Mỹ cho rằng hành xử “khiêu khích và đơn phương” của TQ đặt ra những hoài nghi về việc nước này sẵn sàng tuân thủ luật pháp quốc tế.

Phó trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề chiến lược và đa phương Michael Fuchs nhấn mạnh quan điểm trên, cho hay Washington muốn ASEAN và TQ sẽ “thảo luận thực sự và có ý nghĩa” để thực thi đầy đủ sự tự kiềm chế theo tinh thần Tuyên bố ứng xử được các bên nhất trí năm 2002 (DOC), hướng tới bộ quy tắc mang tính ràng buộc chính thức (COC).

{keywords} 

TQ đơn phương hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 tại vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của VN

 

"Chúng tôi kêu gọi các bên làm rõ và nhất trí tự nguyện đóng băng các hành động làm leo thang tranh chấp và gây bất ổn”, phó trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phát biểu tại hội thảo về Biển Đông do Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) tổ chức ở Washington.

Ông cho biết đã chuyển chi tiết đề xuất cho TQ và các nước ASEAN. Đề xuất “đóng băng” sẽ tùy thuộc vào các bên liên quan nhưng Washington cho rằng có thể bao gồm cam kết không thiết lập các tiền đồn mới hay chiếm giữ lãnh thổ mà bên tuyên bố chủ quyền khác đã có trước thời điểm ra đời của DOC năm 2002.

Các bên liên quan còn có thể làm rõ những hành động bị coi là khiêu khích và đâu là nỗ lực duy trì hiện trạng tồn tại từ lâu trước năm 2002.

Phó trợ lý Ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh, các bên tuyên bố chủ quyền có thể nhất trí kiềm chế thực thi các biện pháp đơn phương chống lại những hoạt động kinh tế tồn tại từ lâu của bên tuyên bố chủ quyền khác ở các khu vực tranh chấp.

"Thỏa thuận sẽ không ảnh hưởng đến bất kỳ bên nào cho tới khi tất cả các bên nhất trí tuân theo các điều khoản đưa ra. Hơn nữa, việc đóng băng nếu được thông qua sẽ không làm phương hại tới giải pháp giải quyết tranh chấp chủ quyền”, ông Fuchs nói.

Theo ông, việc đóng băng sẽ tạo ra môi trường thuận lợi cho các cuộc đàm phán về COC để “giảm thiểu nguy cơ phát sinh sự cố nguy hiểm”.

Cũng tại hội thảo Biển Đông do CSIS tổ chức diễn ra trong hai ngày bắt đầu từ tối 10/7, Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ Mike Rogers đã cáo buộc“hành xử tham vọng và gây hấn” của TQ nhằm kiểm soát lãnh thổ và tài nguyên ở Biển Đông.

“Không ai muốn đối đầu, không ai tìm kiếm xung đột nhưng chúng ta phải có hành động ngăn chặn cái mà TQ cho là thế giới không quan tâm, đó là hành động của họ đối với các nước láng giềng ở Biển Đông. Chúng ta cần mạnh mẽ hơn, cần làm tăng sức mạnh cho các bạn bè và đồng minh của chúng ta trong khu vực”, ông phát biểu.

Thái An (theo Reuters)