Hai cuốn sách mới Sài Gòn chở cơm đi ăn phở và Sài Gòn ồ bỗng ngon ghê! của tác giả Ngữ Yên có thể xem là một combo sách khám phá, trải nghiệm văn hóa ẩm thực Sài Gòn đầy thú vị trên kệ sách viết về chuyện ăn uống hiện nay.

Bộ sách là tập hợp những câu chuyện về ẩm thực Việt Nam nói chung được nhìn từ góc Sài Gòn. Tính cách, lối tư duy kiểu người Sài Gòn cũng chi phối trong phương pháp, văn ngôn.

Trong đó, có Sài Gòn của dân tứ chiếng, tứ hải giai huynh đệ. Là hội tụ những món ăn thật quen thuộc còn mang hương vị quê nhà như: bát canh chua, mắm kho quẹt… nhưng cũng có những món ăn đậm chất vùng miền như tô canh khế, nồi lẩu rắn, nồi cháo nấm tràm… Và những món đang bàn cãi nảy lửa, như món thịt chó. 

{keywords}

Ngữ Yên thuộc tuýp người viết (và ăn) không ưa khoa trương mà tự nhiên. Người đọc như thể được tham gia vào một cuộc tán dóc, cà kê trên bàn nhậu vỉa hè hay một cuộc đàm luận thú vị bên mâm cơm ngày nhàn rỗi. Ông khéo léo đưa vào đó một hàm lượng y thực, ghi chép ẩm thực, và dĩ nhiên, không thiếu những công thức chế biến của những đầu bếp có tên tuổi lẫn vô danh.

Trên tất cả, sau món ăn là lịch sử, là ân tình, ký ức, sự chuyển dịch của tâm tính cộng đồng. Giọng điệu hài hước, thâm thúy xuyên suốt hai tập sách át cái "mùi" khô khan của sử liệu, khiến chuyện của trăm, ngàn năm trước sống động, thơm lành và quen thuộc như một bữa cơm nhà.

Từ câu chuyện ẩm thực, bức tranh về đời sống Sài Gòn trong mắt của những người dân nhập cư cũng hiện lên sống động. Sài Gòn không có đặc sản nhưng lại ôm vào, nâng niu đặc sản của mọi vùng miền, quốc gia. Có những khu chợ người Quảng, những “thiên đường” món Bắc, những phố ẩm thực Hàn, Nhật, Thái…

Nhiều bài viết được giới thiệu trong tập sách là chuyện “một thuở”, có thể xem như chất liệu vi lịch sử để người ngày sau có thể hiểu hơn về “ngày xưa”, về một bối cảnh rộng lớn hơn phạm vị cái ăn, mâm ăn, bàn ăn thời tác giả đang sống, khám phá và viết.

Trong sự dịch chuyển của món ăn, cách ăn, có thể nhìn thấy những phóng chiếu đổi thay của dòng đời, thế cuộc. Như Ngữ Yên đã viết trong lời mở sách, bao nhiêu nước đã về xuôi, tồn hư thật vô thường.

T.Lê