- Xã hội thường cho rằng DN là "nạn nhân" của tham nhũng, phải đưa hối lộ vì sự nhũng nhiễu trong cơ quan công quyền. Nhưng còn thực tế khác là nhiều DN thường chủ động hối lộ - Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhận định.

Đối thoại về phòng, chống tham nhũng lần thứ 12 giữa Chính phủ Việt Nam với cộng đồng các nhà tài trợ, đối tác phát triển quốc tế diễn ra hôm nay ở Hà Nội đề cập vai trò của DN và khu vực tư trong phòng, chống tham nhũng.

{keywords}
Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc kêu gọi các DN mạnh dạn tố cáo hành vi nhũng nhiễu, tham nhũng của cán bộ. Ảnh: VOV

Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh nêu bật nguy cơ tham nhũng, hối lộ trong hoạt động DN. Đặc biệt khi có sự cấu kết giữa DN với quan chức tha hóa sẽ hình thành những "nhóm lợi ích thân hữu".

Ông cho hay, bộ luật Hình sự quy định những chế tài nghiêm khắc đối với tội phạm về hối lộ, gian lận thương mại. Nhưng các quy định dường như vẫn chưa đủ.

Điệu tango cho chống tham nhũng

"Mặt trận pháp lý của Việt Nam đã tốt rồi... Nhưng những cảm nhận về chống tham nhũng cho thấy hiệu quả chưa như mong muốn. Tăng cường thực thi pháp luật cần có đột phá" - Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam Victoria Kwakwa nhấn mạnh. 

Bà cũng cho rằng, Việt Nam cần đi theo hướng tiếp cận về phòng hơn là chống tham nhũng, thay vì chờ nó xảy đến thì cần phòng ngay từ gốc. Cần hiện đại hóa cơ quan hải quan, thuế, đấu thầu cạnh tranh trực tuyến để giảm cơ hội hối lộ...

Đại diện ĐSQ Australia nhấn mạnh Việt Nam cần xây dựng một "văn hóa chống tham nhũng", "đạo đức ứng xử nghề nghiệp", trong khi đại diện từ ĐSQ Đan Mạch nhấn mạnh việc tạo ra một môi trường cạnh tranh, công bằng, giúp DN giảm chi phí không chính thức...

Giống như điệu tango phải có hai người, đại diện từ ĐSQ Đan Mạch ví von chống tham nhũng ở Việt Nam không thể hành động đơn lẻ, không chỉ cần nỗ lực của tập thể mà phải chống cả từ hai phía "cung - cầu" tham nhũng.

Đại diện ĐSQ New Zealand thì cho rằng, khi tăng cường hội nhập kinh tế quốc tế, tham gia các cơ chế hiệp định thương mại, hay sắp tới là TPP, Việt Nam có cơ hội lớn tiếp cận đầu tư mới, nhập khẩu công nghệ mới... Nếu không chống tham nhũng hiệu quả thì Việt Nam không thể tận dụng hiệu quả của các hiệp định thương mại.

Trong khi đó, đại diện ĐSQ Thụy Điển cho hay các DN nước ngoài sẽ ngần ngại vào đầu tư Việt Nam nếu môi trường kinh doanh không minh bạch, công bằng. Thụy Điển tiếp tục kiến nghị Chính phủ phải tăng cường vai trò giám sát của báo chí trong chống tham nhũng.

Liêm chính, minh bạch

Lắng nghe các ý kiến, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trao đổi, nhận thức xã hội thường cho rằng DN là "nạn nhân" của tham nhũng, phải đưa hối lộ vì sự nhũng nhiễu trong các cơ quan công quyền.

"Điều đó đúng nhưng chưa đủ. Còn một thực tế khác là nhiều DN thường chủ động hối lộ nhằm đạt được lợi thế không chính đáng trong cạnh tranh trên thương trường hoặc để trốn tránh trách nhiệm pháp lý khi có sai phạm" - ông cho hay.

Vì thế, Phó Thủ tướng khẳng định, bên cạnh xử lý nghiêm công chức, viên chức nhũng nhiễu, nhận hối lộ, Việt Nam cần có chế tài đủ mạnh để răn đe, xử lý hành vi đưa hối lộ, đặc biệt nghiêm khắc với những DN coi hối lộ như một "giải pháp" trong kinh doanh, một cách thức để tạo lợi thế, hình thành "nhóm lợi ích".

Bên cạnh đó, ông cũng nhấn mạnh nguyên tắc "liêm chính" trong kinh doanh. Theo đó, việc cam kết về trách nhiệm xã hội, phát triển bền vững và thực hành liêm chính phải được coi là những giá trị cốt lõi của mỗi DN. Nhưng thực hiện liêm chính nếu chỉ có một vài DN hành động đơn lẻ thì khó thành công, nhất là họ có nguy cơ bị phân biệt đối xử, mất cơ hội kinh doanh do các DN khác có được lợi thế cạnh tranh không chính đáng.

Do đó, Phó Thủ tướng ủng hộ nỗ lực của các hiệp hội DN, ngành hàng ở Việt Nam và VCCI tổ chức thực hiện các sáng kiến để cùng hành động, thực hiện liêm chính.

Về cơ chế, chính sách, hệ thống pháp luật, ông nhấn mạnh yếu tố "minh bạch" như một tiêu chí để tham nhũng khó có thể phát sinh, tồn tại. Ông kêu gọi các bộ ngành, cơ quan trung ương tham mưu, đề xuất với Chính phủ sửa đổi, bổ sung kịp thời các văn bản pháp luật về phòng, chống tham nhũng nhằm hạn chế tối đa các kẽ hở, tạo môi trường cho tham nhũng. Ông cũng khẳng định những nỗ lực về đơn giản hóa thủ tục hành chính, phát huy vai trò báo chí trong phòng chống tham nhũng.

Phó Thủ tướng cũng kêu gọi các DN mạnh dạn, chủ động tố cáo hành vi nhũng nhiễu, tham nhũng của cán bộ, công chức.

Linh Thư - Hồng Nhì