Sa thải vì tắm tiên và chuyện 'nêu cao cảnh giác'

Mới đây, thay vì phát công văn "đấu tranh làm rõ với những đối tượng quay phim", Trung Quốc đã sa thải liền lúc 8 cảnh sát chỉ vì dám "tắm tiên" tại một điểm du lịch. Bởi điều đó "làm ảnh hưởng xấu đến hình ảnh cảnh sát".

1 tấm ảnh, 2 tháng tù

Tháng 9-2011, Tòa án Luton Crown (Anh) đã tuyên phạt cậu thanh niên 19 tuổi Paul Thompson hai tháng tù giam chỉ vì một hành vi hết sức ngớ ngẩn: Dùng điện thoại chụp ảnh tại tòa án.

Câu chuyện xảy ra như sau: Thompson đang ngồi trong phòng xử một phiên tòa hình sự thì nhận được tin nhắn của bạn gái hỏi xem anh đang ở đâu. Do không thể gọi điện trả lời, Thompson giơ điện thoại chụp một tấm ảnh phòng xử án, trong đó có hình ảnh nạn nhân của vụ tấn công đang được xét xử, rồi gửi cho bạn gái mình.

Anh lập tức bị bắt. 60 phút sau, Thompson xuất hiện tại tòa, sau hành móng ngựa do cáo buộc "Không chấp hành mệnh lệnh của tòa án". 75 phút sau khi giơ điện thoại, anh bị tuyên phạt hai tháng tù giam.

Thompson, trong một khoảnh khắc thiếu suy nghĩ, cũng mới chỉ gửi ảnh cho bạn gái, chứ chưa đăng trên facebook, và có "hoàn cảnh" là còn "một con chó 8 tuần tuổi ở nhà không ai nuôi", đã thốt lên "Tôi đúng là một thằng ngu" trước khi vào nhà đá.

Theo điều 41 Đạo luật pháp lý hình sự năm 1925 của Anh, không ai được phép chụp bất cứ tấm ảnh nào tại tòa án hoặc chụp ảnh chân dung của những người tại tòa án như thẩm phán, hội thẩm, nhân chứng hoặc các bên trong vụ án, bất kể đó là vụ án dân sự hay hình sự. Quy định này nhằm bảo vệ cho các cá nhân liên quan đến vụ án. Bởi khi bị chụp ảnh, người đó có thể phải đối mặt với việc bị trả thù hoặc đe dọa.

Hơn nữa, chụp một tấm ảnh, bị cáo chẳng hạn, được cho là vi phạm quyền hình ảnh, ngay cả khi bị cáo đó phạm tội và bị kết án.

Chó không ai nuôi thì kệ chó. Luật là luật.

Nhưng cũng bởi "Luật là luật", cho nên, Thompson sẽ hoàn toàn không bị kết tội nếu anh chụp ảnh Thủ tướng Anh, trừ phi ông ngủ trên giường. Bởi khác với trường hợp các bị cáo, Thủ tướng là người thực thi nhiệm vụ công, và ông "được" người dân giám sát, bằng một tấm ảnh chụp từ điện thoại BlackBerry, hoặc quay phim bằng một chiếc iPhone chẳng hạn. Đối với một người công vụ, trong những không gian công vụ, chẳng có gì là riêng tư hết.

Chỉ rõ tiêu cực cũng là xây dựng

Giờ sang chuyện Việt Nam. Google vừa công bố số liệu khảo sát về hành vi người sử dụng điện thoại thông minh (smartphone) ở Việt Nam, với một con số "giật mình": 17 triệu người Việt Nam đang dùng smartphone, loại điện thoại thông minh có thể ghi âm "chất" hơn một chiếc máy ghi âm chuyên nghiệp, quay camera với độ phân giải lên đến "tám chấm". Và chụp ảnh "nét như Sonny".

Nghe những thông tin này, giật mình nhất có lẽ là người đang đối mặt với cơn bão dư luận khi ký một văn bản yêu cầu lực lượng CSGT "nêu cao tinh thần cảnh giác, đấu tranh làm rõ với những đối tượng quay phim, chụp ảnh CSGT khi chưa được phép. Nếu đúng là nhà báo thì tập hợp thông báo cho cơ quan chủ quản; nếu giả danh nhà báo thì tạm giữ, lập hồ sơ chuyển cơ quan chức năng xử lý theo quy định của pháp luật".

CSGT đang thi hành nhiệm vụ

Chuyện này khiến dư luận nhớ lại việc Hải Phòng cấm học sinh ghi âm trong giờ học sau một clip cô giáo "chửi như hát hay" suốt 18 phút được tung lên mạng. Và cả việc Bộ Giáo dục hôm nay cho phép, ngày mai cấm liền học sinh mang máy ghi âm ghi hình vào phòng thi. Còn trong chính lực lượng CSGT, cũng không ít những quy định: CSGT chỉ được mang theo 100 ngàn. CSGT không được mang theo điện thoại di động khi tuần tra...

"Tôi không ký văn bản nào thể hiện cấm báo chí chụp ảnh, quay phim"- vị này thanh minh sau đó.

"Dân quay phim, chụp ảnh thì hai bên phải cộng tác với nhau. Cảnh sát cũng phải hỏi người quay có phải là nhà báo không? Nếu là công dân thì anh có giấy tờ gì không? Anh quay với mục đích gì?  Sợ quay xong cứ đưa lên Facebook, đưa lung tung hết cả lên thì cũng mệt". Và "Giám sát thì cũng phải mang tính chất xây dựng, chứ cứ quay lung tung là không mang tính chất xây dựng"- ông giải thích.

"Đấu tranh làm rõ", nhưng không phải là "cấm". "Cộng tác với nhau" nhưng phải trình giấy tờ, nói rõ mục đích ghi hình và phải mang... tính xây dựng.

Còn nhớ trong buổi tọa đàm Chung tay giảm thiểu tai nạn giao thông do Cổng thông tin điện tử Chính phủ tổ chức hồi đầu tháng 7, có người đã đề xuất Bộ trưởng Công an lập Facebook nhận phản ánh CSGT tiêu cực. Còn hôm nay, khi đưa tin về quy định phải nói là rất dở này, có tờ báo đã dùng ảnh minh họa là một chiến sĩ CSGT đang quét những mảnh chai rơi khắp mặt đường hay giúp dân mang hàng trong cảnh phố phường ngập nước.

Đấy. Người dân, báo chí cũng muốn "xây dựng" đấy thôi. Và chỉ rõ những tiêu cực còn tồn tại thực ra cũng là một cách xây dựng.

Có lẽ chúng ta nên học Trung Quốc, khi mới đây, thay vì phát công văn "đấu tranh làm rõ với những đối tượng quay phim, chụp ảnh CSGT khi chưa được phép", họ sa thải liền lúc 8 cảnh sát chỉ vì những nhân viên công vụ này "tắm tiên" tại một điểm du lịch. Bởi điều đó "làm ảnh hưởng xấu đến hình ảnh cảnh sát".

Đào Tuấn