- Những chiếc hộp dù chỉ chơi duy nhất một bản nhạc nhưng có giá lên tới vài ngàn USD. Nếu được tận mắt nhìn thấy những chiếc hộp tuyệt đẹp này, được nghe âm thanh trong trẻo chưa từng thấy phát ra từ những cỗ máy tinh xảo ấy thì chắc sẽ không còn ai thắc mắc về cái sự đắt tiền của nó.

 5 năm trước, trong một chuyến đi tới thành phố Munich của Đức, tôi và một người bạn Việt Nam đã bị cuốn vào một cửa hàng lưu niệm với những món đồ vô cùng thú vị. Sau hàng giờ ngắm nghía, cả hai cùng ra về với một chiếc hộp nhạc trong tay có dòng chữ: Bohme Music cùng bản nhạc Edelweiss mà mỗi lần muốn nghe lại phải lên giây cót.

Chiếc máy quay nhạc được bao phủ bằng một lớp kính trong suốt để người nghe có thể nhìn thấy toàn bộ cỗ máy chơi nhạc chuyển động. Dù không phải là một món đồ đắt tiền nhưng chiếc hộp nhạc này đến nay vẫn được tôi dành một vị trí thật đẹp trong chiếc tủ kính ở phòng khách.

Chiếc hộp gỗ được làm rất tinh tế.

Mới đây, khi tham dự một chương trình hòa nhạc lớn tại Hà Nội, lúc ra về chúng tôi được tặng một món quà lưu niệm là một hộp nhạc quay tay bé xíu với biểu tượng cây đàn violin cổ điển. Tuy chất lượng âm thanh không được tốt và chất liệu làm ra chiếc hộp gỗ cũng không phải là loại hảo hạng nhưng chừng đó cũng đủ để những đứa trẻ trong nhà tôi thích thú. Không chỉ có bọn nhỏ mà rất nhiều người lớn tuổi bị hấp dẫn bởi những giai điệu nhẹ nhàng phát ra từ những chiếc hộp nhạc xinh xắn.

Hình dáng của chúng cũng rất quyến rũ.

Tôi thật may mắn khi được biết một trong những người sưu tập hộp nhạc rất thú vị ở Hà Nội. Ông vốn là một người thâm trầm và sống rất nội tâm. Chính vì vậy thuyết phục được ông cho đến nhà xem bộ sưu tập hộp nhạc của mình, hơn nữa lại còn viết bài đăng báo cũng không phải chuyện dễ.

Ông đồng ý tiếp chúng tôi, đồng ý cho chụp hình những chiếc hộp nhạc quý với điều kiện bài viết không được nhắc đến tên mình. Lý do là ông không muốn trở thành một người khoe khoang. và lên báo chỉ đơn giản là muốn chia sẻ một thú chơi văn hóa.

Chiếc hộp nhạc này chỉ chơi duy nhất bản Canon in D nhưng có giá không hề rẻ.

Trong căn phòng nhỏ ấm cúng và yên tĩnh, bản Canon in D quen thuộc vang lên thật gần gũi và thánh thiện từ chiếc hộp nhạc bằng gỗ tuyệt đẹp. Đây chỉ là một trong vô số những hộp nhạc quý mà ông đang sở hữu.

Tuy nhiên, gây ấn tượng nhất với chúng tôi lại là chiếc hộp nhạc có vỏ ngoài bằng pha lê với 4 chân đỡ bằng kim loại có hình dáng lạ mắt. Nghe bản Ave Maria phát ra từ chiếc hộp trong vắt và khác lạ. Ông tiết lộ rằng chiếc hộp nhạc của hãng Reuge này có giá lên tới cả trăm triệu đồng do lớp hộp bên ngoài là pha lê quý hiếm và cực kỳ khó mua.

Hộp nhạc có vỏ bằng pha lê được thiết kế chân đỡ ấn tượng.

Bộ sưu tập hộp nhạc của ông không chỉ đến từ các cuộc đấu giá trên mạng mà còn đến từ các chuyến đi nước ngoài. Không chỉ sở hữu những hộp nhạc bằng pha lê hay gỗ quý, ông còn có trong tay những hộp nhạc bằng sứ rất đẹp và độc đáo.

Trong số này có hộp nhạc xuất xứ từ Ý với những chiếc khay đựng thuốc lá được làm vô cùng ấn tượng từ thập niên 1970. Ông tình cờ thấy chiếc hộp này được giao bán trên một trang mạng bán đồ cũ và bỏ giá 120 USD. Vài ngày sau ông được thông báo là đã trúng trong cuộc đấu giá này. Điều này khiến ông bất ngờ bởi giá thị trường của chúng cũng phải lên đến 5000 USD.

Hộp nhạc sứ tuyệt đẹp kết hợp với những khay bỏ gạt tàn lạ mắt.

Đang mải mê ngắm những chiếc hộp nhạc bày trên chiếc bàn trước mặt giữa phòng khách, tôi bất chợt hỏi ông vì sao lại thích những chiếc hộp nhạc này?

Ông bảo: "Đây là những cái tôi thích từ nhỏ mà hộp nhạc thì rất nhiều người thích dù đôi khi nó chơi đi chơi lại 1 bản nhạc. Nó gắn với hình ảnh tuổi thơ vì ở châu Âu hộp nhạc gắn liền với những câu chuyện cổ tích. Thêm nữa âm nhạc của nó trong trẻo hiếm có. Thứ ba, đây là sản phẩm mỹ thuật cực kỳ cao cấp, đắt hơn cả đồng hồ và bảo quản được rất lâu.

Nó là món quà rất quý cho người thân trong nhà. Mỗi khi có dịp tụ họp người thân, những bản nhạc phát ra từ chiếc hộp tạo cảm giác rất thánh thiện chứ không chỉ mang ý nghĩa giải trí thuần túy như việc mở nhạc bằng đĩa CD. Với tôi, hộp nhạc là cái gì đó rất hoàn thiện từ hình dáng, kỹ thuật đến âm thanh".

Họa tiết trên vỏ hộp được cẩn gỗ rất tinh xảo.

Những chiếc hộp nhạc không chỉ mang đến cho người nghe những âm thanh chân thực và tinh tế mà mà còn hấp dẫn người chơi chính bởi những chiếc hộp gỗ. Hầu hết các hãng làm hộp nhạc nổi tiếng thế giới đều chọn loại gỗ từ Ý để làm hộp bởi chúng cho chất lượng âm thanh rất tốt.

Thêm nữa chúng còn được thiết kế rất ấn tượng và hầu hết được cẩn gỗ với những họa tiết vô cùng tinh xảo. Có lẽ chính vì lý do này mà càng ngày càng có nhiều người thích sưu tầm những chiếc hộp nhạc cho dù chúng đắt tiền và kén người chơi. 




Những cỗ máy đa phần được làm từ thép không gỉ.

Những hộp nhạc đồ chơi thường làm trên trục nhựa, inox nên chóng hỏng. Đa phần chúng chỉ có 12 nốt nhạc. Trong khi đó những hộp nhạc có giá trị về âm nhạc và có thể sử dụng hàng trăm năm thì nay chỉ có vài hãng trên thế giới làm mà tiêu biểu là hãng Reuge của Thụy Sỹ.

Reuge được thành lập cách đây hơn 200 năm và hiện là nhà sản xuất hộp nhạc danh tiếng nhất trên thế giới.  Các hộp nhạc của Reuge từng được dùng làm quà tặng những nhân vật tên tuổi vào các dịp đặc biệt như mừng ông Bush đắc cử Tổng thống Mỹ, Nhật Hoàng lên ngôi hay sinh nhật Giáo hoàng...

Các hộp nhạc có từ 12, 18, 32, 36, 50, 72, 144 nốt và có thể chơi từ 1 đến nhiều bản nhạc. Giá thành của chúng cũng rất khác nhau tùy vào độ khó, sự cầu kỳ cũng như chất liệu.


Ví dụ hộp nhạc Singing bird của Reuge dù chỉ bé bằng bao diêm nhưng có giá hàng chục ngàn USD. Do vậy, chơi hộp nhạc không chỉ là một thú chơi tinh tế mà còn rất tốn kém.    

Cùng thưởng thức âm thanh tuyệt vời từ những tác phẩm nghệ thuật độc đáo này


Hạnh Phương
Clip & Photo: Nguyễn Hoàng