Không để nhóm lợi ích quy tụ, vận động mua phiếu

- Trò chuyện với PGS.TS Lê Quốc Lý, Phó giám đốc Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh về công tác giám sát, kiểm tra trong Đảng.

Đẩy mạnh kiểm tra trong Đảng

Tròn một năm thực hiện Nghị quyết TƯ 4 về vấn đề chỉnh đốn Đảng, theo ông, khâu kiểm tra, giám sát trong Đảng đã có chuyển biến gì chưa?

-  Hội nghị TƯ 4 lần thứ 11 của Đảng đã nêu có một bộ phận không nhỏ đảng viên tha hóa biến chất. Thực tế trong hệ thống chính trị và trong Đảng có một bộ phận đã có những biểu hiện yếu kém, sa sút. Đảng phải đấu tranh với xu hướng này và muốn đấu tranh thì phải kiểm tra giám sát.

PGS.TS Lê Quốc Lý: Sức chiến đấu của Đảng hiện tại phải nói thẳng là đã yếu đi. Điều này chính các nhà lãnh đạo của Đảng đã phải thừa nhận. Ảnh: Lê Nhung

Việc đổi mới hệ thống chính trị lần này nhất định phải rà soát, làm thế nào để Đảng cầm quyền lãnh đạo đất nước nhưng Đảng phải tuân thủ pháp luật, hiến pháp với một khuôn khổ nhất định.

Tại cuộc gặp với các tập đoàn kinh tế gần đây, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nói rằng sai phạm ở một số tập đoàn lớn diễn ra trong một thời gian dài, nhưng đội ngũ đảng viên tại đó tê liệt không đấu tranh với các biểu hiện tiêu cực. Theo ông, sức chiến đấu của những đảng viên chân chính hiện nay có còn mạnh mẽ không? Liệu ngoài cơ chế tự kiểm tra, giám sát thì Đảng cần tạo điều kiện như thế nào để phát huy vai trò giám sát của quần chúng nhân dân?

- Sức chiến đấu của Đảng hiện tại phải nói thẳng là đã yếu đi. Điều này chính các nhà lãnh đạo của Đảng đã phải thừa nhận.

Có mấy lý do: những hành vi sai trái được che đậy rất kỹ, rất khéo, rất kín nên khó phát hiện. Những hành vi đó lại được bao che kỹ nên từ cấp chi bộ đến TƯ đều khó phát hiện. Thêm nữa, trong quá trình đấu tranh với tiêu cực, người tố cáo, đấu tranh thường phải chịu thiệt thòi, bị cô lập, khiến người ta nhụt chí đấu tranh.

Cũng phải nói thêm hệ thống thanh tra kiểm tra của chúng ta chưa hiệu quả. Báo chí đã đưa, dư luận đã nói về việc thanh tra nhiều nhưng không phát hiện được sai phạm.

Theo tôi, đến lúc này cần phải xây dựng lại cơ chế giám sát, kiểm tra, thanh tra.

Cụ thể, phải có những báo cáo giám sát thanh tra ngay từ giai đoạn đầu, không để cho bất cứ hành động mờ ám nào có cơ hội diễn ra.

Thứ hai, cần phát huy vai trò đấu tranh và kiểm tra giám sát ngay từ cơ sở. Các hoạt động cần công khai ngay từ cơ sở để dân biết, đảng viên biết.

Thứ ba, cần gắn trách nhiệm của cơ quan quản lý. Chẳng hạn, vụ việc đó nếu đã được kiểm tra mà không phát hiện ra sai sót gì nhưng nếu có cơ quan khác vào kiểm tra phát hiện ra được sai phạm thì những người kiểm tra trước đó phải chịu trách nhiệm.

Chất vấn trong Đảng: Phải minh bạch từ cơ sở

Ngoài kiểm tra, giám sát như ông nói thì việc chất vấn trong Đảng cũng được xem là một hình thức giám sát rất tốt. Nhưng mãi gần đây Ủy ban Kiểm tra TƯ mới ban hành hướng dẫn thực hiện việc chất vấn của cấp ủy viên tại các kỳ họp ban chấp hành đảng bộ các cấp. Theo ông, để chất vấn trong Đảng phát huy hiệu quả cần chuẩn bị những tiền đề gì?

- Chất vấn trong Đảng rất tốt. Tuy nhiên, người chất vấn phải hiểu vấn đề. Còn nếu chất vấn không có thông tin thì không làm được gì. Bởi đưa ra vấn đề gì ra phải có chứng cứ. Điều đó có nghĩa cần tạo cơ chế để công khai thông tin, tài liệu, số liệu.

Giống như câu chuyện người ta phản ánh là mất tiền chỗ này chỗ kia để chạy việc, chạy chức, chạy tội… nhưng khi điều tra không phát hiện ra chạy ở đâu cả. Đó là vì thiếu thông tin. Đúng là chỉ có thông tin truyền miệng. Người này nói với người kia thì có vẻ như sự việc đó là có thật nhưng hỏi đến bằng chứng thì không có.

Vậy nên muốn chất vấn có hiệu quả phải công khai, minh bạch từ cơ sở. Thông tin về các loại hoạt động của các cấp phải rõ ràng, ngay từ người lãnh đạo. Anh công tác ở đâu, sống ở chỗ nào, đi du lịch có tận dụng tiền ngân sách, có dùng vé máy bay, mua cho cả vợ con gia đình từ tiền công để đi không. Ở khách sạn bằng tiền gia đình hay tập thể. Tất cả từ những việc như vậy cũng phải minh bạch thì người ta mới chất vấn được.

Phải gắn việc chất vấn với  lấy phiếu tín nhiệm trong Đảng như thế nào?

- Lấy phiếu tín nhiệm tôi cho là rất tốt. Song như chính Nghị quyết TƯ 4 chỉ ra, đó là vấn đề lợi ích nhóm. Vì chuyện lợi ích nhóm nên việc lấy phiếu cũng phải tổ chức một cách thực sự hiệu quả chứ nếu không cũng lại gắn với lợi ích nhóm.

Rồi người có nhiều phiếu chưa chắc đã có uy tín cao, người thực sự cống hiến cho dân cho nước và người ít phiếu cũng chưa chắc đã là người xấu, không đủ năng lực.

Việc này vì vậy cần gắn với cơ chế chất vấn, cơ chế công khai minh bạch, kiểm tra giám sát để làm sao không quy tụ nhóm lợi ích với nhau, để rồi vận động mua phiếu.

Khi nói một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên tha hóa thì nói thật chính bộ phận đó cũng sẽ ảnh hưởng đến lá phiếu và nếu đã như thế thì việc bỏ phiếu cũng chưa phải là chính xác.

Hoạt động chất vấn tại QH vừa qua được người dân đánh giá cao. Vậy theo ông, chất vấn trong Đảng nên chăng cũng cần được công khai để quần chúng nhân dân giám sát?

- Hoạt động chất vấn công khai ở QH vừa qua được tổ chức rất tốt. Tuy nhiên, QH có đặc thù là cơ quan lập pháp còn Đảng là theo cơ chế của một tổ chức, đòi hỏi công khai toàn bộ cũng không dễ.

Có thể tổ chức công khai ở một số nội dung nào đó. Tất nhiên, điều này phải được tính toán kỹ xem khâu nào nên công khai, khâu nào nên để cho các đảng viên chất vấn nội bộ để có sự tranh luận thật tốt, để tìm ra chân lý trong Đảng.

Lâu nay, khâu vẫn được quan tâm nhiều nhất là công tác nhân sự trong Đảng. Song với quần chúng nhân dân thì mọi vấn đề về quy hoạch, bổ nhiệm, kỷ luật vẫn chỉ là vùng cấm. Theo ông, trong quá trình đổi mới hiện nay, Đảng có nên công khai, cởi mở hơn về công tác cán bộ?

- Phải nói thật là công tác cán bộ còn nhiều yếu kém. Vẫn có chạy chức chạy quyền, vẫn còn ê kíp, thân quen… Điều này ai cũng biết.

Để thực sự tìm ra người tài thì bộ máy tổ chức cần làm nhiều việc hơn nữa, cần chặt chẽ hơn nữa vì nếu không cẩn thận thì bỏ phiếu cũng là biểu hiện lợi ích nhóm để đánh đổ những cán bộ tốt, có năng lực. Nếu làm không cẩn thận thì sẽ là cơ hội cho kẻ xấu lọt vào hàng ngũ, bằng quen biết, tiền bạc. Thậm chí sẽ mua hết tất cả để leo dần lên trên. Như vậy chỉ càng làm suy yếu hệ thống.

Rõ ràng, trong tất cả các khâu nếu càng minh bạch thì càng tìm ra được người chân chính.

Lê Nhung