Quân nổi dậy vào Tripoli dễ dàng - Gaddafi đang ở đâu?

Sau 42 năm dài nằm dưới sự lãnh đạo Muammar Gaddafi, hàng nghìn người Libya đêm 21/8 đã đổ ra các đường phố ở thủ đô Tripoli để đón chào các đoàn xe chở quân nổi dậy kéo về, dường như không gặp phải bất cứ sự phản kháng nào của quân chính phủ.

TIN LIÊN QUAN:

Khi quân nổi dậy tiến vào Tripoli, không có dấu hiệu nào của Gaddafi. Tuy nhiên, sau lúc nửa đêm, ông này đã đưa ra lời cuối cùng, kêu gọi những người ủng hộ hãy bảo vệ thủ đô, đề nghị họ "cầm vũ khí đứng lên, không có gì phải sợ hãi".

Lên tiếng từ một địa điểm bí mật, bản thông điệp audio kéo dài chỉ 1 phút cho thấy Gaddafi có thể đang ở một nơi không an toàn.

Ngay sau lúc 1h sáng (giờ Tripoli), Gaddafi xuất hiện trở lại trên truyền hình lần thứ 4 trong 24 giờ đồng hồ, kêu gọi các thủ lĩnh bộ lạc ở nông thôn hãy tới Tripoli để đánh đuổi quân nổi dậy. 

Nhưng vị đại tá này giờ đây không thể gọi tên các con trai mình được nữa. Đại diện lực lượng nổi dậy ở London, Gumal Gamaty, tuyên bố tối ngày 20/8 rằng các chiến binh đã bắt giữ người con nổi tiếng nhất của Gaddafi là Saif al-Islam. Các thông tin sau đó nói hai người con trai khác của nhà lãnh đạo này là Saadi và Mohammed, đã bị bắt giam. "Saif đã bị bắt và bị giam ở một nơi an toàn", ông khẳng định trên Sky News.

Gamaty phủ nhận cảnh báo về những cuộc tấn công trả thù: "Tất cả người dân Libya đoàn kết để loại bỏ chính thể chuyên chế, thời đại 42 năm đen tối này... Chúng tôi đang hướng về phía trước để bắt tay vào một sự khởi đầu mới". 
 

Những giây phút quyền lực cuối cùng của Gaddafi dường như diễn ra với một tốc độ không kịp thở, khi những người trung thành với ông này có lẽ đã tan rã trong đêm. Điều này trái ngược với những dự đoán trước đó rằng quân nổi dậy nếu tiến vào Tripoli sẽ phải chiến đấu chiếm từng tòa nhà một, chống lại những người ủng hộ Gaddafi quyết kháng cự đến cùng vì họ chẳng còn gì nhiều để mất.

Nhưng điều đó đã không xảy ra. Khoảng 11h30 đêm, nhiều nhóm đông dân cư đã đổ ra các con đường dẫn tới Tripoli, với một chiến binh nổi dậy quấn khăn trên đầu nói rằng lực lượng nổi dậy lạc quan một cách thận trọng rằng bạo lực mà họ dự tính sẽ đối mặt trên đất thủ đô có thể không xảy ra.

"Chúng tôi đã dự tính gặp phải kháng cự", ông này nói với một phóng viên của Sky News trong bản tin truyền hình trực tiếp, khi họ ngồi giữa một đoạn đường chật cứng người dân ăn mừng. Vài phút sau đó có tin lữ đoàn bảo vệ Gaddafi trong nhiều tháng chiến đấu ác liệt vừa qua đã hạ vũ khí đầu hàng. "Tất cả chúng tôi đều hạnh phúc bởi vì Gaddafi phải ra đi sớm". 

Chiến dịch của quân nổi dậy đã tiến nhanh không ngờ kể từ ngày 19/8, khi các chiến binh của họ chiếm được thành phố nhiều dầu lửa Zawiyah cách trung tâm Tripoli chỉ 46km, khiến Gaddafi và những người ủng hộ ông này không còn nguồn nhiên liệu nào để dựa vào. Ngay cả khi ấy, các nhà phân tích cũng cho rằng những người ủng hộ Gaddafi sẽ thực hiện một cuộc chiến quyết tử để bảo vệ thành trì cuối cùng của họ. "Nếu có một sự kháng cự quyết liệt thì mọi chuyện sẽ rất khó khăn", Richard Dalton, cựu đại sứ Anh ở Tripoli nhận xét chiều ngày 21/8.

Nhưng do kiệt sức và bị cô lập về chính trị, những người trung thành với Gaddafi dường như đã suy yếu trong vài ngày qua, có lẽ là do rút cục họ đã nhận ra rằng mình không còn lựa chọn nào khác. 

Phát ngôn viên của Gaddafi, Moussa Ibrahim, trông ủ rũ và mệt lử, đã lên truyền hình lúc gần nửa đêm cảnh báo rằng có thể có một cuộc tàn sát nhằm vào dân thường ở Tripoli. "Chúng tôi ở đây, luôn chân thành, kêu gọi một lệnh ngừng bắn ngay lập tức", Ibrahim nói. Trước đó trong ngày, các quan chức Bộ Ngoại giao Anh cho biết, các cuộc tấn công của NATO đóng vai trò quyết định trong việc dọn đường cho quân nổi dậy vào Tripoli trong vài ngày qua. Đến nửa đêm 21/8, hiệu quả của những cuộc tấn công đó đã rõ, các cảnh tượng kiểu hội hè bùng nổ ở Tripoli. 

Tuy nhiên, có nhiều nguy hiểm tiềm ẩn - đặc biệt khi dường như vẫn còn lại một cơ hội ít ỏi cho các cuộc đàm phán hòa bình giữa các lãnh đạo nổi dậy và Gaddafi. Phát ngôn viên NATO Qana Lungescu nói trên CNN đêm qua rằng trong khi lực lượng liên quân dọn đường dẫn tới sự sụp đổ của Gaddafi, những người khác giờ đây cần phải đàm phán về một sự quá độ lên dân chủ. "Liên Hợp Quốc và nhóm tiếp xúc phải đàm phán về một giải pháp chính trị cho cuộc xung đột này", bà nói. 

Bên trong khách sạn Rixos ở Tripoli, nơi các phóng viên nước ngoài cư trú trong 6 tháng xung đột vừa qua, phát ngôn viên Moussa Ibrahim tuyên bố các lực lượng chính phủ đang chiến đấu chống quân nổi dậy ở Tripoli, và "đang đánh thắng chúng ở nhiều khu dân cư". Ông đổ lỗi cho NATO và các lãnh đạo phương Tây về sự đổ vỡ trong các cuộc hòa đàm vì đã đặt ra các điều kiện đàm phán. "Các người không thể quy định hòa bình", Ibrahim nói trước các phóng viên, trong khi các đám đông đổ ra đường phố. "Các người cần ngồi lại và nói chuyện, rồi bàn bạc mọi thứ".

Ibrahim tuyên bố khoảng 1.300 người đã bị giết hại ở Tripoli và "các bệnh viện không thể xử lý nổi".

Tuy nhiên, lời kêu gọi của Ibrahim về các cuộc đàm phán ngừng bắn dường như được đưa vào phút cuối - và có lẽ là quá muộn. 
 
Thanh Hảo (Theo TIME)