-Sau khi xuất bản bài: Tiền ở đâu, một câu hỏi khó? Ban Bạn đọc đã nhận được email của Lương Hoài Nam (LHN), tác giả bài “Tiền mặt đang ở đâu?” trao đổi với từng bạn đọc đã phản hồi về bài báo này.

TIN BÀI KHÁC:

Tiền đang ở trong tay những nhà giàu?

Đặng Quỳnh, email dangdinhquynhajc@yahoo.com nhận xét: Bài báo này TS Lương Hoài Nam nói rằng tiền nằm trong dân. Nhưng hãy coi lại với thời kỳ lạm phát như những năm trước và hiện tại một bộ phận không nhỏ người dân sống trong hoàn cảnh khó khăn, cái khó này kéo từ thành thị tới nông thôn, từ đồng bằng tới miền biển... Không chỉ có dân mà năm trước đó, hơn 50 nghìn doanh nghiệp phá sản vì không có tiền.

LHN: Ý kiến của bạn dangdinhquynhajc@yahoo.com nói về tình hình khó khăn của nhiều người dân, doanh nghiệp, nhưng không liên quan đến câu hỏi: tiền mặt đang nằm ở đâu?

Ý kiến bổ sung rất ấn tượng của email haidoannam@yahoo.com: Hiện đang có rất nhiều doanh nghiệp nợ nần đến mất cả vốn, nhưng vẫn không được cho ‘chết’, mà được giữ cho sống như những ‘thây ma di động’. Có lẽ chính các ngân hàng phải bơm tiền để các ‘thây ma’ này sống qua ngày?Nhưng bản thân các ‘thây ma’ này giống như những cái hồ không đáy, bơm bao nhiêu cho đủ?

LHN: Việc nhà nước, ngân hàng “bơm” vốn cho một số DN làm ăn thua lỗ trong thời gian qua như bạn haidoannam@yahoo.com nói là có (để chúng không phá sản). Nhưng nếu bạn đến các doanh nghiệp này thì sẽ thấy các doanh nghiệp này còn rất ít tiền mặt. Nghĩa là các đồng tiền được “bơm” cho các doanh nghiệp đó sau đó đã đi đâu tiếp rồi.Chúng không biến mất đi, mà chỉ đi đâu đó, đang nằm ở đâu đó. Nếu mỗi đồng tiền được gắn chip định vị GPS thì chắc chắn sẽ tìm thấy chúng nằm ở đâu. Bạn vẫn chưa trả lời được câu hỏi tiền mặt đang ở đâu?

Email voduchuong@yahoo.com lại cho rằng: Tiền đang ở trong tay những nhà giàu. Đó là những ai thì không quá khó để biết.Tại sao họ không đưa vào lưu thông mà phải dấu ở đâu đó? Vấn đề là nhà giàu chỉ bỏ tiền ra đầu tư khi họ tìm thấy sự an tâm và lợi nhuận chấp nhận được.

LHN: Bạn voduchuong@yahoo.com nóilà tiền đang ở trong tay những nhà giàu. Bạn nói đúng, nhưng nhà giàu cũng là dân. Bài viết của tôi nói tiền mặt đang nằm trong dân khá nhiều, dân ở đây bao gồm cả những người giàu có rất nhiều tiền mặt và những người nghèo chỉ có mấy đồng đi chợ trong ví. Trong ví của bạn chắc chắn cũng đang có một ít tiền mặt trong tổng số tiền mặt đang lưu hành tại thời điểm này. Hầu hết người nào cũng có một ít tiền mặt, bạn ạ.

Theo bạn Thu Hương, email huongb@hotmail.com thì: Tiền tập trung vào số siêu đại gia đã đục nước béo cò sau cuộc khủng hoảng vừa qua. Họ đang âm thầm mua tài sản có giá trị trong nước và nước ngoài.

LHN: Về ý kiến bạn Thu Hương, email huongb@hotmail.com, tương tự như trên, “các đại gia đục nước béo cò” mà bạn nói, rất đáng tiếc, cũng là một phần của dân. Cho đến khi ai đó bị kết tội vi phạm pháp luật và nhà nước thu hồi những đồng tiền phi pháp của người đó thì tiền mặt mà người đó đang nắm giữa cũng được coi là “tiền trong dân”.

Ý kiến tương tự của email hongquanphucyen@gmail.com: Tiền nằm trong một nhóm đối tượng tham ô tín dụng ‘đen’. Nhóm đối tượng này không thể mang tiền ra sử dụng vì nếu sử dụng sẽ lộ rõ bản chất phạm tội tham nhũng.

Ảnh minh họa
LHN: Bạn hongquanphucyen@gmail.com ạ, tương tự như trên, “một nhóm đối tượng tham ô tín dụng “đen” bạn nói là có, nhưng, rất đáng tiếc, họ cũng là một bộ phận của dân, tiền mặt mà họ đang nắm giữa cũng được coi là “tiền trong dân”. Bài viết “Tiền mặt đang ở đâu?” chưa đặt mục tiêu làm rõ nguồn gốc “tiền trong dân” (tiền “sạch” hay tiền “bẩn”), mà chỉ hỏi là tiền mặt đang nằm ở đâu, ở trong dân có còn nhiều không, thế thôi.

Nhìn nhận của email tienmat@yahoo.com: 1) Một lượng khổng lồ tiền ngoại tệ và vàng đã được chuyển ra ngoài cho các nhà băng tư bản, nguồn tiền này là do tham nhũng, rất lớn khó kiểm soát. 2) Tiền ngoại tệ khá lớn gửi ra nước ngoài cho con cháu họ hàng các quan chức, doanh nghiệp nhà nước và tư nhân để đi học, chơi bời hoặc sinh đẻ. 3) Nguồn tiền quốc nội nằm ở các dự án bất động sản, dự án đầu tư resort ... 4) Nguồn tiền và vàng, đá quý nằm trong dân (lượng này cực lớn), vì người dân không tin tưởng vào nền kinh tế, không dám mạo hiểm gửi vào ngân hàng.

LHN: Bạn tienmat@yahoo.com nói đúng. Tuy nhiên, tiền mặt chuyển ra nước ngoài chủ yếu là ngoại tệ, còn tiền đồng Việt Nam chưa tự do chuyển đổi nên không làm phương tiện thanh toán ở nước ngoài được.Tiền đồng có một ít ở các địa phương biên giới của TQ, Lào và Campuchia để mua bán tiểu ngạch qua biên giới với Việt Nam thôi.

Không có tiền do kinh tế khó khăn, vòng quay tiền chậm?

Theo bạn Minh Nhật Nam, email nhatnamtmdt@gmail.com thì: Vốn dĩ tiền trong nền kinh tế từ lâu đã ít. Nhưng do nền kinh tế sôi động thì vòng quay tiền nhanh thành ra nghĩ là tiền nhiều. Trước kia vay mượn mua đất chẳng hạn, đất sốt, bán dễ, được lãi rồi lại tiêu vào các thứ khác. Bây giờ kinh tế khó khăn, vòng quay tiền chậm lại thậm chí không quay, thành ra mọi người kiếm được rất ít tiền.Từ đó dẫn tới chả ai có tiền cả.

LHN: Ý kiến bạn nhatnamtmdt@gmail.com đúng: vòng quay tiền trong nền kinh tế bị chậm lại do thị trường nhiều mặt hàng bị đóng băng. Tuy nhiên, đối với một lượng tiền mặt đã được đưa vào lưu thông thì số lượng của nó không phụ thuộc vào tốc độ vòng quay tiền. Tốc độ vòng quay tiền cũng không liên quan đến câu hỏi tiền mặt đang nằm ở đâu.

Tương tự là ý kiến Nguyễn Quốc Hưng, email nqhvba@gmail.com: Khi nền kinh tế suy thoái, tốc độ chu chuyển tiền qua ngân hàng chậm lại làm giảm hệ số tạo tiền của hệ thống ngân hàng thương mại, do đó làm cho khối lượng tiền trong lưu thông (thường gọi là M2) giảm xuống, tiền trở nên khan hiếm là đương nhiên.

LHN: Tương tự như phản hồi cho bạn nhatnamtmdt@gmail.com trên đây. Bài viết không nói về tổng phương tiện thanh toán, mà chỉ nói riêng về khối lượng tiền mặt tại một thời điểm.

Nguyễn Thắng, email thangdogo@yahoo.com suy đoán: Một lượng lớn tiền mặt đã chuyển hóa thành tài sản xa xỉ thông qua việc chuyển VND thành USD. Như vậy ngân hàng (cả ngân hàng nhà nước và ngân hàng ‘đen’) mới là nơi nắm giữ tiền VND.Thông qua việc các ngân hàng vừa rồi đã mang tiền ra mua trái phiếu Chính phủ thì thấy rõ điều này.Suy cho cùng thì nhà nước đang là nơi nắm giữ tiền nhiều nhất.Nhà nước cần làm sao để lượng tiền đó không bị nằm chết trong ngân quỹ mà phải để nó quay vòng.Tiền mặt trong dân cũng không nhiều lắm đâu.Nhìn cuộc sống hàng ngày của đại đa số người dân ta sẽ thấy rõ điều đó.

LHN: Bạn Nguyễn Thắngthangdogo@yahoo.com suy đoán là một lượng lớn tiền mặt đã chuyển hóa thành tài sản xa xỉ. Đúng vậy, nhưng số tiền mặt trả cho các tài sản xa xỉ đó sau đó đi đâu, hiện đang ở đâu?Tiền mặt được đổi thành các tài sản xa xỉ, nhưng tiền mặt không nắm trong các tài sản xa xỉ. Các tài sản xa xỉ không phải là những con lợn đất để chứa tiền mặt.

Bổ sung của Nguyễn Duy Hy, email nguyenhyhanoi@gmail.com: Ngân hàng nào chả có vài công ty vệ tinh, hoặc liên kết với vài công ty để quay vòng đồng tiền. Họ luôn huy động rất nhiều tiền của dân, mà cho vay thì rất ít, vậy tiền đó chỉ có thể được rót vào các công ty, các doanh nghiệp vệ tinh, các ‘quân xanh’ của ngân hàng chứ còn đi đâu nữa?

LHN: Bạn Nguyễn Duy Hynguyenhyhanoi@gmail.com ạ, đúng như bạn nói, các ngân hàng huy động tiền mặt trong dân rồi cho các doanh nghiệp vay, kể cả các công ty sân sau, công ty vệ tinh vay của ngân hàng. Nhưng hiện nay nếu bạn đến các doanh nghiệp đó cũng không tìm thấy nhiều tiền mặt nữa?Vậy chúng đã đi đâu mất rồi?

Góc nhìn của email lamhongphuong@yahoo.com: Sự khan hiếm tiền mặt chỉ xảy ra ở một số lĩnh vực, nhất là tín dụng cho doanh nghiệp tư nhân. Ngân hàng hạn chế cho vay vì sợ rủi ro cao nên đã mua một lượng trái phiếu Chính phủ là 183 nghìn tỷ. Chính phủ dùng lượng tiền này để bơm vốn cho các tập đoàn nhà nước, các dự án, và điều tiết vĩ mô...

LHN: Đúng, bạn lamhongphuong@yahoo.com ạ, vào thời điểm hiện tại, nhiều ngân hàng dư tiền mặt do huy động được nhiều nhưng không có đủ dự án, doanh nghiệp tốt để cho vay, sợ không thu hồi được nợ. Tiền dân gửi vào ngân hàng theo định nghĩa của tôi cũng là “tiền trong dân”. Ngân hàng dư nhiều tiền mặt từ tiền gửi của dân có nghĩa là tiền mặt trong dân còn nhiều. Chủ của tiền mặt là dân chứ không phải ngân hàng.

Nguyễn Ngọc Sang, email sang@yahoo.com.vn cho rằng: Tiền nằm trong hàng hóa tồn kho do giá thành sản xuất cao không ai mua kể cả bất động sản, nằm trong két sắt các ngân hàng thương mại cổ phần, họ cố tình không cho vay để neo lãi suất tạo áp lực với chính sách tiền tệ của nhà nước. Các ngân hàng này đua nhau mua trái phiếu và mua vàng để trả nợ lẫn nhau; tiền ‘bốc hơi’ theo giá chứng khoán sụt giảm…

LHN: Bạn Nguyễn Ngọc Sang sang@yahoo.com.vn ạ,  ngay trong bài viết, tôi đã giải thích tiền mặt không nằm trong hàng hóa tồn kho rồi. Cái nằm trong hàng hóa tồn kho là “các chi phí được vốn hóa”, không phải “tiền mặt”. Tiền mặt là cái nhìn thấy, cầm, sờ, đếm được cơ mà!

Phân tích của bạn Long, email vuongtlong@gmail.com: Trong nền kinh tế phát triển lành mạnh, mọi người dùng đòn bẩy tài chính tăng dần (wiring, leveraging), thông qua ngân hàng với chức năng là các cỗ máy nhân tiền, hoặc do chính các doanh nghiệp, cá nhân cho nhau vay. Đặc biệt các ngành tăng trưởng nóng sẽ có tốc độ tăng đòn bẩy tài chính nhanh, tích tụ tài sản lớn như bất động sản. Đòn bẩy lớn thì tiền nhiều và dồi dào.Còn nay đang ngược lại.

LHN: Ý kiến của bạn Longvuongtlong@gmail.com không liên quan đến câu hỏi tiền mặt đang nằm ở đâu?

Email lamminhphung2007@gmail.com lập luận: Tiền không mất đi, nhưng giá trị của VND mất đi quá nhiều, làm cho ta thấy nó mất đi.

LHN: Bạn lamminhphung2007@gmail.com nói đúng, nó (tiền mặt) không mất đi. Chính vì thế, nó không nằm ở chỗ này thì nằm ở chỗ khác.Giá trị của nó và việc mất giá lại là chuyện khác.

Chúng ta xuất khẩu, nhậu khẩu bằng đường tiểu ngạch với Trung Quốc đều bằng VND.Chúng ta nhập siêu đủ thứ mặt hàng tiêu dùng, vì hàng Trung Quốc giá rẻ, bóp chết sản xuất trong nước. Nhập siêu nên chúng ta phải trả họ bằng tiền VND nên tiền VND đang ở trong tay nhà nước Trung Quốc. Họ có thể bỏ tiền ra mua bất cứ thứ gì khi cần thiết của người dân hoặc doanh nghiệp Việt Nam với giá cao, qua đó có thể điều tiết nền kinh tế của ta.Câu hỏi đặt ra là làm thế nào để cải thiện tình trạng này? Đó là nhìn nhận của Nguyen Duong, email nguyenduong66@gmail.com.

LHN: Bạn Nguyen Duongnguyenduong66@gmail.com, xin phép không đồng ý với bạn là tiền VND đang nằm trong tay nhà nước TQ. Giao dịch tiểu ngạch với TQ chủ yếu bằng đồng nhân dân tệ của TQ. Tiền nhân dân tệ đang nằm trong lưu thông (không chính thức) ở Việt Nam khá nhiều. Tôi đi TQ nhiều và hiếm khi thấy đồng tiền Việt Nam nào bên TQ (trừ các chợ biên giới).

Ban Bạn đọc