Luật sư 'đòi' điều tra lại vụ Dương Chí Dũng

- Sáng 24/4, phiên tòa phúc thẩm xét xử Dương Chí Dũng và đồng phạm tiếp tục với phần bào chữa của các luật sư.

XEM DIỄN BIẾN PHIÊN TÒA CHIỀU 23/4: Đề nghị y án tử hình với Dương Chí Dũng, Mai Văn Phúc Trong phần luận tội, VKS nêu rõ, cấp sơ thẩm truy tố 4 bị cáo tội Tham ô là có căn cứ, đúng người đúng tội, không oan. Nên kháng cáo kêu oan của các bị cáo là không có cơ sở. XEM DIỄN BIẾN PHIÊN TÒA SÁNG 23/4: Phúc thẩm Vinalines: Truy hỏi về vali tiền tỷ Bị các luật sư dồn hỏi, có lúc nguyên Tổng giám đốc Công ty sửa chữa tàu biển Vinalines đã phải thốt lên rằng: “Tôi không nhớ được. Khổ quá !”.

Luật sư Nguyễn Đình Hưng bắt đầu phần bào chữa cho bị cáo Trần Hải Sơn.

Toàn cảnh đại án Vinalines (click vào để xem ảnh to)

8h:

Theo luật sư Hưng, bị cáo Sơn chỉ xin giảm án, giảm hình phạt, đặc biệt là phần bồi thường thiệt hại. Luật sư cho rằng, không thấy chứng cứ chứng minh mặt khách quan của khoản tiền tham ô, ngoại trừ việc có một khoản tiền từ Công ty AP chuyển về cho Công ty Phú Hà và từ công ty này chia cho các bị cáo.

Các bị cáo phạm tội tham ô phải có hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn, dùng thủ đoạn nào đó để chiếm đoạt khoản tiền do mình quản lý.

Bản án nhận định, căn cứ vào hợp đồng giữa Vinalines và Công ty AP, Vinalines đã chuyển cho công ty AP 9 triệu USD, khoản tiền này có quay về hay không thì không có chứng cứ chứng minh.

Bị cáo Trần Hải Sơn tại tòa. (Ảnh: Nam Phong)

Đây đã là hậu quả của tội Cố ý làm trái thì không thể tiếp tục tính là hậu quả của tội Tham ô. Một hành vi khách quan nhưng lại được xác định cho hai tội danh là bất cập.

“Về tội cố ý làm trái, bị cáo Trần Hải Sơn không kháng cáo về hành vi phạm tội này, nhưng chúng tôi đề nghị xem xét vai trò của tùy từng người để cá thể hóa hình phạt. Bị cáo Sơn đóng ở Vũng Tàu, khi có các dự án này cần có các chữ ký thì bị cáo Sơn chỉ được nhận các bản fax và ký nháy vào đó rồi gửi ra, tất nhiên, việc làm sai thì vẫn là sai rồi”, luật sư Hưng trình bầy.

Ông Hưng đề nghị HĐXX xét lại hậu quả của tội phạm. Thiệt hại của vụ án này được xác định là 367 tỷ. Về logic ta đã thấy 28 tỷ (tương đương 1,666 triệu USD) nằm trong khoản tiền 9 triệu USD đã được tất toán chuyển đi. Nếu đã là tham ô rồi thì hậu quả của tội Cố ý làm trái phải trừ đi khoản 1,666 triệu USD.

Các luật sư tiếp tục phần bào chữa cho các bị cáo sáng 24/4. (Ảnh: T.Nhung)

Mặt khác, ụ nổi hiện vẫn còn, nếu ta chấp nhận con số 367 tỷ thì ta chấp nhận ụ nổi bằng 0. Nếu được trừ đi con số này thì thiệt hại vụ án thấp hơn nhiều.

Ông Hưng nói: “Tôi có cảm nhận rằng, riêng tội Cố ý làm trái nằm ở cơ chế chính sách. Tại tòa, các cơ quan chức năng cũng cho thấy hệ thống pháp luật còn nhiều mâu thuẫn. Hơn nữa, cả một hệ thống trình duyệt.

Tất cả đều nhân danh HĐQT Vinalines. Đây là một tổ chức hợp pháp, được thành lập và hoạt động theo chi phối của Luật Doanh nghiệp. Những nghị quyết đó sai rồi bắt cá nhân một số người chịu thì bất cập”.

Theo ông Hưng, tội về cơ chế chính sách thì khi xem xét định tội cần phải xem xét cho họ cả hoàn cảnh khách quan. Cứ cho là có việc chia nhau 28 tỷ này đi, thì đây cũng chỉ là yếu tố “trục lợi” của tội cố ý làm trái.

XEM TRỰC TIẾP XÉT XỬ SÁNG 22/4: Dương Chí Dũng 'đến chết cũng không nhận tội' Dương Chí Dũng nói, tha thiết mong làm đúng được sự thật, không oan cho ai. Trong vụ án tham ô, có nhiều uẩn khúc...

8h20: Bào chữa cho bị cáo Trần Hữu Chiều, luật sư Phạm Thanh Sơn trình bầy quan điểm: Cơ quan tố tụng đã áp đặt tội Tham ô cho các bị cáo, không đảm bảo đủ các yếu tố phân định tội. Câu chuyện chuyển tiền không xác định được tiền này thuộc tiền gì, nó thuộc Vinalines hay tiền gì.

Ngoài ra, ý thức chủ quan của bị cáo Chiều chỉ nhận thức được việc mình tham ô trong quá trình điều tra viên xét hỏi.

Việc nhận thức của các bị cáo trong qúa trình điều tra, các điều tra viên còn giáo dục, định hướng tư tưởng cho người phạm tội, như vậy không đủ khẳng định ý thức chủ quan đó là của bị cáo.

Tại sơ thẩm bị cáo Sơn nói tiền đưa cho bị cáo Chiều là tiền riêng, nhưng đến phiên phúc thẩm ông Sơn lại nói đó là tiền lấy từ 1,666 triệu USD.

Bị cáo Trần Hữu Chiều. (Ảnh: Nam Phong)

“Với quan điểm của luật sư, tôi khẳng định, ông Chiều là nguời hiền lành chất phác, được cho tiền, không thể nói ông Chiều là tội phạm, ông ấy chỉ là nạn nhân”, lời luật sư.

Trên góc độ là người bảo vệ cho bị cáo Chiều, luật sư đề nghị hủy án sơ thẩm đối với tội Tham ô để điều tra bổ sung.

Theo luật sư Phạm Thanh Sơn, trong toàn bộ hồ sơ vụ án, đối với tội Cố ý làm trái, cần xác định hậu quả xảy ra. Hiện không có các văn bản thẩm định về giá trị thiệt hại. Toàn bộ ụ nổi còn, tức là nó còn có giá trị.

Vinalines mua đắt nhưng không có nghĩa là Vinalines mất tiền. Toàn bộ giá trị ụ nổi vẫn được cụ thể hóa trong chứng từ. Việc mua đồ mới, mang về nhà là giảm giá trị một cách tự nhiên, ép nó vào việc giảm giá trị cần có cơ quan chuyên môn xác định giá trị thiệt hại, làm cơ sở xác định bồi thường cho các bị cáo.

Đối với vấn đề liên quan đến bồi thường dân sự, trách nhiệm dân sự phải được tính theo đúng quy định pháp luật, không thể nói vinalines bỏ tiền ra là mất, mất thì phải đền bù.

Bị Chiều có nhiều tình tiết giảm nhẹ, nhưng phiên sơ thẩm và phần luận tội của đại diện VKS không thấy đề cập đến những tình tiết giảm nhẹ tội.

Luật sư cho rằng, có đủ căn cứ, cơ sở để giảm mức án tội Cố ý làm trái cho bị cáo Chiều. Hơn nữa, cần cân nhắc trách nhiệm dân sự cho bị cáo. Luật sư yêu cầu xem xét hủy án sơ thẩm tội Tham ô cho bị cáo; Xem xét lại phần bồi thường dân sự đối với thiệt hại mà nhóm bị cáo tội Cố ý làm trái bị buộc phải bồi thường.

8h45: Luật sư Phạm Thị Thúy Kiều, bào chữa cho bị cáo Mai Văn Khang trình bầy:

Khi tham gia khảo sát, đoàn khảo sát chỉ quan sát bằng mắt, không có phương tiện hỗ trợ, năng lực chuyên môn để giám định ụ, chỉ là dựa vào cảm quan khác nhau của từng người. Như vậy, ngoài các lời khai mang tính chứng cứ gián tiếp, cơ quan tố tụng không có chứng cứ trực tiếp để chứng minh, xác định ụ quá cũ nát, không thể sử dụng được.

Luật sư mong Tòa xem xét tới các tình tiết có lợi cho bị cáo, đề nghị áp dụng thêm tình tiết giảm nhẹ - gia đình bị cáo đã cung cấp, xuất trình huân huy chương kháng chiến.

Đối với tình tiết tăng nặng của bị cáo Khang và các bị cáo khác mà VKS cho là phạm tội nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng, áp dụng tình tiết này là không thỏa đáng.

Nữ luật sư cũng đề nghị xem xét, đánh giá lại tính chất, mức độ phạm tội của bị cáo Khang, đề nghị chấp nhận đơn kháng cáo, giảm tội và giảm trách nhiệm dân sự cho bị cáo này.

Cùng bào chữa cho bị cáo Khang, luật sư Lê Minh Công thống nhất một số ý kiến của các luật sư khác về việc điều tra, truy tố, xét xử có nhiều vi phạm tố tụng. Đồng ý với luật sư Hưng về việc, cần xác định lại thiệt hại.

Về tư cách của bị cáo Khang, luật sư Công cho rằng, bị cáo Khang không có tư cách cụ thể nào trong đoàn khảo sát. Bị cáo này cũng không tự làm báo cáo khảo sát.

Luật sư Công khẳng định, bị cáo Khang kháng cáo kêu oan là có cơ sở, bởi sau khi tham gia đoàn khảo sát về, bị cáo này được điều chuyển sang đơn vị khác, không còn liên quan, nhưng lại bị quy kết.

“Việc ông Khang bị quy kết vai trò đồng phạm giúp sức, làm báo cáo không đúng tình trạng ụ nổi, toàn bộ cái này là không đúng. Ông Khang có được lựa chọn nhà thầu đâu, có được ký kết đâu...”, lời luật sư Công.

Trình bày quan điểm bào chữa của mình, luật sư Công khẳng định: Toàn bộ hồ sơ không chứng minh được hành vi cố ý làm trái của bị cáo Khang. Luật sư đề nghị xem xét, đối chiếu hợp đồng và báo cáo giám định. Về tố tụng, luật sư đề nghị xác định, đánh giá chứng cứ.

Ông Công cho rằng, có một số vi phạm tố tụng, bỏ tài liệu ra ngoài hồ sơ vụ án. Ông cho biết, đã đối chiếu danh mục hồ sơ vụ án, trong đó không có báo cáo giám định. Luật sư này đề nghị xem xét và chấp nhận những vi phạm tố tụng mà các luật sư khác đã chứng minh; Xem xét việc bị Khang không cố ý làm trái gây hậu quả nghiêm trọng;. Đề nghị làm rõ thiệt hại, phải trên cơ sở thực tế, có khấu trừ.

9h25: Bào chữa cho bị cáo Lê Văn Dương, luật sư Đào Hữu Đăng cho biết, ông đồng tình VKS về việc chấp nhận kháng cáo cho bị cáo Dương, đề nghị giảm hình phạt và bồi thường cho bị cáo này.

“Bị cáo Dương chỉ liên quan đến phần khảo sát ụ nổi, cần xem xét mức độ cố ý làm trái. Việc thỏa thuận bàn bạc về mua ụ nổi đã được bàn trước, không phải chờ báo cáo đăng kiểm của Lê Văn Dương mới được quyết định.

XEM TRỰC TIẾP PHIÊN XÉT XỬ CHIỀU 22/4: Vợ Dương Chí Dũng, Mai Văn Phúc 'đòi' nhà Hai căn hộ mua đứng tên cô Thảo là tiền của tôi cầm của người khác, tôi phải lấy để trả nợ - bà Phạm Thị Mai Phương (vợ Dương Chí Dũng) nói trước tòa.

Việc mua bán và thỏa thuận đã được hoàn tất, không chờ báo cáo của đăng kiểm viên. Báo cáo này chỉ là hình thức, không có tính chất quyết định việc mua ụ nổi”, luật sư trình bầy.

Luật sư cho rằng, bản thân bị cáo Dương không có lợi ích, động cơ làm trái. Ông Dương chỉ là người bị lợi dụng, nạn nhân của âm mưu đã có sẵn từ trước, bị đưa vào làm bức bình phong. Theo luật sư, khi đánh giá xem xét tội của bị cáo Dương, cần xem xét điều kiện, hoàn cảnh phạm tội của bị cáo.

Về trách nhiệm dân sự đối với bị cáo Dương, luật sư cho rằng, những thiệt hại trực tiếp đến việc mua ụ nổi mới liên quan đến trách nhiệm dân sự và hình sự đối với bị cáo Dương.

Số tiền 1,666 triệu USD được xác định là tham ô thì trách nhiệm bồi thường thuộc về các bị cáo tham ô tài sản. Tiền sửa chữa ụ nổi và những hoạt động chi phí khác của Vinalines là hoạt động riêng của Tổng Công ty này, không liên quan đến bị cáo Dương. Hoạt động của Vinalines dẫn đến thiệt hại lại bắt bị cáo Dương bồi thường là không hợp lý.

10h00: Luật sư Trần Hồng Phúc, bào chữa cho nhóm bị cáo nguyên cán bộ hải quan trình bày quan điểm:

Luật sư này cho rằng: Rà soát toàn bộ quy định pháp luật trong hải quan, các bị cáo nguyên là cán bộ hải quan không có hành vi vi phạm pháp luật.

Quy trình hải quan phân luồng tự động có 5 bước, hiểu kỹ lưỡng quy trình của hải quan là quan trọng, bởi nếu không hiểu đúng sẽ dẫn đến quy kết sai. Theo luật sư, bị cáo Đức đã không ký duyệt cho thông quan, bởi ở đây là thông quan tự động. Máy tính tự xác định và đi qua các bước. Bị cáo Đức là lãnh đạo hải quan thì phải chịu trách nhiệm.

Theo luật sư, nếu bị cáo Đức cho rằng ụ nổi không cần kiểm tra hoặc kiểm tra sơ qua thì lúc đó bị cáo Đức mới phải chịu trách nhiệm.

Đối với bị cáo Triện, luật sư khẳng định: Bị cáo không kiểm tra chi tiết hồ sơ tính thuế thì mới là sai. Nhưng trên thực tế, nếu bước 1 đúng thì đương nhiên bước 2, 3 là đúng.

Giám định viên Trần Thái Sơn cũng đã khẳng định các bị cáo là cán bộ hải quan không làm sai, nhưng vẫn quy kết các bị cáo này phạm tội là không đúng.

Toàn bộ tờ khai của Vinalines khi tiến hàng nhập khẩu, cơ quan hải quan đã thực hiện đúng quy định.

Sau khi tiếp nhận thủ tục hải quan là phân loại hàng hóa. Các bị cáo cũng không làm trái.

Liên quan đến điều kiện nhập khẩu ụ nổi, luật sư trình bầy: Ụ không phải là tàu. Nếu ụ nổi được coi là tàu biển thì các bị cáo phải chịu trách nhiệm. Nhưng nếu ụ không phải là tàu thì các bị cáo là cán bộ hải quan không phải chịu trách nhiệm.

Nếu đồng ý khái niệm ụ nổi là tàu biển thì dàn khoan cũng là tàu biển? Trên thực tế ụ nổi chỉ là xưởng sửa chữa tàu. Đã là xưởng sửa chữa tàu thì không phải là tàu.

Luật sư trích lời khai của những người có chức trách, quan điểm của cơ quan nhà nước chuyên ngành, và các văn bản khác của Bộ GTVT, cho thấy ụ không phải là tàu.

Luật sư cho rằng, ụ nổi không phải là tàu còn phù hợp với lời khai của các bị cáo trong vụ án.

“Cơ quan công tố nói ụ là tàu, các cơ quan chuyên môn nói ụ không phải là tàu thì cần làm rõ. Lấy căn cứ nào để quy kết tội cho các bị cáo hải quan, bắt các bị cáo này phải chịu trách nhiệm bồi thường”, lời nữ luật sư.

Theo luật sư Phúc: Nếu luật Hàng hải VN xung đột với Công ước quốc tế thì phải áp dụng những điều luật trong Công ước quốc tế.

Nếu VKS cho rằng, ụ nổi nằm trong hệ thống quy phạm của tàu biển là không đúng, bởi không có quy định về tuổi của ụ nổi. Hiện ở VN có những ụ nổi cả trăm tuổi, như ụ nổi của Ba Son, vẫn đang hoạt động tốt.

Để xác định các bị cáo có làm trái về chính sách quản lý thuế hay không- đây là bước 2 trong quy trình hải quan. Theo luật sư, bị cáo đã tính thuế đúng, đủ. Bị cáo Triện đã làm đúng và làm đúng đến cùng, bởi bị cáo này đã đề xuất lên Cục hải quan Khánh Hòa, sau đó, Cục cũng đã gửi công văn đi cơ quan chức năng hỏi xem ụ có được miễn thuế không? Như vậy, theo luật sư, Hải quan Vân Phong đã thực hiện đúng quy định của Nhà nước.

Về vấn đề kiểm tra thực tế hàng hóa - là việc thực hiện bước 3 của quy trình hải quan, luật sư khẳng định: Bị cáo Lê Văn Lừng bị cáo buộc làm sai là không đúng bởi bị cáo Lừng đã đi kiểm tra, xác định hàng được chở trên tàu, ụ nổi sửa chữa tàu, hàng qua sử dụng đã qua khai báo. Còn việc cho rằng máy phát điện hỏng là không đúng trách nhiệm của Lừng, bởi ngay từ đầu Vinalines đã xác định mang ụ về sửa.

Luật sư thể hiện quan điểm: Các bị cáo không liên quan đến tham ô nên phải khấu trừ đi khoản tiền tham ô 28 tỷ đồng, không nên tính cả khoản này vào bắt các bị cáo phải chịu đền bù thiệt hại.

Vẫn theo luật sư Phúc: Bản án sơ thẩm quy kết, do các bị cáo đã cho thông quan, dẫn đến chuyện vì đã thông quan nên AP mới chuyển về 1,666 triệu USD như vậy là không hợp lý. Cấp sơ thẩm đã nhầm lẫn khi quy kết trách nhiệm của hải quan.

Cần hiểu đúng việc mua bán hàng hóa quốc tế. Toàn bộ rủi ro của hàng hóa chuyển sang bên mua xác định từ nơi xuất cảng. Chưa cần thông quan mà có thiệt hại thì không liên quan đến hải quan.

Hậu quả của vụ án, ông Sơn giám định viên Bộ Tài Chính cho rằng không liên quan đến các bị cáo hải quan là đúng.

Nữ luật sư tiếp tục trình bầy: Bản án sơ thẩm đã xác định rõ các bị cáo không có động cơ, mục đích gì. Về nguyên tắc khi thông quan, hải quan không phải chịu trách nhiệm về việc sử dụng hàng hóa. Ụ nổi không sử dụng được mà bắt các bị cáo hải quan chịu trách nhiệm là không thỏa đáng.

Vinalines chưa có đơn yêu cầu bồi thường mà lại bắt các bị cáo chịu bồi thường là không hợp lý.

“Cơ quan điều tra đã trưng cầu giám định, giám định thiệt hại không liên quan đến hải quan, chưa cá thể hóa trách nhiệm hình sự, dẫn đến trách nhiệm bồi thường. Tòa sơ thẩm đã tùy tiện phân chia trách nhiệm bồi thường, không dựa trên giám định mức độ thiệt hại. Từ đó dẫn đến vô nguyên tắc, không bình đẳng, công bằng”, luật sư Phúc trình bầy.

10h45: Luật sư Hà Thị Thúy Quỳnh, cùng bào chữa cho các bị cáo nguyên là cán bộ hải quan Vân Phong cho rằng: Bản án sơ thẩm tuyên các bị cáo quá nghiêm khắc, không phù hợp với hành vi phạm tội của các bị cáo.

Trong bản án sơ thẩm, có sự nhầm lẫn khi áp dụng nguyên tắc pháp luật. Dấu hiệu định khung tội Cố ý làm trái, bắt buộc phải gây hậu quả, dù phần thiệt hại trong vụ án này chưa được làm rõ nhưng án sơ thẩm đã tuyên các bị cáo có mức án cao nhất trong khung hình phạt bởi tội gây hậu quả. Tình tiết này lại được bản án sơ thẩm đưa vào làm tình tiết tăng nặng là hết sức vô lý, trái nguyên tắc áp dụng điều luật PL.

Luật sư Quỳnh cũng đưa ra những tình tiết giảm nhẹ cho các bị cáo. Nữ luật sư dành nhiều thời gian để trình bầy về hoàn cảnh đặc biệt khó khăn của các bị cáo là thân chủ của mình.

11h05: Luật sư Nguyễn Chiến tiếp tục trình bầy quan điểm bào chữa cho các bị cáo nguyên cán bộ hải quan:

Ông Chiến khẳng định: Cáo buộc của bản án sơ thẩm là hoàn toàn sai lầm và mâu thuẫn với chính nó ở phần nhận định.

Bản án sơ thẩm nhận định, ụ nổi 83M là ụ nổi nhưng lại xác định các bị cáo phạm tội là không hợp nhẽ. Theo luật sư, không có căn cứ nào xác định ụ nổi không đủ điều kiện nhập khẩu nhưng Đức vẫn cho phép nhập khẩu. Thực tế, bị cáo Đức đã làm đúng chức trách của mình.

Luật sư Chiến trình bầy quan điểm: “Cho tiến hành các bước tiếp theo hay không là do thông quan điện tử, lãnh đạo hải quan không thể can thiệp. Án sơ thẩm cho rằng, cán bộ hải quan giúp sức Vinalines nên bị coi là đồng phạm. Bước 1 làm đúng mà các bước 2 theo quy trình điện tử lại thành cố ý làm trái. Đây là sai lầm, bởi không có bước 1 thì không có những bước sau. Theo quy trình điện tử, các bước sau là tự động.

Chính các bị cáo thuộc cán bộ Cty hàng hải cho biết họ không có thỏa thuận và không quen biết các bị cáo nguyên là cán bộ hải quan. Họ không có sự tiếp xúc với nhau, không thể kết luận cán bộ hải quan đồng phạm giúp sức.

Các bị cáo là cán bộ Vinalines và cán bộ hải quan hành động độc lập mà lại đánh giá là họ đồng phạm là vô lý.

11h30: HĐXX tạm nghỉ, chiều 14h tòa tiếp tục làm việc.

Toàn cảnh đại án Vinalines (click vào để xem ảnh to)

T.Nhung - P.Thủy