- Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp Đinh Xuân Thảo cho rằng có thể khởi tố một vụ án khác để xác định xem có việc bức cung, mớm cung, nhục hình với ông Nguyễn Thanh Chấn hay không.

Trao đổi với báo chí bên lề buổi thảo luận tổ chiều 11/11, ông Đinh Xuân Thảo cho biết:

Nếu lời ông Chấn khai là bị bức cung, mớm cung, nhục hình là đúng thì rõ ràng những người liên quan phải chịu trách nhiệm.

Để điều tra việc đó (có ép cung, nhục hình, tra tấn hay không - PV) thì phải khởi tố một vụ án khác.

Nếu án oan, án sai xảy ra do trình độ non yếu thì thôi không cần khởi tố, cứ thế quy trách nhiệm rồi bồi thường. Nhưng nếu điều tra viên có bức cung, mớm cung, nhục hình thì đó là hành vi vi phạm pháp luật hình sự và tố tụng hình sự, phải truy tố, xét xử những người đó - cụ thể là 8 điều tra viên phải chịu trách nhiệm.

{keywords}
Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp Đinh Xuân Thảo. Ảnh: Cẩm Quyên

Trách nhiệm là cả một chuỗi. Theo quy định hiện hành, anh cuối cùng - tòa án - phải chịu trách nhiệm, phải bồi thường cho ông Chấn. Nhưng trong trường hợp kết quả điều tra cho thấy có việc ép cung thật thì các điều tra viên sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự, đồng thời phải chịu cả trách nhiệm dân sự, lúc đó trách nhiệm của bên Tòa sẽ nhẹ bớt đi.

Trong câu chuyện này chắc chắn sẽ có người sai, người đúng. Làm thế nào để ông Chấn chứng minh được việc mình bị bức cung? Nếu không có bằng chứng có thể ông lại phạm tội vu khống?

Bây giờ cứ điều tra đã. Nếu khởi tố vụ án này (vụ bức cung) thì trong quá trình điều tra, những điều tra viên đó sẽ bị tách ra để điều tra riêng nhằm thu thập bằng chứng.

Nhiều khả năng việc ông Chấn bị bức cung là có thật, bởi ban đầu ông kêu oan, trước tòa cũng kêu oan nhưng trong biên bản lấy lời khai lúc điều tra thì ông lại nhận tội. Vậy phải có áp lực nào đó khiến ông phải làm thế?

Phải xem lại cả khi xét xử ông Chấn khai thế nào. Phải xem lại cả biên bản ghi lúc điều tra. Trước đây ông nhận tội rồi sau lại phản cung, không nhận, vậy xem lý do là gì?

Còn nếu ông Chấn kêu bị bức cung, bị nhục hình trong quá trình điều tra mà bên tòa án không xem xét lại thì đó là trách nhiệm của tòa án.

Hơn nữa, với các vụ nghiêm trọng (án mạng) thì bắt buộc phải có luật sư, phải xem ý kiến luật sư ra sao.

Vụ này cần xem xét lại một cách tổng thể. Án sai có thể có nhiều nguyên nhân. Có thể do sai sót trong điều tra hoặc cơ quan điều tra trình độ hạn chế, hoặc họ cố tình làm như thế để cho xong việc nên bức cung. Nhưng cũng có những tội phạm ngoan cố thực sự, dùng cách bình thường thủ phạm không thừa nhận tội, bắt buộc công an phải dùng biện pháp nghiệp vụ nên có thể nhầm lẫn, cần xem xét rất kỹ để phân biệt.

Nếu khởi tố vụ án điều tra việc ép cung thì cơ quan công an sẽ tìm mọi cách để có bằng chứng. Ở trong ngành công an có khâu về trinh sát trại giam, người ta theo dõi phạm nhân, kể cả những người ở cùng. Phạm nhân này thi hành án rồi (kể cả trong quá trình điều tra), họ nói với ai như thế nào đều được ghi âm lại.

Ông nghĩ với những diễn biến hiện nay có thể khởi tố vụ án điều tra việc bức cung được chưa? Theo ông nên giao cho Viện Kiểm sát hay Công an điều tra vụ án này?

Vụ án mới liên quan đến chính thủ phạm của vụ án này (là Lý Nguyễn Chung - PV) thì đương nhiên rồi, còn vụ án xem xét trách nhiệm của những người liên quan trong quá trình tố tụng trước đây thì nó là một vụ án khác. Phía công an cho biết  thẩm quyền thuộc Viện kiểm sát. Tốt nhất để Viện kiểm sát thực hiện việc đó (theo luật, trong trường hợp này viện kiểm sát tối cao phải tiến hành việc điều tra). Việc này nên thực hiện sớm để nhanh có kết luận, không nên kéo dài.

Về việc phục hồi và bồi thường cho ông Chấn, nhiều ý kiến cho rằng cần làm ngay chứ không cần đợi vì nếu đợi sẽ rất lâu?

Chủ tịch nước cũng đã có chỉ đạo rồi, phải làm sớm. Đúng là một ngày trong tù thì bằng cả năm ở ngoài, làm sao phải giải quyết sớm nhất cho người ta để phục hồi, không có lý do gì để chậm trễ. Việc anh truy tố người ra đầu thú cũng như quy trách nhiệm của những người trong thực hiện tố tụng trước đây là việc khác, còn người hoàn toàn bị oan thì đương nhiên phải phục hồi cho người ta, phải làm sớm, làm ngay.

Cẩm Quyên ghi