Bảo hiểm xã hội (BHXH) và cơ quan chức năng liên quan đã phát hiện, xử lý một số vụ việc trục lợi trong lĩnh vực BHXH, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), Bảo hiểm y tế (BHYT) ở một số địa phương.
Nhiều mánh khóe trục lợi
Tình trạng lạm dụng, trục lợi quỹ ốm đau, thai sản, xảy ra khi người lao động sử dụng giấy chứng nhận nghỉ việc giả để hưởng BHXH hoặc được các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cấp không đúng quy định để thanh toán chế độ BHXH.
Qua đó, cơ sở khám chữa bệnh cũng trục lợi quỹ BHYT bằng việc quyết toán công khám, tiền thuốc, dịch vụ kỹ thuật... từ thẻ BHYT của người mua Giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH.
Điển hình cho tình trạng này là vụ việc tại Phòng khám đa khoa tư nhân ở Đồng Nai (đã khởi tố); Trạm Y tế phường Đồng Văn, thị xã Duy Tiên, tỉnh Hà Nam (Công an tỉnh Hà Nam đang xác minh)...
Tình trạng trục lợi quỹ BHXH còn xảy ra khi người sử dụng lao động đề nghị giải quyết hưởng chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức phục hồi sức khỏe trong thời gian đi làm hưởng lương, nghỉ phép, nghỉ không lương, nghỉ việc riêng, điều trị tai nạn lao động… hoặc, người sử dụng lao động và người lao động thỏa thuận với nhau chỉ đóng 6 tháng BHXH hoặc tăng mức đóng BHXH cao bất thường trong thời gian 6 tháng trước khi sinh con để hưởng trợ cấp thai sản...
Về tình trạng trục lợi hưởng BHXH một lần dưới hình thức ủy quyền, lợi dụng nhu cầu cấp thiết của người lao động muốn nhận tiền BHXH một lần sớm để trang trải khó khăn trước mắt, một số đối tượng đã tổ chức thu gom sổ BHXH của người lao động thông qua hình thức cầm cố, ủy quyền.
Đây là hành vi mua, bán sổ BHXH, không chỉ gây thiệt thòi lớn cho người lao động khi chỉ nhận được 1/3 đến 1/2 giá trị thực của cuốn sổ BHXH mà về lâu dài còn tạo sức ép lên hệ thống an sinh xã hội.
Tình trạng lạm dụng, trục lợi quỹ bảo hiểm thất nghiệp diễn ra đối với các trường hợp người lao động đang trong thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp, nhưng thực tế lại có việc làm (người lao động đã ký Hợp đồng lao động chính thức với đơn vị sử dụng lao động) nhưng không khai báo với Trung tâm giới thiệu việc làm.
Khi hết thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp, người lao động lập hồ sơ đề nghị cơ quan BHXH truy đóng BHXH bắt buộc cho khoảng thời gian này.
Lạm dụng, trục lợi quỹ BHYT, xảy ra khi nhân viên cơ sở y tế sử dụng thẻ BHYT của người nhà hoặc lấy mã thẻ của người bệnh BHYT đã đến khám trước đó để lập hồ sơ chứng từ đề nghị thanh toán chi phí; móc nối với đối tượng “cò” lập hồ sơ bệnh án khống cho người tham gia bảo hiểm nhân thọ để vừa trục lợi bảo hiểm nhân thọ, vừa trục lợi BHYT. Thực tế này đã xảy ra tại Bệnh viện đa khoa Thái An, Bệnh viện Trường đại học y khoa Vinh, Nghệ An.
Về phía người bệnh, người bệnh mượn thẻ BHYT của người khác để đi khám chữa bệnh hoặc sử dụng thẻ BHYT đi khám chữa bệnh nhiều lần để lấy thuốc sử dụng không vì mục đích điều trị cho bản thân…
Tăng cường giám sát, xử lý nghiêm
Trước thực trạng trên, ngày 18/9/2023, BHXH Việt Nam ban hành Công văn số 2853 đề nghị Bộ LĐ-TB&XH tiếp tục quan tâm, tăng cường công tác thanh tra đối với các đơn vị chậm đóng BHXH, BHTN, BHYT…
Phối hợp với cơ quan BHXH đẩy mạnh rà soát, chia sẻ dữ liệu nhằm ngăn chặn tình trạng người lao động hưởng BHTN không đúng quy định và thu hồi số tiền hưởng về quỹ BHTN…
Với Bộ Y tế, BHXH đề nghị tăng cường chỉ đạo trong công tác phối hợp thanh tra, kiểm tra việc tổ chức thực hiện công tác khám chữa bệnh BHYT và thanh toán chi phí khám chữa bệnh BHYT; xử lý kịp thời các hành vi vi phạm do gian lận BHYT của cơ sở khám chữa bệnh và người bệnh…
BHXH Việt Nam cũng đề nghị UBND tỉnh, thành phố, chỉ đạo các cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan tăng cường kiểm tra, giám sát các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn trong việc chấp hành pháp luật về BHXH, BHTN, BHYT; nắm bắt tình hình “sức khỏe” của doanh nghiệp để có cảnh báo kịp thời.
Vũ Văn Điệp, Vũ Tuấn Anh, Hoàng Tư Giang, Trần Quang Ninh
.svg){kind=icon}
