Lùm xùm các vụ kiện hàng tỷ đô giữa Nga và Ukraina

Trận chiến giữa quân chính phủ Ukraina với phe li khai ở miền đông có thể đang chững lại, nhưng cuộc chiến pháp lý giữa Kiev và Moscow chỉ vừa mới bắt đầu.

Đơn kiện Nga đệ lên Tòa án Tối cao London (Anh) tuần trước yêu cầu Ukraina thanh toán 3 tỷ USD trái phiếu mà Nga đã mua của Kiev năm 2013, chỉ là một phần nhỏ so với 63 tỷ USD mà Ukraina đang đòi Nga phải trả trong các đơn kiện và tuyên bố pháp lý ở Stockholm và The Hague về việc sáp nhập bán đảo Crưm.

Tổng thống Ukraina Poroshenko và người đồng cấp Nga Putin. Các cuộc chiến pháp lý giữa hai bên khiến cho  quan hệ song phương càng căng thẳng. (Ảnh: The Daily Beast)

Trong khi đó, nhà xuất khẩu khí đốt Nga Gazprom PJSC đang đòi Kiev thanh toán các khoản nợ 32 tỷ USD, đẩy tổng số tiền mà hai bên đòi nhau lên gần 100 tỷ USD.

"Đây là một giai đoạn mới của sự bất hòa", hãng tin Bloomberg dẫn lời bình luận của Otilia Dhand, một nhà phân tích chính trị chuyên về Trung và Đông Âu của hãng Teneo Intelligence ở Brussels.

Theo đánh giá của giới luật sư và quan chức hai nước, trục xoay từ các vùng chiến sự tới các tòa án sẽ càng làm cho quan hệ song phương băng giá. Rất nhiều trong số các vụ kiện có thể kéo dài tới vài năm và mỗi vụ ngốn hàng chục triệu USD tiền án phí.

Trong khi đó, không có gì đảm bảo rằng mỗi bên sẽ có thể thu được tiền về nếu thắng kiện, bởi điều đó đòi hỏi phải săn lùng các tài sản nhà nước ở nước ngoài - một tiến trình cực kỳ phức tạp, tốn kém cả tiền bạc lẫn thời gian.

Dưới đây là chi tiết các vụ kiện lớn nhất đã hoặc sắp được đưa ra:

Nga kiện Ukraina

Nga đang đòi 3 tỷ USD trái phiếu châu Âu mà nước này bán cho Ukraina hồi tháng 12/2013, hai tháng trước khi Tổng thống Viktor Yanukovych - một đồng minh của Putin - bị người biểu tình lật đổ, dẫn tới việc Nga sáp nhập bán đảo Crưm khỏi Ukraina.

Nga cũng từ chối tham gia vào việc tái cấu trúc nợ mà Ukraina yêu cầu các cổ đông nước ngoài tham gia năm ngoái.

Hãng luật nổi tiếng Cleary Gottlieb Steen & Hamilton LLP, có trụ sở ở New York, là đại diện của Nga. Bộ trưởng Tài chính Nga Anton Siluanov cho biết hôm 17/2 rằng, Moscow muốn thanh toán đầy đủ 3 tỷ USD cùng 75 triệu USD tiền lãi và án phí. Ngay ngày hôm sau, Bộ Tài chính ở Kiev khẳng định, Ukraina sẵn sàng "bảo vệ mạnh mẽ các lợi ích của mình" tại tòa.

Theo Nicholas Peacock, một đối tác và trọng tài phân xử tại Herbert Smith Frehills LLP ở London, vụ kiện kể trên có thể mất 18 đến 24 tháng để xử lý.

Ukraina kiện Nga

Tháng trước, Tổng thống Ukraina Poroshenko tuyên bố trên truyền hình rằng, nước này sẽ đâm đơn kiện chống Nga sáp nhập Crưm lên Tòa án Công lý Quốc tế ở The Hague. Bộ Tư pháp ở Kiev thông báo, Ukraina sẽ đòi bồi thường thiệt hại hơn 1 nghìn tỷ (37 tỷ USD).

Các vụ kiện ở Tòa án Công lý Quốc tế nhìn chung tiến triển rất chậm, có thể mất nhiều năm mới xong, theo Peter Griffin, giám đốc quản lý của Slaney Advisors ở London.

Ông này cho biết thêm, tòa án này là nơi xét xử lý tưởng về tính hợp pháp của việc Nga sáp nhập Crưm, nhưng có quá nhiều vụ kiện khác liên quan đến Crưm có thể được quyết định trước, tạo một tiền lệ có thể ảnh hưởng tới việc ra phán quyết ở The Hague.

Naftogaz kiện Gazprom

Hãng năng lượng nhà nước Ukraina NAK Naftogaz Ukrainy mới đây đâm đơn ở Stockholm đòi hãng xuất khẩu khí đốt Nga Gazprom hoàn lại 26 tỷ USD, với lý do nguyên đơn phải trả quá cao cho các nguồn cung và được trả quá ít tiền trung chuyển.

Phán quyết đầu tiên của vụ này khó có thể được đưa ra trong nửa đầu năm 2016. Naftogaz cũng đã thuê luật sư để đòi bồi thường thiệt hại về những mất mát tại Crưm.

Gazprom kiện Naftogaz

Tháng 6 năm ngoái, Gazprom đâm đơn kiện đòi 29,2 tỷ USD chống lại Naftogaz ở Stockholm vì không thanh toán các nguồn cung và không nhập toàn bố số lượng khí đốt đã đồng ý mua.

Tháng trước, tập đoàn có trụ sở ở Moscow tuyên bố Ukraina còn nợ họ tổng cộng gần 32 tỷ USD.

Oschadbank kiện Nga

Tháng trước, hãng AT Oschadbank thuộc sở hữu nhà nước của Ukraina kiện Nga ở Stockholm về những tài sản bị mất ở Crưm. Tháng 8 năm ngoái, Tổng giám đốc Andriy Pyshnyi tuyên bố ông sẽ đòi khoảng 15 tỷ hryvnia và vụ kiện có thể kéo dài 4 năm.

Các công ty khác của Ukraina kiện Nga

5 vụ kiện khác nhằm vào Nga đã được các hãng Ukraina, bao gồm nhà cung cấp dầu khí Ukrnafta PJSC, ngân hàng Privat và Aeroport Belbek LLC, đưa ra ở The Hague về những tổn thất liên quan đến Crưm. Đại diện cho họ là hãng luật Hughes Hubbard & Reed LLP trụ sở ở New York.

Các nguyên đơn lập luận Nga đã vi phạm hiệp ước đầu tư song phương 1998 với Ukraina. Tuy nhiên, Nga tuyên bố sẽ không tham gia vào các tiến trình pháp lý này, bởi hiệp ước không thể đóng vai trò như một cơ sở để phân xử.

Thanh Hảo

Nhóm điều tra Anh nghi vấn lính Nga liên can vụ MH17 Một nhóm điều tra có trụ sở tại Anh cho rằng các binh sĩ Nga có thể có liên quan tới vụ chiếc máy bay MH17 của Malaysia bị bắn hạ hồi năm 2014. Hé lộ siêu vũ khí Mỹ muốn chế để cản Nga, Trung Giữa lúc ít được nhắc đến trong các bản tin liên quan đến Nhà nước Hồi giáo (IS) và Syria, Lầu Năm Góc bắt đầu thúc đẩy phát triển các loại vũ khí mới có thể cản chân Trung Quốc và Nga. Dự đoán khó tin: Nga sẽ sớm mất sức mạnh? Theo một số dự đoán mới được đưa ra, dân số, kinh tế và ảnh hưởng của Nga sẽ giảm mạnh trong 25 năm tới.