- Con đường chiến lược quân sự chạy dọc theo dãy núi Hồng Lĩnh (Hà Tĩnh) có vị trí hết sức quan trọng cả thời chiến lẫn thời bình nay đã bị tập đoàn các loại xe tải băm nát, chia cắt dùng làm bãi tập kết vật liệu. Người dân thì kêu trời, đường quân sự bị cày nát nhưng mỏ đá lại tiếp tục được cấp.

Quy hoạch mỏ lạ lẫm

Trong khi hàng loạt mỏ đá được cấp sát khu dân cư, cạo trắng những rừng thông có chức năng phòng hộ đã làm người dân nơi đây bức xúc chưa nguôi, thì mới đây người dân xóm 1, xóm 15 Vượng Lộc lại phải chứng kiến cảnh thêm một khu rừng thông lâu năm bị chặt hạ để cho Cty CP xây lắp VLXD Thiên An vào khai thác đá.

Con đường chiến lược quân sự 58 đang ngày đêm bị các tập đoàn xe chở đất, đá cày nát.

Theo đó, mỏ đá Thiên An được cấp phép từ năm 2008, mãi đến tháng 10/2011 mới được UBND tỉnh cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng rừng thuộc Ban QL rừng phòng hộ Hồng Lĩnh quản lý sang khai thác mỏ đá. Văn bản 3460 do ông Lê Đình Sơn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh ký.

Đáng chú ý, thời điểm này, Thủ tướng Chính phủ đã có văn bản 6033A ngày 30/8/2011, về việc dừng cấp phép khai khoáng trên phạm vi cả nước.

Mỏ đá mới được cấp lại có vị trí sát sườn với khu dân cư, khu lăng mộ lâu đời của người dân nơi đây.

Ông Võ Quang Minh, trưởng thôn 14, người có khu mộ tổ tiên nằm trên khu vực cấp phép cho Cty Thiên An bức xúc: Chúng tôi là người dân mà chẳng được biết mỏ cấp cho ai, khi nào. Chỉ khi thấy công ty mang máy móc đến triệt hạ cây, đào đất, làm đường thì mới biết, lại có thêm mỏ đá được cấp phép.

Duy Tuấn
Mỏ đá Hồng Vượng chia cắt con đường quân sự 58.

Điều gây bức xúc hơn là việc nhà ông Minh có 8 ngôi mộ nằm trên khu vực UBND tỉnh cấp phép, thế nhưng DN không tiến hành đền bù, kiểm đếm hay thoả thuận với gia chủ.

“Chúng tôi không hiểu vì sao tỉnh lại cấp phép hàng loạt mỏ đá sát khu dân cư như thế. Các ông trên tỉnh có biết được người dân ở đây khổ như thế nào không?”, ông Minh nói.

Ngoài Cty Thiên An thì còn có thêm mỏ đá mới được cấp phép cho Cty H.L.P, nằm sát ngay đập thuỷ lợi Khe Trúc.

Hiện công ty này mới chặt cây trên rừng, chưa khai thác.

Một điều đáng chú ý nữa, con đường nằm dưới chân hàng loạt mỏ đá ở xã Vượng Lộc chính là con đường chiến lược quân sự 58, có vai trò rất quan trọng trong chiến lược quốc phòng an ninh.

Nay, con đường đang ngày đêm bị những đoàn xe chở đất, đá cày nát. Nhiều đoạn đường bị chia cắt bởi những đống VLXD của doanh nghiệp.

“Con đường này nối từ QL8, chạy dọc theo núi Hồng Lĩnh xuống các xã ven biển và tiếp nối với con đường 22/12, chạy vào Vũng Áng. Trong thời chiến cũng như thời bình, nó có vai trò rất quan trọng trong chiến lược quân sự”, một vị lãnh đạo Bộ CHQS tỉnh Hà Tĩnh cho biết.

Cũng theo lãnh đạo này, sau chiến tranh, con đường này được giao cho Sở GTVT quản lý, hiện tại đang có một dự án nâng cấp, mở rộng con đường này, và ông cũng rất bất ngờ trước việc đường bị mỏ đá phá nát như vậy.

Không biết rồi khi dự án tiến hành tiếp thì tỉnh sẽ xử lý thế nào đối với các mỏ đá này.

Trốn mìn như trốn bom Mỹ

Là người sống ngay tại xóm 15 nên ông Nguyễn Văn Quế, Chủ tịch UBND xã Vượng Lộc thấu hiểu được cảnh tình của người dân nơi đây đã khổ sở như thế nào khi bị mỏ đá bao vây. Bản thân ông cũng như hàng trăm người dân nơi đây đều rất bức xúc.

Kho mìn lộ thiên tại mỏ đá Ngọc Hải. Người dân không biết trong đó có bao nhiêu khối lượng mìn nhưng nhìn thấy kho mìn làm cách nhà dân chưa đầy 100m thì hoảng hốt lo sợ.

Có những thời điểm xe tải phá nát đường, những trận mưa đá từ nổ mìn bay vào nhà dân, chính ông Quế đã cho phép người dân xóm 15 lập sào chắn, ngăn không cho xe di chuyển nữa, yêu cầu các doanh nghiệp phải thực hiện đúng cam kết.

Thế rồi đâu lại vào đó. Người dân vẫn phải chịu trận khi các DN vào kinh doanh trên địa bàn.

“Việc cấp phép mỏ là của tỉnh và huyện. Người dân ở đây chịu khổ, chúng tôi chỉ kiến nghị, đề xuất chứ chẳng làm được gì. Phản ánh bức xúc của người dân thì các DN nói là xã gây khó dễ để kiếm chác, mà không phản ánh thì người dân lại nghĩ chúng tôi thông đồng. Khổ lắm”, ông Quế bày tỏ.

Ông Quế cũng cho biết, trong những năm qua đã có gần 100ha rừng có chức năng phòng hộ trên địa bàn xã đã được cấp phép cho các DN khai thác đá.

“Chặt cây khai thác đá thì được tiền thuế nhưng mất đi môi sinh, ảnh hưởng môi trường. Cấp quá gần khu dân cư, khu lăng mộ nên người dân rất bức xúc”.

Ông Quế kể, có những trận nổ mìn khai thác đá làm chấn động cả một vùng rộng, như động đất. Người dân trong xóm phải trốn chạy ẩn nấp, sợ bị đá bay vào đầu. Và đã có nhiều trường hợp suýt chết vì đá văng đã được lập biên bản.

Bà Nguyễn Thị Loan, một cư dân xóm 15 kinh hãi kể lại, lần nổ mìn mới đây nhất của Cty Hồng Vượng khiến nhiều người dân bực tức vì chủ mỏ nổ mìn mà không thông báo. Bản thân bà lúc đó đang đi hái rau thì nghe tiếng nổ, phải lao vào bụi tre trốn.

“Sống trong thời bình mà phải trốn chạy mìn nổ như thời chiến tranh. Mà ngày trước có máy bay địch đến thì được báo động, tìm chỗ trốn chứ có một số mỏ đá thích là nổ, không kể giờ giấc. Mỗi lần mìn nổ thì có sức công phá như bom tấn, nhà cửa, vườn tược rung chuyển. Cứ đến buổi trưa hoặc chiều là chúng tôi phải đi tìm con, cháu về để ẩn nấp. Chẳng may bị đá bay vào đầu thì chẳng biết làm sao”, bà kể.

Bà Loan cho biết, sau lần thoát chết mới đây của anh Võ Văn Thép, nhiều người dân nghĩ ra cách đối phó, phải đội mũ bảo hiểm ngay cả khi ở trong nhà, hoặc ra ngoài đường. May ra đá rơi vào đầu thì còn đỡ hơn là không có mũ bảo hiểm.

Mặc dù chỉ được phép khai thác đá nhưng tại mỏ của Cty CPTM Trường Kỳ lại tiến hành xúc đất để bán. Việc làm sai trái này đã lâu nhưng không được các cơ quan chức năng biết đến.

Ông Nguyễn Văn Anh, bí thư xóm 15 kiến nghị, bà con bức xúc quá, họ nói rằng, các cơ quan quản lý phải xem lại việc cấp phép mỏ đá hàng loạt ở đây. Người dân đang rất bức bối, không chỉ lo sợ cho họ mà còn các thế hệ con cháu. Nếu không đình chỉ một số mỏ đá thì phải di dân cho họ, để được sống an toàn.

Cấp phép mỏ đá, DN bán đất

Trong quá trình thu thập thông tin về các mỏ đá ở xã Vượng Lộc thì chúng tôi đã ghi lại được hình ảnh, Cty CPTM Trường Kỳ vẫn ngày đêm đào đất bán cho các xe tải, mặc dù công ty này chỉ được phép khai thác đá.

Về nguyên tắc đất không được phép xúc bán mà phải để lại để thực hiện công việc hoàn thổ. Việc làm trái phép như vậy nhưng chẳng có cơ quan chức năng nào biết đến.

Duy Tuấn