- Thảo luận bộ luật Dân sự sửa đổi sáng nay (25/11), các ĐBQH đưa ra nhiều vấn đề đang bức xúc trong thực tiễn cuộc sống.

Bảo vệ đời tư, bí mật

ĐB Ngô Thị Minh (Quảng Ninh) nhận thấy dự thảo chưa đưa ra được khái niệm thống nhất về quyền riêng tư và bí mật cá nhân, để người dân qua đó bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, trong đó có cả việc phải bảo vệ quyền riêng tư của trẻ em.

{keywords}

ĐB Ngô Thị Minh. Ảnh: XĐ

“Đời sống riêng tư và bí mật cá nhân là hai khái niệm có nội hàm khác nhau và không đồng nhất. Đời sống riêng tư là khái niệm rộng, bao gồm những suy nghĩ, hành động có thể bí mật hoặc không bí mật, có thể bộc lộ cho người khác biết và người khác có thể có nghĩa vụ phải tôn trọng. Quyền bí mật cá nhân là khái niệm hẹp hơn, bao gồm những nội dung mà chủ thể đó không cho ai biết và luôn muốn giữ bí mật, pháp luật phải bảo đảm bảo vệ quyền đó của họ”, bà Minh phân tích.

Vấn đề là khi nào được hiểu một nội dung thuộc phạm trù đời sống riêng tư, và khi nào thuộc bí mật cá nhân, ĐB Quảng Ninh đặt ra.

“Những bí mật đời tư đã được chủ thể công khai cho nhiều người biết có đồng nghĩa với việc ai thích sử dụng phơi bày những nội dung riêng tư đó đều được phép sử dụng thoải mái không? Hay khi sử dụng phải được sự đồng ý của người đó?”, bà Minh nhận định nếu không có khái niệm để luận giải sẽ dẫn tới cách hiểu khác nhau, tùy tiện trong áp dụng và thực hiện pháp luật, vì phần lớn những sự việc xảy ra trong cuộc sống đều xuất phát và gắn liền tới quyền sống của con người, trong đó có quyền riêng tư và bí mật cá nhân.

“Giả sử bà A thấy ông B đã kết hôn nhưng vẫn bí mật chung sống với bà C như vợ chồng, bà A thông báo với vợ của ông B. Như vậy bà A có được xem là xâm phạm bí mật cá nhân của ông B không? Pháp luật sẽ xử lý vấn đề này như thế nào nếu chúng ta chưa làm rõ khái niệm và tương quan lợi ích trong trường hợp này”, ĐB Quảng Ninh lấy ví dụ và cảnh bảo “cùng với sự bùng nổ về công nghệ thông tin và xu hướng toàn cầu hóa mạnh mẽ, việc bảo đảm quyền riêng tư và bí mật cá nhân sẽ càng quan trọng”.

Bà Ngô Thị Minh cũng nói đến quyền riêng tư của trẻ em, đề nghị xây dựng một điều riêng: nghiêm cấm việc công bố, tiết lộ, khai thác hình ảnh và thông tin cá nhân của trẻ em mà không được sự đồng ý của trẻ em từ 6 tuổi trở lên bằng văn bản đồng ý của bố mẹ hoặc người giám hộ.

Tranh chấp thừa kế ngày càng nhiều

ĐB Lù Thị Lừu (Lào Cai) lại nêu vấn đề thừa kế, đang ngày càng phát sinh nhiều tranh chấp: Bộ luật Dân sự 2005 quy định thời hiệu khởi kiện để người thừa kế yêu cầu chia di sản xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là 10 năm kể từ thời điểm mở thừa kế, nhưng trên thực tế có nhiều trở ngại, khó khăn.

“Theo truyền thống VN, sau khi cha, mẹ qua đời, ai đang quản lý, trông coi, sử dụng di sản thì người đó tiếp tục thực hiện, anh chị em rất ngại đưa ra vấn đề chia di sản. Nhiều trường hợp khác, người đồng thừa kế đang sinh sống ở nước ngoài, nên khi đặt vấn đề chia di sản thừa kế thì đã hết hiệu lực 10 năm hoặc do sự bất khả kháng khách quan nào đó không lường trước được đã làm hạn chế người có quyền hưởng thừa kế thực hiện quyền của mình đúng thời hạn quy định”, ĐB Lào Cai dẫn chứng.

Như vậy, thời hiệu khởi kiện 10 năm là quá khó, nhưng bỏ thời hiệu này theo dự thảo bộ luật Dân sự sửa đổi, theo bà Lừu, cũng không hợp lý vì sẽ dẫn tới hệ quả là các giao dịch dân sự đối với tài sản thừa kế có được pháp luật thừa nhận, đảm bảo hay không khi bất cứ lúc nào tài sản này cũng có thể là đối tượng của tranh chấp.

ĐB Đặng Công Lý (Bình Định) chia sẻ ý kiến này: Đây là một trong những loại việc gây bức xúc lớn giữa người dân và tòa án thời gian qua, vì tòa án không giải quyết tranh chấp về di sản thừa kế cho họ với lý do hết thời hiệu yêu cầu xin di sản thừa kế, trong khi đó di sản đang do người khác không phải là người được thừa kế quản lý sử dụng.

“Nhiều trường hợp còn được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng, quyền sở hữu”, ông Lý thấy cần quy định cụ thể về trường hợp này.

Dự thảo bộ luật Dân sự sửa đổi sẽ được tiếp tục thảo luận tại hai kỳ họp nữa trước khi thông qua.

Chung Hoàng