Dù sở hữu số vốn lên tới hàng nghìn tỷ USD và có quy mô hoạt động trên toàn cầu nhưng không ít “ông lớn” vẫn phải “cầu cạnh” Chính phủ Mỹ để tránh đối mặt với bi kịch phá sản.

TIN BÀI KHÁC:


‘Cá mập’ nhà đất xin viện trợ

Sau tuyên bố thua lỗ nặng trong quý I/2011, Tập đoàn cho vay thế chấp nhà lớn nhất nước Mỹ Fannie Mae lại phải cầu cứu Chính phủ khoản tiền cứu trợ 8,5 tỷ USD.

Báo cáo tài chính của tập đoàn công bố ngày 6/5 cho biết, trong ba tháng đầu năm nay, Fannie Mae lỗ 8,7 tỷ USD. Theo Fannie Mae, nguyên nhân thua lỗ là do giá nhà giảm 1,8% trong ba tháng đầu năm khiến số nhà bị tịch thu tăng lên khi nhiều chủ nhà vay tiền thế chấp để mua nhà, nhưng phải bỏ nhà khi giá bán không bằng số tiền vay thế chấp.

Với khoản đề nghị cứu trợ trên, tổng số tiền mà tập đoàn ngân hàng này vay Chính phủ Mỹ từ tháng 9/2008 lên tới 99,7 tỷ USD. Đây là gói cứu trợ lớn nhất của Chính phủ đối với một công ty.

Trong khi đó, một “đại gia” cho vay thế chấp “anh em” của Fannie Mae là Freddie Mac mới đây cũng thông báo lỗ gần một tỷ USD trong quý đầu năm nay và có khả năng sẽ “cầu cứu” Chính phủ trong tương lai không xa.

Đây không phải lần đầu tiên hai “con cá mập” nhà đất Fannie Mae và Freddie Mac phải cầu viện Chính phủ. Năm 2007, bong bóng nhà đất Mỹ tan vỡ châm ngòi cho cuộc khủng hoảng cho vay tín dụng dưới chuẩn, từ đó gây ra cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu và suy thoái kinh tế.

Cùng với việc nền kinh tế số 1 thế giới khủng hoảng nghiêm trọng năm 2008, hai nhà cho vay thế chấp lớn nhất của Mỹ là Fannie Mae và Freddie Mac, chiếm 40% thị phần, với tổng tài sản vào khoảng 5.000 tỷ tuyên bố mất khả năng thanh toán gây chấn động thị trường tài chính thế giới.


Hai năm trôi qua kể từ khi nhận tiền cứu trợ từ Chính phủ, hoạt động kinh doanh của Fannie Mae vẫn không khá hơn và một lần nữa phải kêu cứu.

Lúc này, Tổng thống Obama nhận thấy Fannie và Freddie đang trở nên rất quan trọng trong chương trình giải cứu thị trường nhà đất, do đó hai “đại gia” bất động sản bắt đầu nhận được cứu trợ từ Chính phủ. Chương trình này nhằm mục đích tái cấp vốn hoặc điều chỉnh nợ cầm cố nhà cho 9 triệu người Mỹ để họ tránh khỏi cảnh bị tịch biên nhà.

Từ khi được Chính phủ thành lập lần lượt vào các năm 1938 (Fannie Mae) và 1970 (Freddie Mac) đến nay, hai ngân hàng thế chấp nhà đất này tạo điều kiện cho hàng triệu người Mỹ có mức thu nhập trung bình và thấp vay tiền mua nhà với lãi suất hợp lý. Trước khi cuộc khủng hoảng tài chính ở Mỹ xảy ra, Fannie Mae và Freddie Mac bơm 5.900 tỷ USD, tức khoảng 3/4 tổng vốn cho vay trên thị trường cầm cố nhà đất.

Tháng 12/2009, Chính phủ Mỹ tuyên bố hủy bỏ giới hạn viện trợ 400 tỷ USD đặt ra từ đầu cho hai đại gia nhà đất, nhưng cam kết trong ba năm tới Chính phủ vẫn sẽ hỗ trợ vốn bất chấp hai đại gia này thua lỗ bao nhiêu.

Như vậy, trong khi Mỹ đang cõng một khoản nợ công vượt ngưỡng 14.000 tỷ USD thì việc tiếp tục cứu trợ cho hai “đại gia” nhà đất này là một thách thức không nhỏ.

‘Gã khổng lồ’ xe hơi phó thác số mệnh

Rơi vào tình cảnh chung với Fannie Mae và Freddie Mac, Tập đoàn xe hơi lớn nhất nước Mỹ General Motors (GM) cũng phải “gửi gắm” số phận của mình cho Chính phủ.

Trước tình hình hiệu quả kinh doanh xuống dốc, ban lãnh đạo GM lập một bản kế hoạch tái cơ cấu với đề nghị cứu trợ lên tới 30 tỷ USD. Tuy nhiên, do nhận thấy sự thiếu khả thi của kế hoạch này, Chính phủ Mỹ quyết định bác đề nghị trên và giải cứu kiểu “nhỏ giọt”.


“Gã khổng lồ” GM được Chính phủ Mỹ không ít lần “giang tay cứu giúp”.

Ngày 21/4/2004, Bộ Tài chính Mỹ tuyên bố chi cho GM 19,4 tỷ USD trong vòng 60 ngày để tái cơ cấu các kế hoạch tránh phá sản. Tuy nhiên, con số này dường như không thấm tháp vào đâu so với những khoản thua lỗ khổng lồ. Vì vậy, đến ngày 23/5, GM lại được Chính phủ Mỹ đồng ý cho vay thêm 4 tỷ USD để tránh nguy cơ cạn vốn hoạt động.

Suốt hơn một thế kỷ, tập đoàn sản xuất ô tô General Motors là “một phần của sức mạnh Mỹ”. Trong suốt quá trình ra đời và trưởng thành, GM tiêu biểu cho một nền công nghiệp được coi là trái tim của sức mạnh kinh tế Mỹ. Nó tạo ra nhiều việc làm trình độ cao và thu nhập tốt, đồng thời cung cấp các sản phẩm đặc trưng của đất nước cho người Mỹ. Cùng với Chrysler, GM là trụ cột thứ 2 trong ngành sản xuất ô tô Mỹ không thể tồn tại trước sự khắc nghiệt của thương trường.

Liên tiếp nhận tiền cứu trợ nhưng hoạt động của GM vẫn không khá hơn và “gã khổng lồ” này đã phải đối mặt với thảm kịch phá sản. Đến lúc này, để cứu vãn hình ảnh của ngành công nghiệp xe hơi Mỹ, chính quyền của Tổng thống Obama quyết định tung 30 tỷ USD để mua lại 60% cổ phần của GM sau khi nộp đơn xin phá sản và tái cơ cấu toàn diện.

Ngân hàng lớn nhất Mỹ ‘hết hơi’

Trước GM không lâu, Chính phủ Mỹ cũng phải giang tay cứu giúp “đại gia” ngân hàng của nước này – Bank of America. Ngày 24/1/2009, Chính phủ Mỹ thông qua kế hoạch hỗ trợ 20 tỷ USD cho Bank of America, đồng thời còn đảm bảo 98,2 tỷ USD tài sản có vấn đề cho ngân hàng này.

Theo kế hoạch này, Bank of America sẽ sử dụng khoản tiền được lấy từ kế hoạch 700 tỷ USD được thông qua vào tháng 10/2008 vào việc hoàn thành thương vụ thâu tóm Merrill Lynch.


Bank of America cũng phải nhờ đến khoản viện trợ của Chính phủ để “xốc” lại hoạt động kinh doanh.

Bank of America trước đó lên tiếng yêu cầu Chính phủ trợ giúp khoản thua lỗ từ thương vụ với Merrill Lynch sau khi nhận biết giá trị tài sản của Merrill trong quý 4 giảm xuống chỉ còn 15-20 tỷ USD.

Ngoài ra, Chính phủ Mỹ “sẽ bảo đảm cho ngân hàng này tránh được các khoản thua lỗ lớn bất thường” đối với số tài sản trị giá 118 tỷ USD dựa trên các khoản tiền vay bất động sản và địa ốc, vốn đang đóng băng do cuộc khủng hoảng tín dụng và địa ốc.

Tuy nhiên, đổi lại sự ủng hộ này, Bank of America sẽ trao thêm cho Chính phủ một lượng cổ phiếu ưu đãi trị giá bốn tỷ USD, nâng tổng giá trị cổ phiếu thuộc sở hữu của Chính phủ Mỹ lên 45 tỷ USD. Chính phủ Mỹ trở thành cổ đông lớn nhất của ngân hàng này, nắm giữ 6% cổ phần. Ngoài ra, ngân hàng phải đồng ý giảm cổ tức hàng quý và giảm lương của các vị trí điều hành.

‘Đại gia’ ngân hàng khác kêu cứu

Danh sách các tập đoàn lớn của Mỹ làm ăn thua lỗ và phải “xin tiền” Chính phủ được nối dài bằng cuộc giải cứu của chính quyền Obama với ngân hàng lớn thứ 3 của Mỹ - Citigroup.

Theo quyết định công bố ngày 24/11/2008, Chính phủ Mỹ sẽ bảo lãnh cho lượng nợ xấu địa ốc và các tài sản “độc hại” khác với tổng trị giá 306 tỷ USD của Citigroup, đồng thời “bơm” thêm 20 tỷ USD cho ngân hàng này.

Nhờ có gói cứu trợ 20 tỷ USD của Chính phủ mà Citigroup thoát hiểm.

Để đổi lấy gói giải cứu này, Citigroup phải “nhường” cho Chính phủ Mỹ lượng cổ phiếu ưu đãi trị giá 27 tỷ USD và mức cổ tức 8%. Mức cổ tức này cao hơn mức cổ tức 5% mà Chính phủ Mỹ có được từ các gói đầu tư trong kế hoạch 700 tỷ USD vào các ngân hàng khác thời gian qua. Trước đó, như một phần của Chương trình giải cứu tài sản xấu (TARP), Bộ Tài chính Mỹ cũng đã đầu tư 25 tỷ USD vào Citigroup.

Bên cạnh đó, Chính phủ Mỹ cũng có được lượng chứng quyền trị giá 2,7 tỷ USD để mua cổ phiếu của Citigroup trong tương lai.

Citigroup từng là đế chế tài chính mạnh nhất tại Mỹ với tài sản 2.000 tỷ USD và là tập đoàn ngân hàng có mạng lưới dịch vụ lớn nhất thế giới - tại trên 100 nước. Tuy nhiên, do giá cổ phiếu sụt giảm mạnh, giá trị vốn hóa thị trường của Citigroup ở thời điểm được giải cứu chỉ còn có 20 tỷ USD.
Cũng theo thỏa thuận chung về việc giải cứu Citigroup, ngân hàng này nhất trí sẽ chịu khoản lỗ 29 tỷ USD đầu tiên cộng thêm 10% lượng thua lỗ tiếp theo trong danh mục tài sản xấu trị giá 306 tỷ USD được bảo lãnh này. Còn lại 90% khoản thua lỗ tiếp theo, Bộ Tài Chính Mỹ sẽ chịu trách nhiệm 5 tỷ USD, FDIC chịu trách nhiệm 10 tỷ USD, và FED “gánh” phần còn lại.

Citigroup không phải thay đổi ban lãnh đạo, nhưng chấp nhận áp dụng các hạn chế ngặt nghèo hơn đối với lương thưởng cho lãnh đạo và phải điều chỉnh những khoản nợ thế chấp xấu trong danh mục 306 tỷ USD này.

‘Ông lớn’ bảo hiểm được giải vây

Trong số các cuộc giải cứu của Chính phủ Mỹ đối với các “ông lớn”, có lẽ gói cứu trợ tập đoàn bảo hiểm AIG để lại dấu ấn nhất.

Trước sự ra đi của ngân hàng đầu tư Lehman Brothers, đánh dấu cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu và làm giá cổ phiếu rơi tự do trên các thị trường tài chính thế giới, giới chức Mỹ hết sức bối rối. Ngay lúc đó, thông tin thua lỗ của AIG được tung ra. Dường như mường tượng được ra viễn cảnh đổ vỡ hệ thống tài chính toàn cầu, giới lãnh đạo Mỹ đưa ra một quyết định lịch sử, đó là can thiệp để cứu AIG.

AIG là “ông lớn” đầu tiên được Chính phủ Mỹ giải cứu.

Theo thỏa thuận, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) cho AIG vay 85 tỷ USD trong hai năm. Đổi lại, Chính phủ Mỹ sở hữu 79,9% cổ phần AIG và có quyền thay thế ban lãnh đạo tập đoàn này. Quyết định mang tính bước ngoặt trên của Chính phủ Mỹ được giới phân tích đánh giá rất cao. Theo nhiều chuyên gia, nếu AIG phá sản thì việc này sẽ gây ảnh hưởng vô cùng nghiêm trọng tới thị trường. AIG sụp đổ cũng có nghĩa nhiều ngân hàng và quỹ đầu tư ở Mỹ sẽ mất khả năng nhận bảo hiểm trong trường hợp khó khăn.

AIG là công ty bảo hiểm lớn nhất thế giới, với hơn 100.000 nhân viên trên toàn cầu, hoạt động ở 130 nước. Tài sản của họ khoảng hơn 1.000 tỷ USD - một phần ba trong đó là tại châu Âu.

Đây cũng là một trong những công ty nước ngoài lớn nhất kinh doanh ở Trung Quốc. Lĩnh vực kinh doanh chính của công ty là bảo hiểm, nhưng không phải chỉ là bảo hiểm gia đình, mà công ty còn làm cho các doanh nghiệp lớn, và quan trọng nhất là ngân hàng. 

(Theo Báo Đất Việt)