầu khởi kiện của ông Vươn,quyết định giữ nguyên quyết định thu hồi đất của Tiên Lãng. Ông đã kháng cáo bản án này. Thụ lý vụ án, cấp phúc thẩm đã cho huyện Tiên Lãng và ông Vươn thỏa thuận. Sau đó ông đã có đơn xin rút kháng cáo để UBND huyện tiếp tục giao đất. Trên cơ sở này, tháng 4-2010, TAND TP Hải Phòng có quyết định đình chỉ xét xử. Bản án hành chính sơ thẩm đương nhiên có hiệu lực...

Sơ thẩm: Nhiều sai sót

Theo kháng nghị, ông Vươn khởi kiện quyết định của UBND huyện Tiên Lãng là đúng thủ tục. Tuy nhiên, việc giải quyết vụ án sau đó, ở cả hai cấp đều có nhiều vi phạm tố tụng nghiêm trọng.

Cụ thể, khi xét xử sơ thẩm, TAND huyện Tiên Lãng đã không xem xét đầy đủ các quy định của pháp luật, chưa tham khảo ý kiến của cơ quan chuyên môn về đất đai về tính hợp pháp của quyết định hành chính bị khởi kiện, quyết định giao đất ban đầu. “Kể cả khi coi việc thu hồi đất là đúng, mà tòa sơ thẩm không xem xét đến việc bồi thường thiệt hại cho người bị thu hồi, thì đó cũng được coi là lỗi chưa xem xét toàn diện vụ án” - kháng nghị nêu. Ngoài ra, bản án sơ thẩm còn có một nội dung trái với luật tố tụng hành chính, là quyết định giữ nguyên quyết định thu hồi đất của Tiên Lãng. (Tố tụng hành chính hiện hành, tòa án không có thẩm quyền này.)

Tại thời điểm thụ lý vụ kiện của ông Vươn (2-2010), TAND TP Hải Phòng đang thụ lý phúc thẩm vụ kiện của ông Vũ Văn Luân, cũng liên quan đến quyết định thu hồi đất của Tiên Lãng. Ngày 9-4-2010, tòa tạo điều kiện cho ông Luân và UBND huyện Tiên Lãng thỏa thuận giải quyết vụ kiện. Buổi thỏa thuận ấy, ông Vươn cùng có mặt. Tại buổi làm việc, đại diện huyện Tiên Lãng thể hiện quan điểm là nếu bên khởi kiện rút đơn thì huyện sẽ cho thuê đất. Biên bản buổi thỏa thuận có đóng dấu TAND TP Hải Phòng ghi rõ nội dung này nhưng là giữa ông Luân với Tiên Lãng.

Tuy nhiên, ông Vươn lại hiểu các cam kết trong buổi thỏa thuận đó cũng áp dụng với mình, nên ngày 19-4-2010 ông đã có “Đơn xin rút kháng cáo để UBND huyện tiếp tục giao đất”. Trong đơn, ông Vươn nêu lại nội dung thỏa thuận, thòng thêm câu: Nếu Tiên Lãng không cho ông thuê lại đất thì đơn này không có giá trị. Ngày 22-4-2010, TAND TP Hải Phòng mở phiên phúc thẩm, ông Vươn vắng mặt. Cho rằng ông đã rút kháng cáo nên HĐXX ra quyết định đình chỉ xét xử phúc thẩm, tuyên bản án sơ thẩm có hiệu lực.

Với cách giải quyết của cấp phúc thẩm, kháng nghị chỉ ra hàng loạt sai phạm: TAND TP Hải Phòng không thể gộp vụ ông Vươn với ông Luân làm một, vì như thế là chưa tạo điều kiện cho ông Vươn với UBND huyện Tiên Lãng thỏa thuận giải quyết vụ kiện. Về hiệu lực của đơn xin rút kháng cáo, ông Vươn có nêu điều kiện nếu Tiên Lãng không cho ông thuê lại đất thì đơn này không có giá trị nhưng tòa không xác minh, xem Tiên Lãng có chấp nhận và thực hiện điều kiện đó không.

Chưa hết, tại phiên xử phúc thẩm, ông Vươn vắng mặt, HĐXX không thể làm rõ được việc rút đơn có tự nguyện hay không, ý kiến các bên thế nào. Lẽ ra tòa phải hoãn phiên xử, triệu tập đương sự để làm rõ nội dung rút đơn, giải thích cho các bên hiểu về hậu quả của việc rút đơn…. Tòa không thực hiện các động tác này, vẫn xử phúc thẩm là vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của ông Vươn. “Giả sử giữa ông Vươn và Tiên Lãng có thỏa thuận tự nguyện thực hiện các thỏa thuận thì tòa cũng không thể ra quyết định đình chỉ vụ án, mà phải tuyên hủy bản án sơ thẩm để các đương sự tự giải quyết” - kháng nghị nêu.

Sau phiên phúc thẩm gần hai tháng, ông Vươn có đơn hỏi TAND TP Hải Phòng về thủ tục thuê đất. “Đây là cơ hội để tòa phát hiện ra các sai phạm nghiêm trọng của mình, đề nghị cấp có thẩm quyền ra quyết định kháng nghị giám đốc để sửa sai, tuy nhiên TAND TP Hải Phòng đã không tận dụng được cơ hội” - kháng nghị nhận định. Chưa hết, khi ông Vươn có đơn gửi tòa về việc giao đất, cho thuê đất thì người ký công văn trả lời cho ông Vươn là Thẩm phán Ngô Văn Anh, thành viên HĐXX phúc thẩm, là vượt thẩm quyền của chánh án. Theo một nguồn tin, dự kiến trong tuần này, Tòa Hành chính TAND Tối cao sẽ mở phiên tái thẩm vụ án.

Báo chí nêu TAND Tối cao mới biết Những vấn đề nêu trên (sai phạm của hai cấp tòa - NV), TAND Tối cao chỉ được biết khi có phản ánh của các cơ quan thông tin báo chí, là căn cứ quy đinh tại khoản 2 Điều 67 Pháp lệnh Thủ tục giải quyết các vụ án hành chính để TAND Tối cao kháng nghị theo thủ tục tái thẩm. Kháng nghị tái thẩm nêu. - Ngày 14-2, Liên Chi hội Nuôi trồng Thủy sản Nước lợ huyện Tiên Lãng có đơn kiến nghị Công an TP Hải Phòng xem xét dấu hiệu vi phạm các quy định về quản lý đất đai của những cá nhân liên quan đến việc giao, thu hồi đất, cưỡng chế không đúng luật của UBND huyện Tiên Lãng. Đồng thời, yêu cầu huyện Tiên Lãng bồi thường thiệt hại về sản xuất của các hộ nuôi trồng thủy sản mà huyện đã thu hồi không đúng luật. - Ông Vũ Văn Luân, chủ của hơn 17 ha đầm tại xã Vinh Quang, cho biết hôm nay (15-2) ông sẽ có đơn đề nghị TAND Tối cao kháng nghị hủy quyết định đình chỉ xét xử phúc thẩm vụ án hành chính của TAND TP Hải Phòng về việc thu hồi khu đầm của ông Luân. - Chiều 14-2, bà Nguyễn Thị Mai, Chánh án TAND TP Hải Phòng, cho biết đã yêu cầu hai thẩm phán Ngô Văn Anh và Cao Thành Ngọc giải trình và kiểm điểm khi biết có việc tổ chức cho các đương sự thỏa thuận. Dự kiến ngày 16-2, Ban Cán sự Đảng TAND TP sẽ có cuộc họp xem xét kiểm điểm với hai thẩm phán trên. TAND TP Hải Phòng cũng sẽ yêu cầu TAND huyện Tiên Lãng kiểm điểm trách nhiệm của hai thẩm phán tòa huyện liên quan vụ án trên.