"Mổ xẻ" 5 bộ ảnh nude của sao Việt

Trong cuộc trao đổi xung quanh sự lan tràn ảnh nude và ảnh hở hang của các nghệ sỹ Việt Nam hiện nay, nghệ sĩ nhiếp ảnh Chu Chí Thành, nguyên Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam thẳng thắn phân tích hạn chế của một số bộ ảnh nude từng gây xôn xao dư luận như của siêu mẫu Ngọc Tình, Nam vương Tiến Đoàn, Lê Kiều Như, Diễm My và ca sỹ Tina Tình.

TIN BÀI KHÁC

Xoáy vào ảnh nude: “Hại” người xem, trêu tức nhiếp ảnh

- Vài năm trở lại đây, trên nhiều tạp chí, internet đầy rẫy những ảnh trần truồng thô tục rồi liên liên tiếp nổi cộm những scandal theo kiểu “ảnh nghệ thuật” của một số ca sĩ, diễn viên, người mẫu… làm cho công chúng ngày càng định kiến khi nói tới nude. Ông nhìn nhận vấn đề này thế nào?

- Việc một số người mẫu, ca sỹ đưa ảnh nude lên báo, cần tìm hiểu nhiều thứ: Mục đích đưa lên làm gì, được người ta trả tiền hay không, khoe thân thể, câu khách, tìm người tình hay chỉ muốn biểu diễn cái đẹp đơn thuần khoe thân thể đẹp... Và, dù là lý do nào chăng nữa, người sử dụng ảnh cần xem lại cụ thể bức ảnh đó, hình thức thể hiện nude đẹp hay không hay chỉ gợi dục tình.

Đường lối văn hóa của ta hiện nay rất cởi mở, không cấm đoán các trường phái nghệ thuật. Theo tôi biết, chưa có văn bản pháp luật nào nói cấm chụp ảnh nude, mà chỉ cấm ảnh dung tục, khiêu dâm phản cảm. Có sự lan tràn chụp ảnh nude, thứ nhất là do tâm lý bột phát muốn thử của một số người do trước đây chúng ta cấm chụp nude - dù là không thành văn bản.


Tôi nghĩ, tâm lý này sẽ mau chán, bởi nếu cứ đưa thân thể ra chụp nude rồi bị lên án như ảnh Ngọc Quyên không đạt nghệ thuật, chắc hẳn nhiều người phải suy nghĩ lại. Vấn đề ở đây là báo chí đưa những tấm ảnh phản cảm đó ra, rồi làm to chuyện, chứ tôi nghĩ, đã dung tục thì cứ dập đi cho đỡ mất thì giờ, khéo mà kẻ “bị trách” lại được lợi – theo một nghĩa nào đó.

- Theo đánh giá của ông, liệu xu hướng ngày càng hở hang là bước phát triển đáng mừng khi mọi thứ cởi mở, hiện đại hơn, hay đó là sự đi xuống của nghệ thuật, nên phải tìm đến hở hang để bấu víu?

- Thực ra, ở đây không thể nói rằng xu hướng chụp ảnh nude của các nghệ sỹ là bước phát triển đáng mừng, hay thụt lùi đi xuống của nghệ thuật nhiếp ảnh. Ảnh nude chỉ là một vấn đề rất nhỏ so với tổng thể nền nhiếp ảnh Việt Nam hiện nay. Vì vậy, chúng ta không nên quá tập trung bàn cãi vấn đề ảnh nude, mà phải gạt nó sang một bên, chứ xoáy sâu vấn đề này, vừa không có lợi cho người xem lại gần như trêu tức các nhà nhiếp ảnh.

Trước đây, VN chúng ta định kiến quá ngặt nghèo về ảnh nude, giờ mọi thứ cởi mở hơn nên xu hướng này có cơ hội bung ra mạnh mẽ. Do đó, việc có nhiều nhận định trái chiều của dư luận là rất bình thường, có người thích, người không thích, thấy ảnh nude chưa đạt trình độ nghệ thuật thì lên án. Suy cho cùng, đó là quyền của người xem.

Tuy nhiên, dù cởi mở đến đâu, việc chụp ảnh nude cần đặt ra tiêu chí, quy định chung với nhau chứ không nên đi quá mức, biến cái đẹp nghệ thuật sang dung tục, gợi dâm hoặc lợi dụng nude quảng cáo cho ý đồ cá nhân. Ai lợi dụng nghệ thuật mưu đồ lợi ích cần phải lên án mạnh mẽ. Ngược lại, nếu ảnh nude đi theo tiêu chí tôn trọng, ca ngợi cái đẹp, hướng con người tới chân thiện mỹ thì tôi tin, đại đa số công chúng sẽ chấp nhận.

- Nguyên là chủ tịch hội Nghệ sỹ Nhiếp ảnh Việt Nam, từng bao quát toàn bộ tình hình hoạt động của anh em trong giới, ông có thể đưa ra đánh giá về năng lực một số nhiếp ảnh gia chụp nude có tiếng như Thái Phiên, Dương Minh Long hay Trọng Thanh (đã mất) nhiều năm về trước?

- Trước đây, nhiếp ảnh Trọng Thanh từng tập trung vào đề tài nude một thời gian và có một số tác phẩm chụp cũng ổn. Tuy nhiên, vào thời điểm chục năm trước, chụp ảnh nude chưa được báo chí, công luận ủng hộ do dính dáng đến một số chuyện tình cảm không hay giữa người mẫu và nhiếp ảnh. Dương Minh Long thì tôi chưa được xem nhiều tác phẩm nude của anh, nên khó đưa ra nhận xét. Còn Thái Phiên thì xung quanh việc xuất bản cuốn sách Xuân thì gây xôn xao một thời gian đã chứng tỏ năng lực của mình.


Cuốn sách ảnh ra mắt nhận được nhiều khen chê và việc nhà xuất bản liên tục tái bản nhiều lần, khẳng định nó được công chúng ngưỡng mộ ở một mức độ nào đó.

Một người khác mà tôi biết là Dương Quốc Định ở Đồng Nai mới vào nghề từng giành giải thưởng quốc tế và có thành công ban đầu ảnh nude. Ảnh của anh này tương đối hay, chất mềm mại và mang tính Việt Nam khá rõ.

- Sau triển lãm ảnh nude của Thái Phiên thất bại, ông kỳ vọng bao giờ ở VN có triển lãm ảnh nude? Vấn đề tương lai của loại hình này sẽ ra sao?

- Thực tế là ảnh nude của Thái Phiên đã có thể triển lãm vì có giấy phép của cơ quan chức năng. Tuy nhiên, vì một vài lý do khúc mắc cá nhân nào đó nên bị hủy rất đáng tiếc.

Thực ra, một triển lãm ảnh nude không nhiều tác dụng bằng việc ra một cuốn sách như Thái Phiên từng làm. Triển lãm có tiếng được trưng bày ở thành phố này, thành phố khác, nhưng sách mới được công chúng tiếp nhận nhiều hơn.

Một triển lãm ảnh nude thì cần có sự thẩm định của Hội chuyên ngành trung ương, thậm chí mời một số quan sát viên hay cố vấn cho ý kiến trước khi đưa ra công chúng. Chúng ta cứ thẳng thắn đưa ra nhiều ý kiến trái chiều, để mọi người xem xét, sinh hoạt lành mạnh, hướng tới tìm cái đẹp chân chính cho nghệ thuật, chứ phải vì danh vị. Cơ chế của ta có điểm yếu là hễ bị 1, 2 người lên tiếng ngáng trở là hỏng việc. Thêm điều nữa, việc trưng bày ảnh nude cũng cần chọn đúng thời điểm, chứ không phải ai làm tiên phong, đi trước thời đại là thành công. Coi thường công chúng sẽ thất bại.


Nhiếp ảnh gia đăng đàn “choảng nhau” là không nên

- Dư âm sự việc Ngọc Quyên nude “bảo vệ môi trường”, hai nhiếp ảnh gia Thái Phiên và Dương Minh Long đã có một vài lời lẽ tranh luận, chê bai nhau trên báo, qua đó ít nhiều cho thấy vấn đề chụp ảnh nude ở VN rất mông lung, chưa có một tiêu chí cụ thể nào. Từng là người quản lý giới nhiếp ảnh, theo ông liệu đã đến lúc các nhà quản lý đứng ra làm "trọng tài", đưa ra định hướng về thẩm mỹ, thị hiếu cho lĩnh vực nhạy cảm này?

- Đây là công việc mang tính lâu dài của giới nhiếp ảnh, các nhà quản lý văn hóa, chứ không thể đứng ra dàn xếp, quyết định ngay được. Vì sự phát triển nghệ thuật nhiếp ảnh, tôi chỉ khuyên các nghệ sỹ, các nhà lý luận phê bình, các nhà báo không cần thiết phải quá quan tâm, thổi phồng việc chụp ảnh nude hiện nay. Ảnh nude chỉ là phần rất nhỏ trong nghệ thuật nhiếp ảnh Việt Nam.

Trên thực tế, tôi thấy ảnh nude ở VN không có ảnh hưởng lớn và lâu dài. Một bộ ảnh xuất hiện được vài người khen chê, làm “hot” lên một thời gian ngắn rồi tự nó lại chìm xuống. Thiết nghĩ, muốn phê bình, khen chê, hãy nên xuất phát từ cái tâm thực sự. Bên cạnh đó, với mỗi bộ ảnh nude cụ thể, cần nhìn nhận rõ ràng, nó có thực sự là thành quả của lao động nghệ thuật hay không? Nếu đúng, nên trân trọng, hướng người mới làm nghề đi cho đúng đường. Ngược lại, vì nhu cầu cá nhân không lành mạnh khác, cần cực lực lên án.

Với ảnh nude, người chụp phải thể hiện ý đồ bằng ngôn ngữ hình ảnh, chứ không phải nói theo kiểu “tôi có thông điệp đoàng hoàng, nhưng lỡ chụp đẹp thành xấu được”. Ảnh nude được sắp đặt ý tứ rõ ràng, cần nhiều thời gian, không giống như ảnh thời sự, sự cố xảy ra một lần rồi xong. Thậm chí, trường hợp nào đi nữa, tác phẩm ảnh chính là lăng kính, góc nhìn của tác giả. Dùng hay bỏ, anh ta hoàn toàn quyết định được.


Nói rằng "ranh giới thanh cao-thô tục trong ảnh nude mỏng manh" cũng chỉ là… một cách nói. Chứ thực ra, nếu tâm hồn người chụp ảnh nude thánh thiện, bức ảnh sẽ trở nên thánh thiện, còn có ý khiêu dâm sẽ ra bức ảnh khiêu dâm. Ranh giới đó nhìn là biết ngay.

Còn sự việc nhiếp ảnh gia đăng đàn “choảng nhau” theo tôi là không nên. Tất cả chúng ta nên cùng chung tay xây dựng là chính, cái nào chưa phù hợp thẳng thắn góp ý cho nhau, để đi tới một đời sống văn nghệ lành mạnh.

- Để công chúng hiểu rõ hơn về “sự được” và “chưa được” trong các bộ ảnh nude của người nổi tiếng lan tràn suốt thời gian qua, ông có thể phân tích cụ thể một vài bộ ảnh nude của siêu mẫu Ngọc Tình, nude thời trẻ Diễm My, nam vương Tiến Đoàn, Lê Kiều Như và Tina Tình? (5 bộ ảnh nude này do phóng viên lựa chọn, thu thập và để nhiếp ảnh Chu Chí Thành đánh giá).

- Về bộ ảnh nude của siêu mẫu Ngọc Tình: Nhìn qua những bức ảnh nude của anh này, tôi không thích lắm, dù là người rất hoan nghênh chụp ảnh nude nam. Chụp nude nam rất hay, nếu chúng ta tận mắt nhìn những bức tượng khỏa thân nam Hy Lạp thời thời xưa, rất khỏe, đẹp, gợi sức mạnh đàn ông chinh phục vũ trụ.


Người nam chụp nude như thế nào là cả một vấn đề, vì không chỉ cần khoe vẻ đẹp khỏe mạnh, mà phải thể hiện được sự trí tuệ nữa. Xem bộ ảnh nude của Ngọc Tình, tôi chưa thấy được sự nam tính, chất đàn ông. Điều thứ 2, anh ta chụp ảnh trong tư thế ưỡn ẹo hơi nữ tính một chút. Việc lấy tay che phần nhạy cảm tự nhiên đâm gây cho người ta tò mò, tập trung vào chỗ để tay của anh này. Nhìn vào anh ta, có vẻ như nhiều người sẽ tập trung cảm xúc về sinh lý nhiều hơn là nghệ thuật.


Ảnh nude thời trẻ của Diễm My: Tôi thấy sự e dè, kín đáo hơn so với nhiều bức ảnh chụp nude hiện nay. Dù sao, bộ ảnh đã thể hiện tốt ý đồ tác giả, không quá lõa lồ, có chất nghệ thuật rồi. Còn đánh giá đẹp hay xấu, còn tùy gu thẩm định từng người.

Ảnh nude nam vương Tiến Đoàn: Góc độ chụp có sự độc đáo riêng, có vẻ đang chịu ảnh hưởng theo kiểu các bức tượng thời Hy Lạp cổ trong việc tạo dáng. Nhiếp ảnh cho thêm chiếc khăn quấn quanh vòng 3 chấp nhận được, nhưng chưa tạo ra cái riêng của nhiếp ảnh. Mỗi bức ảnh nude đều cần có sự cô đọng, mục đích, định hướng, nếu không lại thành ra cơ thể con người chung chung, chất nghệ thuật chung chung.

Bộ ảnh nude Lê kiều Như: Bộ ảnh nhìn chung cũng… bình thường. Tôi thấy có một bức ảnh chụp cận cảnh từ bụng lên, miệng há ra, gợi người ta cảm nghĩ hơi khác thường về một người phụ nữ (xem ảnh bên dưới)! Không biết đối tượng này đang ở cung bậc cảm xúc, tình cảm nào? Theo tôi, bức ảnh đó dường như thể hiện con người đang ở mức khoái cảm, tạo cảm giác suy nghĩ không bình thường về cái đẹp. Còn các bức ảnh khác không vấn đề gì.

"Bộ ảnh nhìn chung cũng… bình thường" - lời của Nguyên Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh VN.

Ảnh nude của Tina Tình: Chụp với USD, thì đây không phải anh nude đơn thuần nữa. Trông qua bộ ảnh, dễ nhận thấy, thân thể người phụ nữ được đồng USD phủ lên đặt ra hai vấn đề. Một, lên án cách sống buông thả vì tiền của người phụ nữ. Hai, đồng tình rằng người đẹp chỉ sống vì tiền.

Cách chụp này hơi thô thiển, chưa tế nhị. Một vài bức ảnh chụp rõ nét mặt người mẫu, trong khi nét mặt ấy lại thể hiện không rõ định hướng cảm xúc, chỉ nhìn trừng trừng ra bên ngoài. Bảo đó là vô cảm không phải, nhưng thể hiện tư duy, ý tứ bức ảnh không rõ ràng. Ảnh là ngôn ngữ đa chiều, hoàn toàn có thể chụp theo nhiều góc khác nhau. Những bức ảnh nude của Tina Tình khá lập lờ khiến người xem phải suy nghĩ. Nhưng, tựu chung lại, vấn đề phụ nữ và tiền bạc, nhất lại là USD - đồng tiền ngự trị thế giới là điều không hay trong xã hội lắm, ý tưởng như thế là không cần thiết.

(Theo VTC News)