Các nhà ngoại giao Philippines và Trung Quốc bắt đầu đạt được tiến triển tháo gỡ căng thẳng xung quanh vụ đụng độ giữa tàu ở Biển Đông. Cả hai bên nhất trí rút lui những phản đối ngoại giao về bế tắc này.

Tàu hải giám Trung Quốc ở bãi đá ngầm Scarborough. Ảnh Getty Images

Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario hôm 13/4 cho biết, Trung Quốc đã rút một trong ba tàu hải giám tại bãi đá ngầm Scarborough. Tuy nhiên, bế tắc vẫn chưa chấm dứt ở khu vực cách bờ biển phía tây bắc Philippines với hai tàu Trung Quốc vẫn đang ngăn chặn một tàu phòng vệ bờ biển Philippines khỏi việc bắt giữ tàu cá Trung Quốc vì bị cáo buộc đánh bắt trái phép.

Theo ông del Rosario, đại sứ Trung Quốc tại Philippines đã đưa ra các đề xuất chấm dứt đụng độ. Vụ việc này xuất hiện sau nhiều tháng căng thẳng gia tăng về chủ quyền với khu vực giàu nguồn cá và trữ lượng dầu khí ở Biển Đông.

Hải quân Philippines hôm qua đã rút một tàu chiến - con tàu cố gắng bắt giữ các ngư dân Trung Quốc mà hải quân nói rằng hoạt động trái phép ở vùng biển của Philippines. Philippines đã thay thế tàu Gregorio del Pilar mà họ mua từ Mỹ năm trước bằng một tàu phòng vệ bờ biển trong một động thái giảm nhẹ căng thẳng và để phù hợp với chiến lược của Trung Quốc khi điều tàu phi quân sự ra khu vực. Trung Quốc đã đưa một số tàu hải giám ra vùng đụng độ để ngăn chặn việc bắt giữ ngư dân.

Một số nhà quan sát cho rằng, dường như cả hai bên đều muốn giải quyết vụ việc trước khi các tàu cá Trung Quốc mắc kẹt ở bãi đá ngầm Scarborough cạn kiệt lương thực, thực phẩm. Một nhà phân tích nhấn mạnh, mặc dù chính phủ Philippines và Trung Quốc đều tuyên bố cứng rắn về chủ quyền quốc gia ở Biển Đông, nhưng họ đều đang lo lắng tìm ra các biện pháp để làm dịu tình hình nhằm ngăn chặn các khả năng đối đầu trong tương lai.

Trung Quốc, một cường quốc quân sự khu vực, đã dính líu vào nhiều cuộc tranh chấp chủ quyền lãnh thổ ở Biển Đông với Philippines, Malaysia, Brunei và Việt Nam. Tranh chấp đã bùng lên trong vài tháng gần đây khi mọi chú ý bắt đầu tập trung vào trữ lượng dầu khí dồi dào được cho là nằm sâu dưới vùng biển.

Vụ đụng độ giữa Philippines và Trung Quốc bắt đầu vào hôm thứ ba khi tàu Gregorio del Pilar dừng lại để kiểm tra các hoạt động của một số tàu cá Trung Quốc neo ở bãi đá ngầm Scarborough. Họ phát hiện ra ngư dân Trung Quốc đã đánh bắt trái phép một số sinh vật hàng hải. Tàu này dự định trở lại hôm sau để bắt giữ các ngư dân. Tuy nhiên, vào hôm thứ tư, hai tàu hải giám Trung Quốc đã tới khu vực, ngăn không cho tàu Philippines bắt giữ ngư dân và châm ngòi căng thẳng.

Hôm thứ năm, Philippines cho biết, Trung Quốc đã điều động tàu thứ ba ra khu vực. Trong cuộc họp báo ngắn, người phát ngôn bộ ngoại giao Trung Quốc Lưu Vĩ Dân đã mô tả tàu Trung Quốc là các tàu phi quân sự. Trung Quốc sau đó đã rút đi một tàu khỏi khu vực đụng độ.

Thái An (theo Wall Street Journal)